Półpasiec uszny i zespół Ramsaya Hunta - objawy, leczenie

Półpasiec uszny i zespół Ramsaya Hunta to nie to samo. Co prawda obie choroby są wywołane przez wirusa ospy wietrznej i półpaśca, jednak zespół Ramsaya Hunta to powikłanie półpaśca usznego. Jakie są objawy półpaśca usznego, a jakie zespołu Ramsaya Hunta? Na czym polega leczenie?

Spis treści

1. Półpasiec uszny - przyczyny i czynniki ryzyka
2. Półpasiec uszny - objawy
3. Zespół Ramsaya Hunta - objawy
4. Półpasiec uszny i zespół Ramsaya Hunta - leczenie
5. Półpasiec: przyczyny i objawy [wideo]

Półpasiec uszny i zespół Ramsaya Hunta to nie to samo. Półpasiec uszny jest wywołany przez wirus ospy wietrznej i półpaśca (varicella zoster virus – VZV), który występuje u 10-20 proc. osób w populacji. Występuje u 150-300 na 100 tysięcy osób, a jego częstość zwiększa się szczególnie po 60. roku życia.

Zespół Ramsaya Hunta to rzadkie powikłanie półpaśca usznego, które jest spowodowane reaktywacją latentnego zakażenia VZV w zwoju kolankowym nerwu twarzowego (nerw VII). Występuje z częstością 5 przypadków na 100 tysięcy osób i charakteryzuje się porażeniem obwodowym nerwu VII z uszkodzeniem nerwu VIII i upośledzeniem słuchu.

Półpasiec uszny - przyczyny i czynniki ryzyka

Przyczyną choroby jest wirus ospy wietrznej i półpaśca (varicella zoster virus – VZV). Po przebytej w dzieciństwie ospie wietrznej wirus będący przyczyną tej choroby nie znika z organizmu, lecz przedostaje się do zwojów rdzeniowych, gdzie ukryty może przebywać przez wiele lat. Reaktywuje się ponownie u niektórych pacjentów, gdy układ odpornościowy jest osłabiony (np. u osób starszych), powodując półpasiec. Charakterystyczna wysypka może pojawić się na skórze małżowiny usznej, w przewodzie słuchowym zewnętrznym i na błonie bębenkowej - to półpasiec uszny.

Czynnikami ryzyka wystąpienia neuralgii półpaścowej, poza wiekiem chorego, są także:

• cukrzyca
• nowotwór
• współistnienie schorzeń upośledzających odporność chorego

Półpasiec uszny - objawy

• ogniska pęcherzyków (wypełnionych surowiczym płynem, wielkości 1-2 mm) na rumieniowym podłożu na małżowinie usznej. Po około 7-14 dniach z pęcherzyków mogą rozwijać się strupy z pępkowatym zagłębieniem w części środkowej, następnie zmiany mogą ulegać złuszczaniu lub bliznowaceniu
• ból ucha - w obrębie małżowiny usznej
• zawroty głowy
• dreszcze
• gorączka

Zespół Ramsaya Hunta - objawy

Powikłaniem półpaśca usznego jest zespół Ramsaya-Hunta, w przebiegu którego do wyżej wymienionych objawów dołączają:

Półpasiec uszny przebiega z silnymi bólami ucha, wysypką pęcherzykową obejmującą małżowinę uszną. Współistnienie porażenia lub niedowładu nerwu twarzowego z zawrotami głowy i głuchotą określane jest jako zespół Ramsay-Hunta.

• ogniska pęcherzyków na rumieniowym podłożu nie tylko na małżowinie usznej, lecz także na podniebieniu lub części języka
• obwodowy niedowład lub porażenie nerwu twarzowego (VII nerwu czaszkowego) i/lub przedsionkowo-ślimakowego (VIII nerwu czaszkowego):

- niedomykanie szpary powiekowej oka lewego- widoczna, wyraźna asymetria twarzy- opadanie lewego kącika ust- wygładzenie skóry czoła (niemożność jego zmarszczenia)- zmniejszenie czucia oraz parestezje w obrębie skóry twarzy

W najcięższym - stopniu VI porażenia - dochodzi do całkowitego porażenia nerwu twarzowego po stronie uszkodzonej, braku ruchów twarzy, tonusu mięśniowego, współruchów i przykurczy. Pacjent ma trudności w trakcie takich czynności, jak: wyrażanie zdziwienia, zaciskanie szpary powiekowej, uśmiechanie się, dmuchanie, szczerzenie zębów i gwizdanie

• szumy uszne
• utrata słuchu
• oczopląs
• zmiany w percepcji smaku
• nudności, wymioty

Poza nerwem VII mogą być zajęte inne nerwy czaszkowe (V, IX, X).

Półpasiec uszny i zespół Ramsaya Hunta - leczenie

Stosuje się leczenie ogólne (lek przeciwwirusowy - acyklowir, leki przeciwbólowe) oraz miejscowe (maści przeciwwirusowe, przeciwbakteryjne, ciepłe okłady). Niektórzy zalecają włączenie glikokortykosteroidów, które działają przeciwobrzękowo oraz przeciwzapalnie. Dzięki temu uzyskuje się ustąpienie zmian skórnych, jednak objawy niedowładu nerwu twarzowego oraz ubytek słuchu nadal mogą się utrzymywać.

Wczesna diagnoza jest niezbędna do włączenia odpowiedniej terapii, która może zredukować stan zapalny nerwu twarzowego i doprowadzić do szybszego wyleczenia. Leczenie przeciwwirusowe należy podjąć w ciągu 72 godzin. Ogranicza ono rozwój infekcji, zapobiega powstawaniu nowych zmian skórnych oraz wpływa na ustępowanie już istniejących, a ponadto zmniejsza nasilenie dolegliwości bólowych.

Źródło:

1. Baran A., Chodynicka B., Półpasiec uszny i jego powikłania. Zespół Ramsaya Hunta. Opis trzech przypadków, "Przegląd dermatologiczny" 2011

2. Grabowska j., Ankudowicz A., Ankudowicz G., Półpasiec uszny u dziecka w postaci zespołu Ramsaya Hunta – opis przypadku, "Przegląd Dermatologiczny" 2016

Półpasiec: przyczyny i objawy [wideo]

Półpasiec jest chorobą wirusową wywołaną przez wirus półpaśca i ospy wietrznej. Najczęściej półpasiec występuje w wieku dorosłym, sporadycznie zdarza się także u dzieci. Jakie są objawy półpaśca, kto jest podatny na zachorowanie na półpasiec i co sprzyja uaktywnieniu się wirusa?

Monika Majewska