STOPA SPORTOWCA - przyczyny i objawy. Jak wygląda leczenie stopy atlety?
Stopa sportowca, schorzenie znane także jako stopa atlety, to grzybica stóp, czyli zakażenie grzybicze skóry stóp wywoływane przez różne rodzaje grzybów, najczęściej przez tzw. dermatofity. W przypadkach nieleczonych konsekwencją grzybicy stóp może być grzybica paznokci, dlatego bardzo ważne jest szybkie rozpoznanie choroby i podjęcie odpowiedniego leczenia. Sprawdź, jakie są przyczyny i objawy stopy sportowca i jak przebiega leczenie grzybicy stóp.
Spis treści
- Stopa sportowca - przyczyny grzybicy międzypalcowej stóp
- Stopa sportowca - objawy grzybicy stóp
- Stopa sportowca - leczenie
- Stopa sportowca - jak zapobiegać grzybicy stóp?
Stopa sportowca, schorzenie znane także jako stopa atlety, to rodzaj grzybicy skóry stóp wywołanej najczęściej przez dermatofity. Szacuje się, że z grzybicą stóp zmaga się ok. 20 procent populacji. Z zakażeniem zmaga się ponad 50 procent osób uprawiających sport - stąd nazwa schorzenia.
Stopa sportowca - przyczyny grzybicy międzypalcowej stóp
Stopa sportowca to schorzenie wywoływane przez różne rodzaje grzybów, najczęściej tzw. dermatofity. Spośród nich najbardziej aktywne są dwa gatunki: Trichophyton rubrum (60% zakażeń) i Trichophyton mentagrophytes var. Interdigitale (25% zakażeń).
Grzyby te rozwijają się w miejscach ciepłych i wilgotnych. Dlatego główną przyczyną grzybicy stóp jest przede wszystkim ich nieodpowiednia higiena - głównie noszenie ciepłych i nieprzewiewnych butów (np. gumowych) lub ciasnego, za małego obuwia i skarpetek wykonanych z tworzyw sztucznych - która powoduje nadmierne zawilgocenie i przegrzewanie stóp.
Grzyby szybko rozmnażają się także na siłowniach, basenach, saunach i łaźniach, dlatego częste przebywanie w tego typu miejscach, połączone z brakiem higieny, zwiększa ryzyko zakażenia.
Czynnikami sprzyjającymi zakażeniom i rozwojowi grzybicy są zadrapania i urazy na stopach, które umożliwiają grzybom wniknięcie w głąb naskórka. Grzyby mogą być przenoszone także z człowieka na człowieka przez bezpośredni kontakt.
Kto jest szczególnie narażony na "stopę sportowca"?
Ryzyko wystąpienia "stopy sportowca" wzrasta u osób z nadmierną potliwością, cukrzycą i chorobami obwodowymi naczyń żylnych lub tętniczych (np. miażdżyca kończyn dolnych). Jest to związane z zaburzeniami regulacji temperatury skóry, jej niedokrwieniem oraz większą skłonnością do mikrourazów. Na grzybicę stóp są narażone także osoby:
- w podeszłym wieku
- z nadwagą lub otyłością,
- przyjmujące niektóre leki (np. sterydy lub leki immunosupresyjne)
- z nowotworami, po przeszczepach
- z HIV, AIDS
- kobiety w ciąży
Ponadto osoby te są narażone na liczne powikłania, takie jak zapalenie tkanek głębiej położonych pod skórą czy zapalenie naczyń chłonnych.
Stopa sportowca - objawy grzybicy stóp
Początkowo grzybica rozwija się zwykle pomiędzy czwartym a piątym palcem stopy i z łatwością rozprzestrzenia się na inne palce i na podeszwę stopy, co powoduje dokuczliwe objawy. Dzieje się tak, ponieważ skóra w tym obszarze jest zawilgocona i rozmiękczona, co osłabia jej funkcję bariery ochronnej. Sprzyja temu brak dostępu powietrza, wilgoć i ciepło.
Osoby, które zmagają się ze "stopą sportowca", najczęściej skarżą się na:
- swędząca wysypkę
- zaczerwienienie i łuszczenie pomiędzy palcami stóp i na ich podeszwach
- nadmierne pocenie się stóp
- uczucie pieczenia, a nawet "palenia" się stopy
- sączące się pęcherzyki
- nieprzyjemny zapach stóp
Z kolei pęknięcia (szczególnie pomiędzy palcami stóp) i tworzenie się ran oraz owrzodzeń świadczy o zaawansowanym stadium choroby.
Infekcja grzybicza może zająć także część powierzchowną lub grzbietową stopy, a nawet paznokcie. Jeśli dojdzie do rozwoju grzybicy paznokci, chory musi być gotowy na trudne i długotrwałe leczenie. Dlatego bardzo ważne jest jak najwcześniejsze rozpoznanie grzybicy stóp.
Stopa sportowca - leczenie
Przed wskazaniem rodzaju leczenia, dermatolog wykonuje tzw. badanie mikologiczne. Polega ono na pobraniu próbek zmian chorobowych, które następnie poddaje się badaniu bezpośredniemu (pod mikroskopem) oraz hodowli. Jeżeli z materiału zostaje wyhodowany grzyb, oznacza to, że chory zmaga się z grzybicą.
Istotne jest także badanie lekarskie oraz różnicowanie z innymi chorobami, które mogą dać podobne objawy kliniczne jak grzybica stóp (np. wyprzenie międzypalcowe, wyprysk potnicowy, łuszczyca, wyprysk modzelowaty.
W zależności od stopnia zaawansowania grzybicy, stosuje się leczenie doustne (np. Terbinafina, Ketokonazol i Itrakonazol) lub miejscowe. Jednak w zdecydowanej większości przypadków wystarczy zastosowanie leczenia miejscowego, które polega na aplikacji (2 razy dziennie) maści, kremu (jeśli zmiany mają charakter ognisk rogowacenia, a skóra jest wysuszona i pękająca) aerozolu (jeżeli zmiany są sączące) lub innych leków na grzybicę stóp, które są dostępne w aptece. Leczenie tego typu specyfikami jest długotrwałe (od 4 do 6 tygodni).
SPRAWDŹ >> Które leki na grzybicę stóp są dostępne bez recepty?
Leczenie grzybicy stóp jest długotrwałe. Jednak często zdarza się, że chorzy po ustąpieniu objawów zaprzestają stosowania leków przeciwgrzybiczych. Konsekwencją takiego postępowania jest stan niedoleczenia grzybicy, co prowadzi do częstych nawrotów choroby. Aby upewnić się, że grzybica została wyleczona, należy przyjmować leki jeszcze przez 2 tygodnie od przywrócenia dobrego stanu skóry. Zapobiegnie to nawrotom.
Stopa sportowca - jak zapobiegać grzybicy stóp?
1. Obuwie powinno być dobrane odpowiednio do rozmiaru stopy. Za małe, uciskające buty powodują nie tylko otarcia naskórka, lecz także zwiększają wilgotność stóp. Noszenie tych samych butów przez kilka dni z rzędu również może okazać się szkodliwe. Jeżeli masz kilka par butów, zmieniaj je. A w sklepie, mierząc buty, należy pamiętać o skarpetach.
2. Na basenie należy korzystać z klapek kąpielowych, używać czystych ręczników do wycierania stóp, a także unikać chodzenia boso w miejscach takich jak hotele, siłownie, itp.
3. Po kąpieli należy dokładnie i delikatnie osuszać stopy ze szczególną uwagą na przestrzenie międzypalcowe.
4. Dobre efekty przynosi także dezynfekowanie obuwia, skarpet oraz ręczników. Można stosować do tego pudry przeciwgrzybicze.
5. Chorzy na cukrzycę powinni zwracać uwagę na obecność ewentualnych zmian typu zadrapania, pęknięcia skóry, które należy leczyć.
Porady eksperta