Anatomia
Anatomia to dział nauki zajmujący się budową organizmu. To właśnie dzięki niej wiemy jakiego kształtu i struktury są poszczególne narządy w ciele człowieka i czym charakteryzują się ich tkanki. Znajomość anatomii pozwala dokonać wstępnej oceny wielu chorób i urazów, a także zaplanować dalsze etapy postępowania.
Szkielet człowieka, kościec czy układ kostny to określenie wszystkich kości, które wchodzą w skład ludzkiego ciała. Szkielet dorosłego człowieka składa się z 206 kości, lecz w trakcie rozwoju osobniczego wiele z nich dopiero powstaje lub się zrasta. Dlatego noworodek ma aż 270, a nastolatek może mieć nawet 356 kości.
Mięsień trójgłowy ramienia, znany także jako triceps (od łacińskiej nazwy: musculus triceps brachii), to główny prostownik stawu łokciowego. Ze względu na to, że jest dobrze widoczny przez skórę, należy do najchętniej trenowanych mięśni tej okolicy ciała.
Przedramię to część kończyny górnej zlokalizowana pomiędzy ramieniem a ręką. W jego obrębie znajduje się wiele różnych mięśni, których rolą jest m.in. udział w ruchach ręki czy ruchach jej palców. Najczęstszą patologią dotyczącą przedramienia są jego złamania, do których dochodzić może szczególnie przy upadkach na wyprostowaną kończynę górną. Sprawdź, jak wygląda budowa anatomiczna przedramienia.
Kręgosłup tworzy silną, a jednocześnie elastyczną podstawę ciała człowieka, w związku z czym bywa porównywany z jego rusztowaniem, na którym wszystko się opiera. Obok funkcji podporowej, kształtującej sylwetkę i umożliwiającej pionową postawę ciała kluczową funkcją kręgosłupa jest ochrona rdzenia kręgowego. Kręgosłup widziany od boku przypomina nieco wyciągniętą literę S, którą tworzą naturalne krzywizny: lordoza szyjna, kifoza piersiowa, lordoza lędźwiowa i kifoza krzyżowa. Funkcja podporowa i związane z nią duże obciążenia dla kręgosłupa sprawiają, że jest on narażony na zwyrodnienia i liczne urazy.
Czaszka człowieka to charakterystyczna część układu szkieletowego, która odpowiada za ochronę mózgu, narządów zmysłów oraz innych tkanek znajdujących się w jej obrębie. Dzieli się na części mózgową oraz twarzową. Na wczesnym etapie rozwoju człowieka zawiera miękkie, elastyczne ciemiączka, które kostnieją po dostosowaniu się kształtu i rozmiaru czaszki do mózgowia.
Spojenie łonowe nazywane jest chrząstkozrostem, który łączy obie kości łonowe. Miednica człowieka jest parzystą kością, która w przedniej części jest połączona właśnie za pomocą spojenia łonowego. Dolegliwości związane ze spojeniem łonowym towarzyszą szczególnie kobietom w ciąży lub po porodzie. Co oznacza ból spojenia łonowego i jak go leczyć?
Staw łokciowy składa się z trzech stawów anatomicznie ze sobą złączonych i otoczonych wspólną torebką stawową. Duża złożoność stawu łokciowego, a także fakt, że jest on często intensywnie (nad)używany sprawiają, że często ulega kontuzjom.
Staw ramienny to największy staw kończyny górnej, który łączy kość ramienną z obręczą barkową. Jako staw kulisty umożliwia bardzo szeroki zakres ruchu we wszystkich płaszczyznach. Uszkodzenia stawu ramiennego mogą z jednej strony generować ból i ograniczać ruchomość w stawie, a z drugiej strony wywoływać niestabilność związaną ze zbytnim rozluźnieniem i rozciągnięciem okalających go struktur.
Mięsień naramienny (łac. deltoideus) to największy mięsień okolicy barku. Leży powierzchownie i jest widoczny przez skórę. Ma kształt trójkąta skierowanego wierzchołkiem ku dołowi. Przypomina odwróconą grecką literę delta, od której wzięła się jego łacińska nazwa.
Mięsień nadgrzebieniowy (łac. supraspinatus) przypomina trójkąt, który leży w dole nadgrzebieniowym łopatki, odwzorowując jego kształt. Biegnie od leżącego przykręgosłupowo końca tego dołu do końca bliższego kości ramiennej, gdzie znajduje się przyczep, który stanowi najostrzejszy kąt tego nieco wydłużonego „trójkąta”. Ból mięśnia nadgrzebieniowego najczęściej związany jest z nieprawidłową postawą ciała, przyjmowaniem złej pozycji w pracy oraz niewłaściwą techniką treningową.
Mięsień krawiecki (łac. sartorius) zwany też mięśniem najdłuższym uda to najdłuższy (około 50 cm) mięsień ludzkiego ciała. Rozciąga się od kości biodrowej aż do końca bliższego kości piszczelowej. W swoim przebiegu owija się niczym taśma wokół przedniej ściany uda, zmierzając w kierunku przyśrodkowej części kolana. To dzięki niemu człowiek zakłada nogę na nogę.
Mięsień dwugłowy ramienia (łac. biceps brachii) to popularny biceps. Jest wrzecionowaty, gruby i okrągławy. Jak wskazuje nazwa – ma dwie głowy, które biegną od łopatki do kości promieniowej. Kiedy ktoś chce symbolicznie zademonstrować swoją siłę, zwykle pręży właśnie ten mięsień, ponieważ doskonale widać, jak on pracuje, gdy podnosi się duże ciężary i jest dobrze widoczny przez skórę.
Kość udowa (łac. femur) jest najdłuższą i najmocniejszą kością ludzkiego szkieletu. Posiada solidny trzon oraz dwa bardzo charakterystyczne końce. Pełni ważne funkcje dla całego organizmu związane zarówno z utrzymywaniem pionowej postawy, jak i z lokomocją. U osób starszych, szczególnie u kobiet po 60. roku życia, często dochodzi do groźnych złamań kości udowej, zazwyczaj w okolicy międzykrętarzowej lub szyjki kości udowej.
Kość piszczelowa (łac. tibia) i strzałkowa (łac. fibula) składają się na kościec goleni. Solidniejsza z tych dwóch piszczel jest drugą po kości udowej (łac. femur) najdłuższą kością ludzkiego szkieletu. Jej przednia krawędź leży blisko pod skórą, w związku z czym jest szczególnie narażona na bolesne stłuczenia i złamania. Dlatego podczas rywalizacji sportowej, zwłaszcza w dyscyplinach kontaktowych, zaleca się używać ochraniacze na piszczel.
Kość łódeczkowata to jedna z kości nadgarstka, która swoją nazwę wzięła od tego, iż jej kształt przypomina łódkę. Łączy się ona z wieloma innymi kośćmi, oprócz tego kość łódeczkowata stanowi przyczep różnych więzadeł. Charakterystyczne w jej przypadku jest również to, iż spośród wszystkich kości nadgarstka to właśnie kość łódeczkowata najczęściej ulega złamaniom.
Kość gnykowa to niewielka, a jednocześnie pełniąca wiele ważnych funkcji kość, która zlokalizowana jest w obrębie szyi, a mimo to zaliczana jest do kości twarzoczaszki. Przyczepiają się do niej ważne mięśnie i więzadła, a do jej urazów dochodzi najczęściej w wyniku… przestępstw. Jaka jest budowa kości gnykowej oraz jakie pełni funkcje?
Mostek człowieka składa się z wielu kości, a jedną z najmniejszych z nich jest wyrostek mieczykowaty. Dolegliwości związane z wyrostkiem mieczykowatym takie jak ból w klatce piersiowej czy jego zgrubienie mogą wskazywać na różne stany chorobowe. Jakie są przyczyny dolegliwości związanych z wyrostkiem mieczykowatym i jak wygląda ich leczenie?
Zatoka Douglasa to przestrzeń anatomiczna, znajdująca się w jamie brzusznej kobiety. W prawidłowych warunkach, zatoka Douglasa nie jest wypełniona żadną treścią. W przebiegu różnorodnych schorzeń, w zatoce Douglasa może pojawić się płyn lub nieprawidłowa tkanka. Ocena zatoki Douglasa jest ważnym elementem badania ultrasonograficznego jamy brzusznej. Dowiedz się, jak zbudowana jest zatoka Douglasa, w jaki sposób prawidłowo funkcjonuje zatoka Douglasa oraz jakie schorzenia mogą być związane z zatoką Douglasa?
Mięsień dwugłowy uda stanowi ważny mięsień kończyny dolnej i pełni przede wszystkim funkcje związane ze zginaniem stawu udowego i kolanowego. Urazy mięśnia dwugłowego uda jak naciągnięcie, czy zerwanie mogą wystąpić zarówno w trakcie uprawiania sportu wyczynowego, jak i w trakcie codziennych czynności np. gwałtownego ruchu nogą. Jak jest zbudowany mięsień dwugłowy uda? Jak objawia się jego uszkodzenie?
Kość krzyżowa (os sacrum) powstaje w wyniku zrośnięcia się pięciu kręgów krzyżowych, do którego dochodzi u ludzi dorosłych, zazwyczaj w wieku 20-25 lat. Kształtem przypomina trójkąt skierowany wierzchołkiem do dołu. Porównuje się ją też do klina, ponieważ jest jakby wklinowana między kości miedniczne, z którymi tworzy silny pierścień kostny zwany miednicą. Popularny tzw. ból w krzyżu często dotyczy właśnie tej kości lub jej okolic.
Mięśnie brzucha pełnią wiele ważnych funkcji: ochraniają one zlokalizowane w jamie brzusznej narządy, pomagają utrzymywać człowiekowi właściwą postawę ciała, ale i mają wpływ na przebieg takich czynności, jak oddawanie moczu czy oddychanie. Mięśnie te dzieli się na dwie grupy, którymi są mięśnie ściany przednio-bocznej i mięśnie ściany tylnej brzucha. Jakie dokładnie mięśnie zaliczane są do mięśni brzucha i jakie pełnią funkcje?
Anatomia dzieli się na wiele działów, wśród których można wyodrębnić m.in. patologiczną, radiologiczną, topograficzną, czy funkcjonalną gałąź tej nauki. Poszczególne rodzaje anatomii mają znaczenie dla określonych specjalizacji – np. anatomia topograficzna to dziedzina głównie powiązana z chirurgią.
Organizm człowieka składa się z wielu powiązanych ze sobą układów ich prawidłowe funkcjonowanie determinuje nasze zdrowie oraz dobre samopoczucie. Szczegółowa znajomość anatomii człowieka jest niezbędna lekarzom specjalistom dla zrozumienia funkcjonowania poszczególnych układów a także skutecznego leczenia chorób. Dla lekarzy anatomia jest niezbędna również do wykonywania badania palpacyjnego. Jest to rodzaj diagnostyki medycznej, która polega na dotykaniu wybranych struktur palcami w celu ustalenia ich rozmiaru, kształtu, czy położenia. W ten sposób można postawić wstępną diagnozę i zawęzić obszar poszukiwania przyczyny problemu.
Z kolei pacjentom podstawy anatomii pomogą dokonać wstępnej autodiagnozy w przypadku nagłego urazu, np. skręcenia stawu skokowego, ale także lepiej zrozumieć zasady funkcjonowania ludzkiego organizmu i wdrożyć zdrowe nawyki dotyczące aktywności fizycznej, czy wypoczynku.
Precyzyjne badania anatomii są możliwe dzięki zastosowaniu nowoczesnych technik diagnostyki obrazowej. Dzięki takim badaniom jak RTG, USG, czy RM wiele schorzeń udaje się wykryć jeszcze na wstępnym etapie ich rozwoju, a przez to zminimalizować wpływ choroby na komfort życia i przyspieszyć powrót do zdrowia.
Warto pamiętać, że ocena anatomicznych oznak różnego rodzaju chorób wymaga holistycznej oceny organizmu. Wiele objawów anatomicznych jest niespecyficznych i do ich oceny potrzeba wiedzy oraz fachowego doświadczenia.
Więcej z działu Zdrowie
![Zmiany na ustach - krostki, grudki, pęcherzyki. 8 najczęstszych przyczyn [ZDJĘCIA]](https://cdn.galleries.smcloud.net/t/galleries/gf-soBw-u4ou-qebe_zmiany-na-ustach-krostki-grudki-pecherzyki-8-najczestszych-przyczyn-zdjecia-320x213.jpg)
