Makrosomia płodu (hipertrofia wewnątrzmaciczna płodu): przyczyny

Makrosomia płodu, inaczej hipertrofia wewnątrzmaciczna płodu, polega na nadmiernym przyroście masy ciała płodu, nieadekwatnego do wieku ciążowego. Wg danych statystycznych to przypadłość pojawiająca się nawet w 10 procentach ciąż. Ze względu na rekomendowane badania ultrasonograficzne (przynajmniej trzy) duża masa płodu rejestrowana jest już na etapie ciąży, a nie dopiero po porodzie.

Spis treści

1. Makrosomia płodu: sposób rozwiązania ciąży
2. Diagnostyka oraz schemat postępowania w przypadku płodów z makrosomią

Makrosomia płodu inaczej hipertrofia wewnątrzmaciczna płodu sprawia, że noworodek z makrosomią ma zaburzone proporcje: przewaga obwodu brzuszka nad głową, małżowiny uszne pokryte owłosieniem, a skóra pozostaje nieznacznie zaczerwieniona.Nadal prowadzone są obserwacje mające na celu zidentyfikowanie czynników ryzyka nadmiernej masy płodu. Zdecydowana większość z nich wynika ze stanu zdrowia matki. Do chorób mogących modyfikować przyrost masy ciała płodu zaliczane są:

• cukrzyca ciężarnych
• nadciśnienie tętnicze
• otyłość matki

Ponadto makrosomia płodu może być konsekwencją wielokrotnych porodów, uprzednim porodem dziecka z masą urodzeniową powyżej 4500 g albo wynikać chociażby z budowy ciała matki czy z zaburzeń genetycznych (zespół Beckwitha-Wiedemanna). Z przeprowadzonych obserwacji wynika, że zdecydowanie częściej nadmierny przyrost masy ciała dotyczy płodów męskich.

Patologiczna masa to taka, kiedy masa ciała jest dwukrotnie większa niż przewidywana dla danej płci i wieku.

Makrosomia płodu: sposób rozwiązania ciąży

Makrosomia płodu skłania do operacyjnego rozwiązania ciąży metodą cięcia cesarskiego. Poród fizjologiczny przy tak dużej szacunkowej masie ma mniejszą szansę na powodzenie. Bardzo często dochodzi niemalże do zatrzymania akcji porodowej. Ze strony matczynej zwiększa się prawdopodobieństwo uszkodzenia kanału rodnego, rozejściem spojenia łonowego czy wtórnym niedowładem macicy. Poza obfitym krwawieniem zdecydowanie częściej zdarzają się zakażenia połogowe. Największym problemem podczas porodu jest nie tyle sama masa płodu, ale dystocja barkowa, która polega na zahamowaniu postępu porodu, bezpośrednio po urodzeniu główki. Wynika z braku zwrotu barków dziecka w kanale rodnym. Dystocja wiąże się z urazem splotu ramiennego czy uszkodzeniem nerwu przeponowego.

Inne następstwa makrosomicznego płodu to:

• powikłania neurologiczne pod postacią encefalopatii, która może prowadzić do upośledzenia umysłowego dziecka, a w rzadkich przypadkach do zgonu
• zaburzenia gospodarki węglowodanowej u noworodka o typie hipoglikemii
• hipererytrocytemia, czyli nadmierna ilość czerwonych krwinek krwi krążących w organizmie
• zwiększone stężenie bilirubiny w krwioobiegu
• jako odległe konsekwencje wymienia się: nadwaga/otyłość, nadciśnienie tętnicze, wahania glikemii (nieprawidłowa tolerancja glukozy, insulinooporność, czyli brak wrażliwości tkanek a insulinę, cukrzyca typu 2 )

Diagnostyka oraz schemat postępowania w przypadku płodów z makrosomią

Makrosomię płodu można rozpoznać jeszcze w okresie życia płodowego wykonując standardowe badanie ultrasonograficzne, wówczas zmierzone wymiary kostne są większe niż standardowo oszacowane dla danego wieku ciążowego. Ze względu na rozwinięte techniki obrazowania płodu, dużo rzadziej hipertrofia rozpoznawana jest dopiero na sali porodowej, kiedy dokonywane są pomiary dziecka.

Makrosomia płodu jest na liście względnych przeciwwskazań do porodu drogami i siłami natury, a także do porodu kleszczowego, w związku z tym najczęściej wybiera się operacyjny sposób rozwiązania ciąży, zmniejszając ryzyko powikłań da dziecka i matki.