Delfinoterapia - efekty i opinie naukowców

Delfinoterapia to forma terapii z wykorzystaniem delfinów. W wielu krajach, takich jak Ukraina czy Turcja, gdzie prowadzona jest delfinoterapia, przekonuje się, że daje ona spektakularne efekty. Jednak część naukowców jest sceptyczna. Sprawdź, jakie efekty może dawać delfinoterapia i czy jest ona dostępna w Polsce.

Spis treści

1. Delfinoterpia - wskazania i przeciwwskazania
2. Delfinoterapia - jakie ma dawać efekty?
3. Delfinoterapia - czy ultradźwięki wysyłane przez delfiny mają właściwości lecznicze?
4. Mimo to delfinoterapia daje efekty

Delfinoterpia (Dolphin-Assisted Therapy - DAT) to połączenie hydroterapii, czyli wodolecznictwa, i animalterapii, czyli metody wspomagającej leczenie oraz rehabilitację osób z niepełnosprawnością, polegającej na bliskim i naturalnym kontakcie ze zwierzętami - w tym przypadku z delfinem. Delfionterapia polega na wspólnym pływaniu i zabawie, podczas której osoby niepełnosprawne wykonują szereg, dostosowanych do ich indywidualnych potrzeb i możliwości, ćwiczeń z udziałem delfinów.¹ Delfiny zostały wybrane do terapii osób chorych z kilku powodów - mają wzbudzający sympatię wygląd (jakby ciągle się uśmiechały), są niezwykle inteligentne, a co najważniejsze dla zwolenników delfinoterapii - ultradźwięki i sygnały echolokacyjne wysyłane przez delfiny mają mieć właściwości lecznicze.

Delfinoterpia - wskazania i przeciwwskazania

Zdaniem niektórych delfinoterapia pozwala uporać się z zaburzeniami, takimi jak, m.in.:

• autyzm
• ADHD
• zespół Downa

Delfinoterapia jest stosowania w terapii osób (głównie dzieci) niepełnosprawnych, upośledzonych umysłowo, mających różne zaburzenia psychiczne.

• mózgowe porażenie dziecięce
• depresja
• nerwica
• zaburzenia hormonalne
• zaburzenia pamięci
• zaburzenia żywienia
• zaburzenia mowy i słuchu
• głuchota nerwowo sensorowa

Przeciwwskazaniem do zajęć z delfinami jest epilepsja i związane z nią stany epileptyczne. Delfinoterapia (jako czynnik psychostymulujący) może doprowadzić do nasilenia aktywności epileptycznej. Dodatkowo delfinoterapia może być niebezpieczna przy ostrych chorobach układu oddechowego, a także przy nowotworach.

Delfinoterapia - jakie ma dawać efekty?

Podobno podczas delfinoterapii pacjent wystawiony jest na działanie emitowanych przez delfiny sygnałów echolokacji i wiązek ultradźwięków, które, przenikając ludzkie  tkanki, mają oddziaływać na układ  neurobiologiczny i hormonalny.¹ Mają dokonywać drobnych napraw w uszkodzonych komórkach. Podczas zabawy z delfinami ma zwiększać się u człowieka wydzielanie endorfin, które zmniejszają odczucie bólu, głodu, ułatwiają oddychanie.¹

Mają to potwierdzać liczne badania nad efektywnością delfinoterapii. Pierwsze z nich zostały przeprowadzone w latach 70. XX w. Ich autorem był David Nathansona (którego uważa się za twórcę tej metody). Nathanson w 1977 roku przeprowadził badanie z udziałem dzieci upośledzonych umysłowo, które miały braki w nauce. Po 2 tygodniach delfinoterapii Nathanson zauważył zwiększoną koncentrację i motywację do nauki. Rok po zakończeniu delfinoterapii sprawdził, jakie są długofalowe efekty terapii z delfinami. Okazało się, że dzieci w dalszym ciągu były skupione na lekcjach i były bardziej zaangażowane w życie rodzinne. Jednak inni naukowcy zarzucali mu, że badanie było przepełnione błędami metodologicznymi i nie można się sugerować jego wynikami, a tym bardziej potwierdzić skuteczności terapii z delfinami.

Jednak jego wersję mają potwierdzać inne liczne badania. Podczas jednego ze współcześniejszych badań naukowcy analizowali, jaki wpływ na objawy depresji (łagodnej i średniej) ma kontakt z delfinami. W badaniu brało udział 30 uczestników, którzy zostali podzieleni na dwie grupy. Pierwsza grupa, raz dziennie, przez godzinę dziennie pływała i bawiła się z delfinami. Grupa druga pływała i nurkowała jedynie na rafie koralowej. Po dwóch tygodniach okazało się, że w grupie pływającej z delfinami objawy depresji były mniej nasilone niż u uczestników grupy kontrolnej.

Delfinoterapia - czy ultradźwięki wysyłane przez delfiny mają właściwości lecznicze?

Badaniom, które mają potwierdzać skuteczność delfinoterapii (skuteczność właściwości leczniczych ultradźwięków wysyłanych przez delfiny) zarzuca się szereg nieścisłości metodologicznych, uproszczeń i stwierdzeń nieuzasadnionych z punktu widzenia naukowego, co w znaczący sposób podważa wyniki tych badań.

Co ciekawe, badanie, które neguje efektywność ultradźwięków wysyłanych przez delfiny, zostało przeprowadzone przez tego samego badacza, który jeszcze kilkadziesiąt lat wcześniej przekonywał w swoich badaniach o pozytywnym działaniu tej formy terapii.

Sceptycznie wypowiedziało się niemieckie stowarzyszenie „Autyzm”, oficjalnie oznajmiając, że nie ma  żadnych przekonywujących dowodów na to, że delfinoterapia jest skuteczną formą leczenia autyzmu.¹

David Nathanson, który w latach 70. XX w. przekonywał, że delfinoterapia działa, w 2017 roku przeprowadził kolejne badania, tym razem z wykorzystaniem prawdziwych i sztucznych delfinów. W badaniach wzięło udział 35 dzieci z różnymi schorzeniami. Okazało się, że nie ma żadnej różnicy między grupą, która miała kontakt z prawdziwym delfinem, a tą, u której zastosowano terapię z udziałem sztucznego delfina.

Mimo to delfinoterapia daje efekty

Aktualnie nie ma żadnych wiarygodnych badań, które potwierdzają właściwości lecznicze ultradźwięków czy  sygnałów echolokacyjnych wysyłanych przez delfiny do człowieka. Jednak nie oznacza to, że delfinoterapia nie daje żadnych efektów. Daje, głównie jednak pod kątem obecności zwierzęcia jako motywatora, który stymuluje dziecko do działania.

Delfin jedynie wspiera terapię. Efektywność delfinoterapiizależy przede wszystkim od pracy, jaką wykona dziecko z  terapeutą.

Delfionoterapia to połączenie hydroterapii i fizjoterapii. Zajęcia odbywają się w wodzie, która sprzyja relaksacji, odprężeniu ludzkiego ciała, co ma znaczenie dla podniesienia efektywności rehabilitacji ruchowej.¹ Pobyt dziecka w wodzie oraz bezpośredni kontakt z delfinem wspiera jego rozwój fizyczny w zakresie m.in. koordynacji  ruchowej. Ćwiczenia z delfinem mają formę zabawy, dlatego chore lub niepełnosprawne dzieci nieświadomie uprawiają najbardziej efektywną gimnastykę ruchową. Zajęcia z delfinem mogą być dla dziecka bardziej motywujące niż standardowe ćwiczenia z terapeutą na sali terapeutycznej. Poza tym zwierzę może również przyjąć rolę pomostu w nawiązywaniu kontaktu z terapeutą czy innymi  osobami.¹ Po delfinoterapii pacjenci mają dalej mobilizacje i chęć do walki ze schorzeniami, są bardziej otwarci i komunikatywni.

Źródło:

1. Buchnat M., Rzepka M., Delfinoterapia w usprawnianiu dzieci z zaburzeniami w rozwoju – dylematy i kontrowersje, Repozytorium Uniwersytetu im. Adama Mickiewicza, https://repozytorium.amu.edu.pl/bitstream/10593/9882/1/Delfinoterpia%20w%20usprawnianiu%20dzieci.pdf

2. Hal Herzog Ph.D., Does Dolphin Therapy Work?, https://www.psychologytoday.com/blog/animals-and-us/201110/does-dolphin-therapy-work

Monika Majewska

Sylwia Bagińska