Profil nerkowy – badania oceniające pracę nerek

Profil nerkowy to badania krwi i moczu, które pozwalają ocenić pracę nerek. Wykonuje się je nie tylko wtedy, gdy podejrzewa się choroby nerek - w celu ich diagnostyki, lecz także m.in. w celu monitorowania leczenia chorób nerek, np. u osób poddawanych dializom. Jakie są jeszcze wskazania do wykonania profilu nerkowego? Jakie są normy? Jak interpretować wyniki badań?

Spis treści

1. Wskazania do wykonania profilu nerkowego
2. Profil nerkowy - jak interpretować wyniki badań?
3. Dlaczego wstrzymywanie moczu szkodzi nerkom? [#TOWIDEO]

Profil nerkowy to badania krwi i moczu, które pozwalają ocenić pracę nerek. Na profil nerkowy składa się badanie stężenia elektrolitów (sodu i potasu), mocznika, kreatyniny, kwasu moczowego i badanie ogólne moczu. Właśnie te wszystkie badania wykonane razem pozwalają na rzeczywistą ocenę pracy nerek i całego układu moczowego.

Wskazania do wykonania profilu nerkowego

Wskazaniem do wykonania profilu nerkowego są objawy nieprawidłowej pracy nerek. Wówczas badania wykonuje się w celu zdiagnozowania choroby, która może być przyczyną takiego stanu (nie zawsze są to tylko choroby nerek). Profil nerkowy można wykonać także w celu monitorowania leczenia chorób nerek (np. u osób dializowanych) lub oceny czynności nerek podczas przyjmowania leków. Ponadto profil nerkowy wykonuje się u osób po przeszczepie nerek.

Profil nerkowy - jak interpretować wyniki badań?

1. Elektrolity (sód, potas) - pierwiastki te odpowiadają za równowagę wodno-elektrolitową organizmu. Wzrost stężenia sodu (hipernatremia) może być spowodowany m.in. nadmierną utratą czystej wody przez nerki, a obniżenie (hiponatremia) utratą wody, która zawiera sód, np. w wyniku dysfunkcji nerek. Nadmiar potasu również może wskazywać na niewydolność nerek.

Dlaczego wstrzymywanie moczu szkodzi nerkom? [#TOWIDEO]

2. Mocznik to główny azotowy produkt degradacji białek, który jest usuwany z organizmu głownie przez nerki. Podwyższony poziom mocznika w surowicy może świadczyć m.in. o ostrej lub przewlekłej niewydolności nerek, a nawet o pozanerkowej niewydolności nerek (np. zwężenie moczowodów). Należy jednak pamiętać, że stężenie mocznika zależy od wielu czynników, dlatego należy oznaczyć również inne wskaźniki, np. stężenie kreatyniny czy amoniaku, aby postawić diagnozę.

3. Kreatynina to produkt przemiany kreatyny - związku azotu znajdującego się w tkankach, który jest wydalany z organizmu z moczem. Wzrost poziomu kreatyniny może wskazywać na ostrą niewydolność nerek, wywołaną wstrząsem, zastojem moczu, uszkodzeniem miąższu nerek (przez toksyny i leki), zaburzeniami krążenia, lub przewlekłą niewydolność nerek, której przyczyną może być kłębuszkowe zapalenie nerek. Zwykle jednocześnie oblicza się także wartości przesączania kłębuszkowego (tzw. GFR, klirens kreatyniny).

SPRAWDŹ>>KLIRENS KREATYNINY - badanie wykrywające choroby nerek

4. Kwas moczowy jest końcowym produktem metabolizmu zasad purynowych. Wzrost poziomu kwasu moczowego może wskazywać m.in. na niewydolność nerek czy kamicę nerkową, a także na dnę moczanową. Z kolei spadek stężenia może być wynikiem zwiększenia wydzielania nerkowego, np. w SIADH, czyli w zespole Schwartza-Barttera (zespole niewłaściwego uwalniania wazopresyny).

5. Badanie ogólne moczu zakłada ocenę barwy, przejrzystości, ciężaru właściwego i pH moczu, a także wykrycie obecności elementów niepożądanych w moczu, takich jak m.in. białko, krew, glukoza (wskazuje na cukrzycę), bilirubina (sugeruje choroby wątroby), bakterie i wałeczki. W przypadku chorób nerek najważniejszym wskaźnikiem świadczącym o ich nieprawidłowej pracy jest obecność białka w moczu.

Monika Majewska