Encefalopatie - przyczyny, rodzaje i objawy
Encefalopatie to ogólne określenie na przewlekłe lub trwałe uszkodzenie mózgu. Encefalopatie mogą być powikłaniem licznych chorób (także tych w okresie ciąży), zatruć lub urazów głowy. Niezależnie od tego, jakie są przyczyny encefalopatii, prowadzi ona m.in. do utraty funkcji ruchowych czy zdolności intelektualnych. Sprawdź, jakie choroby i urazy mogą doprowadzić do encefalopatii.
Encefalopatie to ogólne określenie na przewlekłe lub trwałe uszkodzenie struktur mózgu przez czynniki różnego pochodzenia. Konsekwencją tego procesu jest utrata funkcji ruchowych i/lub zdolności intelektualnych, do których dołączają inne nieprawidłowe objawy neurologiczne ze strony ośrodkowego układu nerwowego.
Spis treści
Encefalopatie wrodzone
1. Po urazie okołoporodowym
- mechanicznym – ucisk, naruszenie ciągłości lub przerwanie powłok skórnych;
- fizycznym – zmiany i wahania ciśnienia wewnątrzmacicznego;
2. Po infekcjach płodowych
- cytomegalia - jeśli do zakażenia dojdzie w I trymestrze ciąży, może dojść do poronienia lub licznych wad wrodzonych u dziecka. Jeśli do zakażenia płodu dojdzie później, dziecko może się urodzić z objawami cytomegalii wrodzonej (zapalenie wątroby, zapalenie płuc, zapalenie mózgu);
- różyczka w czasie ciąży powoduje poważne wady płodu, takie jak, m.in. upośledzenie umysłowe, wodogłowie, głuchota, deformacje kostne, wady serca;
- toksoplazmoza - najbardziej niebezpieczne jest zakażenie w I trymestrze, ponieważ może się skończyć poronieniem. Zakażenie w II trymestrze może skutkować wadami układu nerwowego i oka, zaś w III anemią lub powiększeniem wątroby;
- wirusowe zapalenie wątroby typu B - zakażenie dziecka w czasie ciąży oznacza, że rozwinie się u niego przewlekłe zapalenie wątroby typu B, grożące marskością wątroby lub przewlekłym złośliwym zapaleniem wątroby;
- opryszczka - jeśli do zakażenia dojdzie przed upływem 20. tygodnia ciąży, skutkiem może być poronienie. Niewykluczone są także wady płodu: małoocze, małogłowie, wodogłowie, a nawet uszkodzenie centralnego układu nerwowego. Zakażenie w III trymestrze zwiększa ryzyko porodu przedwczesnego. Jeśli dojdzie do zakażenia narządów płciowych matki, wzrasta ryzyko zakażenie dziecka wirusem opryszczki podczas porodu. Wówczas infekcja u noworodka może objawić się zapaleniem płuc, zapaleniem opon mózgowo-rdzeniowych i mózgu;
- ospa wietrzna - w przypadkach zakażenia przezłożyskowego wirusem ospy wietrznej w pierwszym trymestrze ciąży u 5–6 proc. noworodków dochodzi do zespołu ospy wrodzonej (małogłowie, niedorozwój móżdżku, wodogłowie, zahamowanie rozwoju czuciowo-ruchowego);
3. Po zatruciu ciążowym
Przyczyny zatrucia ciążowego (gestozy) nie są znane. Wiadomo jednak, że niektóre czynniki mogą zwiększać ryzyko jego wystąpienia, m.in. pierwsza ciąża kobiety, ciąża mnoga, wiek matki - powyżej 35 lat.
4. Schorzenia dziedziczne, np. zespół Downa, fenyloketonurie.
Encefalopatie nabyte
1. Encefalopatie pourazowe
- wstrząśnienie mózgu
- stłuczenie mózgu
- krwiak nadtwardówkowy
- krwiak podtwardówkowy
- krwiak wewnątrzczaszkowy
2. Encefalopatia nadciśnieniowa
Encefalopatia nadciśnieniowa jest konsekwencją gwałtownego wzrostu ciśnienia tętniczego. W wyniku tego procesu dochodzi do zaburzenia mózgowego przepływu krwi, a co za tym idzie - do obrzęku mózgu, wybroczyn i małych zawałów mózgu. Wówczas pojawiają się bóle głowy, wymioty, zaburzenia widzenia, zaburzenia świadomości, napady padaczkowe.
3. Encefalopatia miażdżycowa
Podkorowa encefalopatia miażdżycowa Binswangera to choroba, której istotą jest uszkodzenie małych tętniczek zlokalizowanych w mózgu na tle miażdżycy - choroby, w przebiegu której na ścianach tętnic odkładają się cząsteczki tłuszczu, białka i sole wapienne. W konsekwencji dochodzi do licznych, drobnych ognisk zawałowych w mózgu.
4. Encefalopatie metaboliczne
Encefalopatie metaboliczne (EM) to grupa schorzeń, która jest spowodowana obecnością endogennych (powstających wewnątrz organizmu) toksyn w przebiegu niewydolności narządowej i objawiających się nieprawidłowymi funkcjami mózgu.
- encefalopatia wątrobowa - przyczyną problemów z funkcjonowaniem centralnego układu nerwowego jest niewydolność wątroby, do której doszło w wyniku obecności w organizmie toksyn, takich jak amoniak, aminokwasy aromatyczne, peptydy modulujące;
- encefalopatia mocznicowa - jest wynikiem gromadzenia się w organizmie aminokwasów, które w normalnych warunkach są filtrowane przez nerki, a dalej wydalane wraz z moczem. Objawami choroby są apatia, spadek zdolności intelektualnej, drgawki, mioklonie, kurcze mięśniowe, zespół niespokojnych nóg;
- encefalopatia hiperglikemiczna - jest wynikiem niedoboru glukozy, będącej wyłącznym źródłem energii dla mózgu (ok. 50 proc. glukozy wytworzonej po wchłonięciu węglowodanów jest wykorzystywane przez mózg). Objawami choroby są złe samopoczucie, uczucie głodu, następnie niepokój, lęk, objawy wegetatywne, napady padaczkowe i śpiączka;
- encefalopatia hipoglikemiczna - występuje w dwóch postaciach: jako cukrzycowa śpiączka ketonowa (występuje głównie w cukrzycy zależnej od insuliny - typ I) i nieketonowa śpiączka hiperosmolarna (występuje zwykle w cukrzycy typu 2). W obu tych stanach, będących konsekwencją nieprawidłowej przemiany glukozy i niedotlenienia mózgu, dochodzi do wzrostu stężenia kwasu mlekowego, ciał ketonowych i spadku mózgowego przepływu krwi. Objawami choroby są wielomocz, częściowe (ruchowe) napady padaczkowe, obniżenie funkcji intelektualnych, różnie nasilone zaburzenia świadomości, hiperwentylacja, a następnie śpiączka;
- nadczynność tarczycy objawia się nerwowością, drażliwością, wytrzeszczem gałkoporaźnym, rzadziej drgawkami uogólnionymi;
- niedoczynność tarczycy - oprócz bólów głowy, nadmiernej senności, spadku funkcji intelektualnych, mogą wystąpić stany splątania;
- nadczynność przytarczyc - w niedoczynności przytarczyc objawy są związane z nadpobudliwością układu nerwowego (drażliwość, parestezje, kurcze mięśni, drgawki) oraz zwapnieniami wewnątrzmózgowymi (otępienie);
- niedoczynność przytarczyc, która prowadzi do hiperkalcemii, objawia się zaburzeniami nastroju, orientacji i śpiączką;
- udar cieplny - do zmian encefalopatycznych prowadzą również zaburzenia gospodarki wodno-elektrolitowej w przebiegu udaru cieplnego;
5. Encefalopatia pozapalna
Encefalopatia pozapalna występuje po infekcjach, np. po zapaleniu opon mózgowych. Może ona przyjąć postać padaczki, zaburzenia nastroju i osobowości, upośledzenia intelektualnego, ślepoty czy osłabienia słuchu.
6. Encefalopatia poszczepienna
Encefalopatia poszczepienna to zaburzenia neurologiczne będące powikłaniem po szczepieniach ochronnych. Częstotliwość występowania tego typu encefalopatii szacuje się na 1:140000–1:300000 zaszczepionych. Encefalopatia poszczepienna może doprowadzić do pośledzenia umysłowego, nawracających drgawek, padaczki – zwłaszcza mioklonicznej i zespołu Lennoxa-Gastauta.
7. Encefalopatie gąbczaste (TSE)
- choroba Creutzfeldta-Jakoba (CJD), w tym nowy wariant tej choroby (nvCJD);
- zespół Gerstmanna-Sträusslera-Scheinkera (GSS);
- kuru ("śmiejąca się śmierć");
- śmiertelna bezsenność rodzinna (FFI);
- zespół Alpersa;
8. Encefalopatia Wernickego (encefalopatia alkoholowa)
Encefalopatia Wernickiego jest wynikiem toksycznego działania alkoholu, przy jednoczesnym niedoborze witamin (głównie witaminy B1). Choroba przejawia się porażeniem mięśni okoruchowych, zaburzeniami świadomości, nierzadko ruchami mimowolnymi.
9. Encefalopatia AIDS
Encefalopatia AIDS, inaczej zespół otępienny w przebiegu AIDS (AIDS dementia complex – ADC) lub HIV dementia. Przyczyną choroby jest stan zapalny, zlokalizowany dookoła naczyń w istocie szarej i istocie białej, który doprowadza do ubytków w mózgu.
Konsekwencją jest upośledzenie funkcji poznawczych (zakłóceniu ulegają przede wszystkim pamięć oraz kojarzenie), któremu towarzyszy zaburzenie funkcji motorycznych (upośledzenie wykonywania precyzyjnych ruchów, zaburzenia równowagi oraz drżenie), zaburzenia mowy oraz zmiany w zachowaniu (apatia, osłupienie, zanik reaktywności emocjonalnej i spontaniczności).
Czytaj też:
![Zmiany na ustach - krostki, grudki, pęcherzyki. 8 najczęstszych przyczyn [ZDJĘCIA]](https://cdn.galleries.smcloud.net/t/galleries/gf-soBw-u4ou-qebe_zmiany-na-ustach-krostki-grudki-pecherzyki-8-najczestszych-przyczyn-zdjecia-320x213.jpg)
