Torbiel czekoladowa: przyczyny, objawy, leczenie

Torbiel czekoladowa to otorbiona struktura pojawiająca się w obrębie jajnika w przebiegu częstej patologii – endometriozy. jak odróżnić obajwy endometriozy od objawów torbieli czekoladowej? Jak rozpoznać torbiel czekoladową i jak przebiega leczenie?

Spis treści

1. Objawy torbieli czekoladowej
2. Jak rozpoznać torbiel czekoladową
3. Leczenie torbieli czekoladowej

Torbiel czekoladowa może pojawić się wu pacjentek cierpiących na endometriozę, której istotą jest występowanie tkanki macicy – endometrium, czyli nabłonka wyścielającego wnętrze macicy poza jamą macicy. Najczęściej zajęte są struktury sąsiednie, a proces rozwija się w obrębie miednicy mniejszej. Ale zdarza się, że patologiczna tkanka występuje w narządach bardziej odległych dając nietypowe dolegliwości co utrudnia postawienie rozpoznania.

Termin czekoladowa nie jest przypadkowy. Wynika bowiem z konsystencji i zabarwienia patologicznej treści wypływającej ze zmiany – do złudzenia przypomina ona czekoladę.

Z obserwacji wynika, że najczęstsze ogniska endometriozy obejmują pęcherz moczowy, aparat wieszadłowy narządów miednicy mniejszej, elementy przewodu pokarmowego czy otrzewną wyścielającą jamę brzuszną. Dolegliwości związane z endometriozą mają swoje uzasadnienie. Endometrium podlega ciągłym zmianom, które są zsynchronizowane z cyklem menstruacyjnym. Podczas miesiączki w wyniku działania odpowiednich hormonów ma miejsce złuszczanie nabłonka wyścielającego jamę macicy- to tzw. krwawienie menstruacyjne. Należy mieć świadomość, że tkanka macicy, która znajduje się poza jej anatomicznym położeniem jest aktywna hormonalnie, tzn., ze podlega podobnym przemianom, włącznie z krwawieniem. Wydostawanie się krwi powoduje powstanie miejscowego stanu zapalnego, który wywołuje dolegliwości bólowe.

Objawy torbieli czekoladowej

Dużą trudność sprawia ustalenie, które objawy można połączyć z obecnością torbieli, a które są przejawem endometriozy. Do najczęstszych dolegliwości zgłaszanych przez pacjentki zalicza się:

• ból odczuwany w obrębie miednicy mniejszej z tendencją do nasilania w okresie menstruacji
• nieprawidłowe krwawienia – obfite i/lub bolesne miesiączki albo krwawienia w czasie trwania cyklu menstruacyjnego
• bolesne stosunki płciowe
• bardzo rzadko - nieprawidłowe krwawienie z przewodu pokarmowego albo z dróg moczowych

Sama torbiel czekoladowa może powodować dolegliwości, ale przede wszystkim podczas pęknięcia zmiany i ewakuacji patologicznej treści. Dochodzi wówczas do miejscowego podrażnienia otrzewnej czego przejawem są silne dolegliwości bólowe, bardzo często tak nasilone, że wymagają interwencji chirurgicznej w trybie pilnym.

Jak rozpoznać torbiel czekoladową

Niezbędnym narzędziem diagnostycznym do rozpoznania torbieli czekoladowej jest badanie ultrasonograficzne z użyciem głowicy przezpochwowej. Lokalizacja patologicznej treści obejmuje przede wszystkim jajniki. W wyjątkowych sytuacjach wykorzystuje się rezonans magnetyczny, ale głównie celem poszukiwania ognisk endometriozy, choroby manifestującej się m.in. omawianymi torbielami. Należy podkreślić, że ostateczne rozpoznanie powinno być poparte wynikiem badania histopatologicznego. Materiał pobierany jest podczas laparoskopii diagnostycznej, podczas której przez niewielkie otwory w powłokach brzusznych wprowadzany jest specjalistyczny sprzęt optyczny następnie ma miejsce rewizja jamy brzusznej w poszukiwaniu zmienionych patologicznie struktur, w tym torbieli.

Leczenie torbieli czekoladowej

Wymieniona wyżej laparoskopia diagnostyczna nie spełnia tylko i wyłącznie roli narzędzia diagnostycznego. To coraz częściej wykorzystywana forma terapii endometriozy, ze względu na niewielką traumatyzację tkanek. W przypadku torbieli czekoladowych pozwala na małoinwazyjne opróżnienie patologicznej treści co jest określane mianem wyłuszczenia torbieli. Aczkolwiek bardziej radykalne postępowanie obejmuje usunięcie całej torbieli, łącznie z otoczką zwaną pseudotorebką. Niestety sama endometrioza czy też torbiele endometrialne mają tendencję do nawrotów.

Zdecydowanie mniej inwazyjną formą terapii jest leczenie hormonalne aczkolwiek jest ono dedykowane głównie pacjentkom z rozpoznaną endometriozą, ale bez manifestacji w formie torbieli. Celem tego leczenia jest zahamowanie wzrostu endometrium poza fizjologiczną lokalizacją tkanki macicy. Kobiety odczuwają ulgę, ze względu na stopniowe wycofywanie się objawów. Lekami najczęściej stosowanymi są te z grupy progestagenów w połączeniu z grupą preparatów o działaniu androgennym, którego klasycznym przykładem jest danazol stosowany w ramach kilkumiesięcznej kuracji. Poza leczeniem celowanym lekarze skupiają się na eliminacji objawów. Dolegliwości bólowe można zniwelować ponadto doustną terapią antykoncepcyjną.