Badania bezdechu sennego i chrapania

Badania bezdechu sennego powinno się wykonać u każdej osoby, która chrapie, ponieważ chrapanie jest częstym objawem OBS. Jak wynika z badań, z powodu bezdechu, czyli chwilowych przerw w oddychaniu, które mogą towarzyszyć chrapaniu, cierpi 24 proc. dorosłych mężczyzn i 9 proc. dorosłych kobiet, przy czym większość z nich nie zdaje sobie z tego sprawy. A obturacyjny bezdech senny może doprowadzić do rozwoju wielu groźnych chorób.

Spis treści

1. Badania bezdechu sennego i chrapania - wywiad z pacjentem
2. Badania bezdechu sennego i chrapania - polisomnografia
3. Badania bezdechu sennego i chrapania - endoskopia i tomografia
4. Badania bezdechu sennego i chrapania - badanie apnografem

Chrapanie to wydawanie podczas snu świszczących lub charkotliwych dźwięków. Gdy w trakcie spania gardło się zwęża, wiotkie ściany górnych dróg oddechowych drgają wprawiane w ruch przez przepływające powietrze, co powoduje chrapanie. Jednak u niektórych chrapiących droga przepływu powietrza może zostać całkowicie zamknięta. Wtedy człowiek przestaje nie tylko chrapać, lecz także oddychać. Tę chwilę nazywamy bezdechem sennym, który prowadzi do przewlekłego niedotlenienia organizmu, dalej do rozwoju licznych chorób, m.in. nadciśnienia tętniczego, cukrzycy. Zwiększa się także ryzyko zawału serca i udaru mózgu. W związku z tym osoba, która chrapie, powinna wykonać odpowiednie badania, które ustalą przyczynę wydawania charkotliwego dźwięku w czasie snu, a przede wszystkim wykluczą bezdech senny. Jednak nie każda osoba z bezdechem chrapie. Jakie więc inne objawy mogą wskazywać na bezdech? Przede wszystkim ogromne zmęczenie, które pojawia się rano, mimo przespania całej nocy. Niepokój powinny wzbudzić także nagłe przebudzenia w środku nocy, którym może towarzyszyć zaciąganie powietrza, i nocne wstawanie. Osoby, które zauważyły u siebie takie objawy, również powinny wykonać badania bezdechu sennego.

Badania bezdechu sennego i chrapania - wywiad z pacjentem

W pierwszej kolejności pacjent wypełnia skalę senności (np. Epworth) oraz kwestionariusz służący do oszacowania ryzyka OBS (Kwestionariusz Berliński - BQ) Pacjent musi odpowiedzieć m.in. na pytanie, czy odczuwa trudności z koncentracją, senność lub potrzebę drzemki w ciągu dnia, czy wieczorem ma trudności z zaśnięciem, ile zwykle godzin śpi w nocy. W kwestionariuszu znajdują się także pytania dotyczące chorób, którymi zmaga się chory. Następnie lekarz przeprowadza rozmowę z pacjentem, dokonuje pomiaru ciśnienia krwi, sprawdza również BMI oraz obwód szyi pacjenta (najważniejszym czynnikiem ryzyka bezdechu sennego jest otyłość).

Badania bezdechu sennego i chrapania - polisomnografia

Decydujące znaczenie dla rozpoznania obturacyjnego bezdechu sennego ma polisomnografia, która polega na monitorowaniu snu i niektórych czynności życiowych za pomocą odpowiednich czujników. Wykonuje się m.in. badanie oceniające czynności mózgu (elektroencefalogram - EEG), badanie napięcia mięśnia podbródkowego. Polisomnografia obejmuje także zapis ruchów oddechowych klatki piersiowej i  brzucha czy wysycenie krwi tlenem. Badanie wykonuje się w laboratorium snu, trwa jedną noc i musi zawierać zapis co najmniej 6 godzin snu. Jednak coraz częściej wykonuje się skróconą wersję badania polisomnograficznego - poligrafię - która odbywa się w domu pacjenta.

Badania bezdechu sennego i chrapania - endoskopia i tomografia

W przypadku wykluczenia bezdechu sennego wykonuje się badanie laryngologiczne z endoskopią, w celu zlokalizowania miejsca zwężenia dróg oddechowych, a więc przyczyny chrapania. Badanie polega na wprowadzeniu endoskopu przez jamę ustną, czasem przez nos i obserwacji narządów na monitorze.

Najpierw powinno się wykluczyć bezdech, a dopiero potem leczyć chrapanie.

Jeśli badanie endoskopowe nie uwidacznia wszystkich struktur górnych dróg oddechowych (np. zatok przynosowych), co stanowi istotny element w rozpoznaniu oraz leczeniu chrapania i bezdechu, lekarz może zlecić tomografię komputerową nosa i zatok.

Badania bezdechu sennego i chrapania - badanie apnografem

W celu monitorowania stanu pacjenta przez całą noc można wykonać bardziej nowoczesne niż polismonografia badanie apnografem. Urządzenie składa  się z cienkiej sondy, tj. wężyka z czujnikami, którą zakłada się przez nos do przełyku. Sonda jest połączona z urządzeniem pomiarowym, które przypina się do klaki piersiowej pacjenta za pomocą paska.

Apnograf rejestruje ilość przerw w oddychaniu (bezdechów) oraz spłyconych oddechów na godzinę, poziom wysycenia krwi obwodowej tlenem, pracę serca, głośność chrapania, a także pozycję w jakiej pacjent śpi. Poza tym dzięki apnografowi można sprawdzić, czy przyczyna bezdechów jest związana z chorobami laryngologicznymi, czy ma inne pochodzenie, i gdzie leży przyczyna chrapania i bezdechów.

Monika Majewska