Ejakulacja, czyli wytrysk nasienia. Jak dochodzi do wytrysku?

Ejakulacja to inaczej wytrysk nasienia (spermy) z prącia w wyniku stosunku seksualnego lub masturbacji. Z biologicznego punktu widzenia, zjawisko to służy do przedłużania gatunku. Dowiedz się, na czym polega ejakulacja, w jakich sytuacjach może do niej dojść, a także – jakie zaburzenia mogą dotyczyć wytrysku spermy.

Spis treści

1. Jak dochodzi do wytrysku? Mechanizm ejakulacji
2. Po wytrysku
3. Zaburzenia wytrysku
4. Orgazm bez wytrysku – suchy orgazm
5. Ejakulacja wsteczna
6. Ejakulacja kobieca
7. Jak poprawić potencję?

Ejakulacja (wytrysk) to proces neurofizjologiczny, który manifestuje się jako wydostanie się z prącia na zewnątrz ciała ejakulatu, czyli porcji nasienia*. Do zjawiska tego może dojść w wyniku stosunku seksualnego lub masturbacji. Poprzedzone jest zwykle stymulacją prącia, choć istnieje także ejakulacja samoistna, tzw. zmazy lub polucje nocne.

Przyjęło się uważać, że ejakulacja jest jednoznaczna i równoczesna z orgazmem przeżywanym przez mężczyznę, ale są to dwa odrębne mechanizmy, które zwykle ze sobą współistnieją, jednak wcale nie muszą iść w parze.

Jak dochodzi do wytrysku? Mechanizm ejakulacji

Zjawisko ejakulacji regulowane jest ośrodkowo poprzez wzajemnie połączone obszary czuciowe mózgu i ośrodki ruchowe, a bierze w nim udział szereg neuroprzekaźników, m.in. dopamina i oksytocyna, ale przede wszystkim serotonina. Przekroczenie pewnego progu wrażliwości objawia się orgazmem połączonym z ejakulacją (ale nie zawsze – istnieje orgazm bez wytrysku oraz wytrysk bez orgazmu – patrz niżej).

Objętość spermy wydalanej jednorazowo w czasie ejakulacji wynosi od 0,1 do 10 ml.

By doszło do wytrysku, musi zajść szereg procesów.

1. Pojawienie się podniecenia seksualnego, które zwykle jest reakcją na jakiś bodziec. Tu zasadniczą rolę odgrywa kora mózgowa, bo to ona decyduje, czy dany bodziec zostanie rozpoznany jako pobudzający seksualnie czy jako obojętny, co zakończy się wygaszeniem reakcji. Jeśli więc mechanizmy korowe zaklasyfikują bodziec jako podniecający, nastąpi ich integracja z emocjami oraz reakcjami seksualnymi, za które odpowiadają zakończenia czuciowe znajdujące się m.in. w nabłonku skóry żołędzi, napletku i cewce moczowej. Pojawia się wzwód prącia.
2. Stymulacja członka poprzez ruchy frykcyjne, które powoduje maksymalne podniecenie, a to prowadzi do przesilenia w odczuwaniu przyjemności.
3. Wewnątrz ciał jamistych prącia, dochodzi do skurczu mięśni gładkich dróg wyprowadzających nasienie.
4. W wyniku tego skurczu plemniki oraz substancje płynne składające się na ejakulat zbierają się w części sterczowej cewki moczowej. Następnie nasienie przemieszcza się z najądrzy do nasieniowodów, a stamtąd do cewki moczowej.
5. W następstwie skurczów mięśni: opuszkowo-gabczastego i kulszowo-jamistego, zwieracza cewki moczowej oraz opuszki cewki i mięśni prążkowanych dna miednicy dochodzi do uwolnienia nasienia z cewki moczowej, czyli wytrysku.

Warto tu wspomnieć o tzw. preejakulacie, czyli bezbarwnej substancji, która wydziela się często (niektórzy mężczyźni nie wydzielają preejakulatu) w trakcie stymulacji członka i pełni rolę naturalnego lubrykantu. Jej zadaniem jest ułatwić wykonywanie ruchów frykcyjnych, a także zapewnić plemnikom lepsze środowisko do przetrwania w cewce moczowej, a następnie w pochwie. UWAGA! Preejakulat może zawierać plemniki oraz zarazki chorób przenoszonych drogą płciową, w tym HIV.

U większości mężczyzn razem z drugim skurczem orgazmu następuje wytrysk i uwolniona zostaje pierwsza porcja nasienia. Jest ona też największa, może stanowić 40% całego ejakulatu. Następne porcje uwalniane są w kilku – kilkunastu kolejnych skurczach i mają coraz mniejszą objętość. Łącznie, nasienie uwolnione podczas wytrysku może mieć 0,1-10 ml (objętość ejakulatu z wiekiem się zmniejsza).

Po wytrysku

Następstwem ejakulacji jest uczucie spełnienia, senności, rozluźnienia oraz błogości. Mężczyzna staje się obojętny na bodźce seksualne, a członek traci zdolność erekcji. Jest to tzw. okres refrakcji. Natomiast jeśli po wytrysku mężczyzna czuje się smutny, przygnębiony, rozdrażniony lub ma pewne reakcje bólowe, należy to uznać za sytuację patologiczną i skonsultować z lekarzem lub seksuologiem.

Czytaj też: Smutek po orgazmie - czym jest depresja poorgazmowa?

Jest to kwestia indywidualna, ale zwykle mężczyzna, by był zdolny do kolejnego stosunku, musi odczekać co najmniej kilka godzin.

Zaburzenia wytrysku

• Wytrysk przedwczesny

U niektórych mężczyzn występuje tzw. wytrysk przedwczesny. W tym przypadku opisana wyżej faza przemieszczania się nasienia z nasieniowodów do cewki moczowej jest mocno skrócona lub nie występuje wcale. Mężczyzna nie czuje tego, a w efekcie wytrysk jest dla niego zaskoczeniem.

Przedwczesna ejakulacja może występować u młodych mężczyzn i wynikać z gwałtownego i intensywnego podniecenia oraz braku wprawy w „tych sprawach”. W tym przypadku jest to kwestia naturalna, która z czasem przemija. Również jeśli do zbyt wczesnego wytrysku dojdzie w wyniku zbliżenia po długim okresie abstynencji seksualnej, nie ma się czym martwić.

O wytrysku przedwczesnym jako zaburzeniu możemy mówić, gdy wynika on z jakiegoś lęku, poczucia winy, zadaniowego podejścia do stosunku seksualnego i braku spontaniczności (np. para stara się o dziecko i mężczyzna jest tym tak przejęty, że ma wytrysk jeszcze zanim dojdzie do zbliżenia) lub chorób, jak np. cukrzyca. Wtedy konieczna jest konsultacja ze specjalistą.

Czasem z kolei, np. u starszych mężczyzn, ale nie tylko, wspomniana faza może być mocno wydłużona, mówimy wtedy o opóźnionej ejakpacji. Mimo prawidłowego wzwodu, mężczyzna nie może (lub bardzo długo to trwa) osiągnąć orgazmu i związanego z nim wytrysku.

Wytrysk opóźniony zwykle ma podłoże psychologiczne, ale może także pojawić się po spożyciu alkoholu, w wyniku stanu zapalnego, np. prostaty, po spożyciu pewnych leków. Jeśli nie jest zjawiskiem incydentalnym, ale jego występowanie się powtarza, może prowadzić do frustracji i problemów w związku.

Zdarza się tak, że mężczyzna w ogóle nie może osiągnąć wytrysku. Brak wytrysku określa się mianem aspermii, a gdy z prącia wydostaje się bardzo mała ilość ejakpatu - hipospermii. Jest to zaburzenie, które może wynikać np. z niedrożności nasieniowodów lub stanów zapalnych jąder, najądrzy czy pęcherzyków nasiennych, przerostu prostaty, ale także z chorób nerek, nadciśnienia, cukrzycy, czy układu nerwowego (choroba Parkinsona, SM) lub czynników psychicznych. Może być także następstwem urazu. Jeśli brak wytrysku występuje sporadycznie, być może jest wynikiem pewnej niedyspozycji. Jednak jeśli utrzymuje się dłuższy czas, warto odwiedzić lekarza – urologa.

Zwykle brak wytrysku jest związany z obniżonym popędem seksualnym, a co za tym idzie, z niemożnością osiągnięcia prawidłowego wzwodu. W tej sytuacji diagnostyka powinna być pogłębiona o psychoterapię. Niskie libido może mieć wiele powodów, od życia w stresie i chronicznego zmęczenia począwszy, poprzez zażywanie narkotyków i alkoholu, na poważniejszych patologiach kończąc. Choroby i wady anatomiczne są tu zaledwie jednymi z wielu przyczyn.

Inną nieprawidłowością dotyczącą ejakpacji jest wtrysk bez erekcji. Choć wydaje się to niemożliwe, rzeczywiście czasem się zdarza, np. u mężczyzn cierpiących na nasieniotok, który polega na tym, że nasienie wypływa samoistnie z cewki moczowej. Jest to jednostka chorobowa, którą oczywiście należy leczyć.

Może też zdarzyć się wytrysk bez orgazmu, poprzedzony co prawda prawidłową erekcją, ale niezakończony jednocześnie uczuciem spełnienia. Przyczyna tego zaburzenia może tkwić w wielu schorzeniach, takich jak: hiperprolaktynemia, zbyt niski poziom testosteronu, stwardnienie rozsiane, przyjmowanie niektórych leków. Należy jednak podkreślić, że bardzo często różne problemy z potencją mają swoje źródło w psychice.

Ejakulacja wsteczna

Wytrysk wsteczny to osobny problem, który nie może już mieć podłoża w psychice, ale jest zaburzeniem fizjologicznym i jednym z powodów niepłodności u mężczyzn – stanowi 0,3-2% przyczyn bezpłodności. Polega on na tym, że podczas ejakulacji nasienie nie wydostaje się na zewnątrz, ale z cewki moczowej cofa się do pęcherza moczowego. Nie jest to szkodliwe dla zdrowia, ale utrudnia (gdy część nasienia wydostaje się na zewnątrz) lub wręcz uniemożliwia zapłodnienie.

Jeśli po stosunku czy masturbacji mocz staje się mętny, można się spodziewać, że przynajmniej część spermy znalazła się w pęcherzu. Dzieje się tak dlatego, że wewnętrzne mięśnie, zwane zwieraczami, nie zamykają prawidłowo ujścia pęcherza podczas ejakulacji.

Przyczyn takiego stanu rzeczy może być kilka:

• uszkodzenie nerwów, wywołane jakąś chorobą, np. cukrzycą, SM;
• uszkodzenie samych mięśni, wywołane np. urazem, przebytą operacją (prostaty, pęcherza, kręgosłupa);
• leki, np. alfa-blokery stosowane w leczeniu łagodnego przerostu gruczołu krokowego, ale także np. leki psychotropowe i obniżające ciśnienie;
• radioterapia okolic miednicy.

Ejakulacja kobieca

Kobiecy wytrysk to nie mit. Naprawdę zdarza się niektórym kobietom! Do tej pory nie jest to dobrze zbadane zjawisko, jednak naukowcy są zdania, że do kobiecego wytrysku doprowadza stymulacja owianego sławą punktu G, czyli strefy Grafenberga. Znajdują się tam struktury homologiczne do męskiej prostaty, czyli zbudowane z tych samych tkanek. U jednych pań są mniejsze, u innych większe. W momencie podniecenia seksualnego, tak jak i u panów, wypełniają się płynem, który może zostać wyrzucony na zewnątrz pod wpływem skurczów orgazmu.

Naturalnie ejakulat kobiecy nie zawiera plemników! Jest to ciecz o odczynie zasadowym, wydzielana przez gruczoły przycewkowe, które produkują antygen specyficzny dla prostaty oraz sterczową kwaśną fosfatazę, a także ludzkie białko 1.

Marta Uler