Środki plemnikobójcze: jak działają i jaka jest ich skuteczność?

Środki plemnikobójcze to stosunkowo tania i łatwo dostępna forma antykoncepcji. Występują w formie kremów, żeli, pianek i globulek zawierających chemiczny składnik plemnikobójczy, najczęściej nonoksynol. Środki plemnikobójcze są łatwe w stosowaniu, ale ich wadą jest dość niska skuteczność i zwiększone ryzyko podrażnień miejsc intymnych.

Spis treści

1. Środki plemnikobójcze – działanie
2. Środki plemnikobójcze – rodzaje
3. Środki plemnikobójcze – skuteczność
4. Środki plemnikobójcze – skutki uboczne
5. Środki plemnikobójcze – dla kogo odpowiednie?
6. Jak długo żyją plemniki? [WIDEO]
7. Środki plemnikobójcze – zalety i wady

Środki plemnikobójcze (spermicydy) to doraźna metoda antykoncepcji dostępna bez recepty i niewymagająca przeprowadzania żadnych wcześniejszych badań. Według statystyk stosuje ją od 5 do 10 procent par. O sporej popularności środków plemnikobójczych decyduje głównie ich niska cena oraz łatwość w użyciu.

Zanim jednak zdecydujemy się na taką metodę antykoncepcji, warto dokładnie poznać jej działanie oraz potencjalne wady.

1. Środki plemnikobójcze - działanie
2. Środki plemnikobójcze - rodzaje
3. Środki plemnikobójcze - skuteczność
4. Środki plemnikobójcze - skutki uboczne
5. Środki plemnikobójcze - dla kogo odpowiednie?
6. Środki plemnikobójcze - zalety i wady

Środki plemnikobójcze – działanie

Środki plemnikobójcze przeznaczone są dla kobiet. Umieszcza się je w pochwie, gdzie tworzą chemiczną zaporę przed nasieniem. Za ich plemnikobójcze działanie odpowiadają substancje takie jak: nonoksynol-9, oktoksynol-9, menfegol, chlorek benzalkonium, delfen. Obecnie najczęściej można spotkać się z kremami i żelami na bazie nonoksynolu. W kontakcie ze spermą związek ten unieruchamia plemniki, dzięki czemu nie są w stanie dotrzeć do komórki jajowej i jej zapłodnić.

Środków plemnikobójczych nie należy stosować razem z prezerwatywą, bo mogą ją uszkodzić i zwiększyć tym samym ryzyko zapłodnienia.

Warto zaznaczyć, że nonoksynol niweluje tylko zdolność plemników do poruszania się, ale nie uszkadza ich materiału genetycznego. Dlatego nawet jeśli dojdzie do zapłodnienia, zarodek będzie rozwijał się prawidłowo, a u dziecka nie pojawią się żadne wady genetyczne.

Sprawdź też: Które środki antykoncepcyjne kupisz bez recepty? [LISTA]

Środki plemnikobójcze – rodzaje

• Kremy i żele plemnikobójcze – oprócz swoich właściwości antykoncepcyjnych, dobrze nawilżają miejsca intymne, więc sprawdzą się u kobiet mających problemy z suchością pochwy. Umieszcza się je w pochwie za pomocą dołączonego aplikatora. Nie trzeba czekać na rozpoczęcie ich działania. Zachowują swoje właściwości antykoncepcyjne od 3 do 6-8 godzin po zastosowaniu (choć czas ten może się różnić w zależności od producenta).
• Pianki plemnikobójcze – od niedawna można kupić je w Polsce, choć wciąż są mniej popularne od żeli i kremów. Pianka znajduje się w pojemniku pod ciśnieniem, który trzeba wstrząsnąć przed użyciem. Odpowiednią ilość środka nakłada się do dołączonego aplikatora, za pomocą którego piankę umieszcza się w pochwie. Działa natychmiast po aplikacji. Maksymalny czas działania to 8 godzin.
• Globulki plemnikobójcze – globulkę należy wprowadzić do pochwy na 15-20 minut przed stosunkiem. Pod wpływem ciepła zamienia się w piankę, która stanowi chemiczną i fizyczną barierę przed plemnikami. Globulka zachowuje swoje antykoncepcyjne właściwości tylko przez godzinę, więc przed każdym kolejnym stosunkiem trzeba użyć nowej.
• Gąbka dopochwowa - wykonana z pianki poliuretanowej gąbka nasączona jest środkiem plemnikobójczym. Stanowi podwójną ochronę przed plemnikami: fizyczną i chemiczną. Nie można usuwać jej wcześniej niż po 12 godzinach od ostatniego wytrysku w pochwie. W Polsce jest to produkt trudno dostępny.

Środki plemnikobójcze – skuteczność

Środki plemnikobójcze mają dość niską skuteczność – wynosi ona od 6 (przy wzorcowym stosowaniu) do 26 (przy przeciętnym stosowaniu) według wskaźnika Pearla. Oznacza to, że wśród 100 kobiet stosujących tę metodę antykoncepcji nawet 26 z nich zachodzi w ciążę. To bardzo dużo, zwłaszcza w porównaniu do prezerwatyw (wskaźnik 3-7) czy tabletek antykoncepcyjnych (wskaźnik 0,2-1,4).

Skuteczność środków plemnikobójczych można zwiększyć łącząc je z metodami mechanicznymi – prezerwatywą damską, diafragmą, kapturkiem antykoncepcyjnym.

Czytaj też: Kapturek naszyjkowy i błona dopochwowa (diafragma) - działanie i skuteczność

Środki plemnikobójcze – skutki uboczne

U niewielkiej liczby kobiet (1-5%) występuje alergia na składniki środków plemnikobójczych (może ona dotyczyć także mężczyzn). Jednak nawet nie mając uczulenia, po ich zastosowaniu można odczuwać pieczenie lub dolegliwości bólowe, ponieważ substancje zawarte w kremach czy piankach plemnikobójczych działają drażniąco na delikatne ścianki pochwy. Jeśli stosowane są często, mogą powodować mikrourazy, przez które łatwiej wniknąć bakteriom i drobnoustrojom chorobowym.

Z tego względu środki plemnikobójcze nie chronią przed chorobami przenoszonymi drogą płciową, a niektóre źródła podają, że mogą wręcz zwiększać ryzyko zarażenia wirusem HIV.

Środki plemnikobójcze – dla kogo odpowiednie?

Dla osób prowadzących intensywne życie seksualne i zmieniających partnerów środki plemnikobójcze nie są odpowiednią metodą antykoncepcji. Nie chronią one przed chorobami wenerycznymi i mają niski wskaźnik skuteczności Pearla.

Mogą sprawdzić się za to w przypadku osób sporadycznie uprawiających seks, będących w stałych związkach i kobiet powyżej 45 roku życia z uwagi na mniejsze ryzyko zapłodnienia. Stosowanie środków plemnikobójczych powinny rozważyć także kobiety, które źle reagują na antykoncepcję hormonalną.

Zobacz też: Najlepsze metody antykoncepcji dla kobiet po 40-tce

Jak długo żyją plemniki? [WIDEO]