NADWAGA - prosta droga do otyłości

Już prawie co trzeci Polak ma nadwagę, czyli stan tzw. przedotyłościowy, albo choruje na otyłość. To efekt nie tylko nieprawidłowych nawyków żywieniowych i siedzącego trybu życia, ale także wielu innych czynników tzw. środowiskowych, psychologicznych, hormonalnych i genetycznych. Już dawno nadwaga przestała być problemem estetycznym. Dziś prowadzi wprost do otyłości - największej choroby cywilizacyjnej XXI wieku?

Komórki tłuszczowe, czyli adipocyty, to magazyn niewykorzystanej przez organizm energii. A zatem przybierają na wadze przede wszystkim te osoby, które jedzą mniej, niż spalają. Jeśli masz nadwagę, najpierw zweryfikuj swój tryb życia. Jeśli jesz dużo, to i więcej się ruszaj.

Przyczyny nadwagi

Po posiłku glukoza i tłuszcze znajdujące się w jedzeniu docierają poprzez krwiobieg do adipocytów. W tym magazynie zamieniają się w tłuszcz, który dla organizmu jest źródłem energii niezbędnej do wszystkich procesów życiowych. Jeśli odłożony zapas paliwa nie zostanie zużyty, komórki tłuszczowe powiększą się, by go pomieścić. Warto wiedzieć, że jedna komórka tłuszczowa jest trzy razy lżejsza od mięśniowej. Gdy zatem w wyniku odchudzania skurczy się (nie zniknie!), nasza waga wcale nie zmaleje. Przeciwnie, może nawet wzrosnąć, jeśli ćwiczymy i przybędzie nam mięśni.

Dziecko z otyłością = dorosły z otyłością

Mniej więcej do drugiego roku życia kształtuje się w naszym organizmie liczba komórek tłuszczowych. Potem może ich przybyć w okresie pokwitania. Jeśli szesnastolatek będzie przybierał na wadze w granicach odpowiedniej dla niego normy, w dorosłym życiu jego adipocyty powiększą się, ale nie namnożą, nawet gdy utyje. Inaczej jest z dziećmi chorymi na otyłość. Jeśli w przyszłości ich adipocyty zostaną dobrze nakarmione, dadzą organizmowi sygnał, że są już przepełnione tłuszczem i trzeba stworzyć następne. Dlatego osobom, które w dzieciństwie przekarmiano, tak trudno jest potem schudnąć.

Typy otyłości

Kobiety mają więcej tkanki tłuszczowej w okolicy pośladków i ud. To zabezpieczenie dla ewentualnej ciąży. U mężczyzn tkanka tłuszczowa odkłada się głównie na brzuchu. Jest to związane z czynnościami hormonów męskich. Dlatego mówimy o otyłości typu męskiego i żeńskiego. U pań w okresie menopauzy wzrasta poziom androgenów i z tego powodu zaczynają tyć w pasie.

Gen odpowiedzialny za nadwagę

Naukowcy odkryli gen odpowiedzialny za powstawanie adipocytów, czyli komórek tłuszczowych. Koduje on białko nazywane PPAR gamma, warunkujące ich rozwój. Adipocyty powstają z komórek odmiany zarodkowej - podobnie jak kości, chrząstki, krew czy naczynia krwionośne. Najpierw tworzy się preadipocyt, potem dojrzała komórka wypełniona tłuszczem. Ta przemiana dokonuje się właśnie dzięki PPAR gammie. Udowodniono, że preadipocyty pozbawione tego białka nie mogą przekształcić się w dojrzałe komórki tłuszczowe.

Jeśli chcesz uniknąć nadwagi:

1. Nie przekraczaj 1500 kcal dziennie.
2. Ogranicz ilość tłuszczu: łyżeczka roślinnego dziennie całkowicie wystarczy.
3. Nie jedz potraw smażonych.
4. Nie jedz słodyczy i cukru.
5. Pij wodę niegazowaną, bo dwutlenek węgla pobudza apetyt, podobnie jak napoje alkoholowe, zwłaszcza piwo.
6. Jadaj często - co 3, 4 godziny, by organizm nie czuł się “głodzony” i nie musiał gromadzić nadmiaru energii w oczekiwaniu na następny posiłek.

Magdalena Gajda

Anna Lenar