Kreatynina - normy w badaniu krwi. Niski i wysoki poziom kreatyniny. Jak czytać wynik?

Kreatynina jest produktem metabolizmu, występuje we krwi i moczu, z którym jest wydalana. Badanie biochemiczne stężenia kreatyniny pozwala monitorować pracę nerek. Sprawdź, jakie są normy kreatyniny we krwi i o czym może świadczyć jej zbyt wysokie lub zbyt niskie stężenie w osoczu.

Spis treści

1. Co to jest kreatynina?
2. Od czego zależy poziom kreatyniny we krwi?
3. Ile wynosi norma kreatyniny?
4. Wskazania do wykonania badania poziomu kreatyniny
5. Kreatynina powyżej normy - co oznacza wysoki poziom kreatyniny?
6. Kreatynina poniżej normy - co oznacza niski poziom kreatyniny?
7. Kreatynina w moczu
8. Kreatynina w moczu - jak przygotować się do badania?

Badanie poziomu kreatyniny zaleca się wykonywać przede wszystkim profilaktycznie. Umożliwia ono ocenę pracy nerek oraz zdiagnozowanie nieprawidłowości nawet, gdy pacjent nie odczuwa żadnych podejrzanych dolegliwości. 

Co to jest kreatynina?

Związek organiczny, jakim jest kreatynina powstaje w konsekwencji przemiany materii zachodzącej głównie w mięśniach szkieletowych. Kreatynina stanowi produkt degradacji kreatyny, która jest nośnikiem energii w mięśniach. 

Od czego zależy poziom kreatyniny we krwi?

Poziom kreatyniny we krwi zależy od jej produkcji i szybkości jej wydalania z organizmu. Badanie biochemiczne krwi pod kątem kreatyniny w zestawieniu z badaniem moczu pozwala obliczyć klirens kreatyniny, służący do oceny funkcjonowania nerek. Dlaczego?

Bo stężenie kreatyniny w surowicy krwi jest dla danej osoby wielkością względnie stałą - kreatynina nie jest ani wchłaniana zwrotnie, ani wydzielana przez cewki nerkowe, a jej ilość w moczu jest uzależniona niemal wyłącznie od funkcji filtracyjnej nerek (od przesączania kłębuszkowego).

Ile wynosi norma kreatyniny?

• Norma kreatyniny to 53-115 µmol/l (0,6-1,3 mg/dl).

Wskazania do wykonania badania poziomu kreatyniny

Wskazaniem do wykonania poziomu stężenia kreatyniny jest jest ocena jakości pracy nerek. Wykonuje się ją m.in.: 

• przy podejrzeniu niewydolności nerek,
• przy podejrzeniu niewydolności wątroby,
• przy podejrzeniu niewydolności trzustki,  
• przed badaniami diagnostycznymi wymagającymi podaniu kontrastu (rezonans magnetyczny, tomografia komputerowa, koronarografia). 
• przed zabiegami chirurgicznymi.  

Badanie kreatyniny przeprowadza się również u pacjentów dializowanych oraz będących po przeszczepie nerek.  

Kreatynina powyżej normy - co oznacza wysoki poziom kreatyniny?

Wzrost poziomu kreatyniny może wynikać z jej nadmiernej produkcji - np. podczas wysiłku fizycznego czy u osób cierpiących na gigantyzm albo z zahamowania jej wydalania z organizmu. Zdarza się to przy:

• niewydolności nerek
• zatruciach związkami organicznymi i nieorganicznymi
• przyjmowaniu niektórych leków m.in. przeciwbólowych, antybiotyków z grupy tetracyklin i cefalosporyn

Kreatynina poniżej normy - co oznacza niski poziom kreatyniny?

Spadek stężenia kreatyniny w organizmie mogą powodować niektóre leki sterydowe, kortykosterydy mające działanie przeciwalergiczne i przeciwzapalne.

Kreatynina w moczu

Kreatynina jest wydalana z organizmu wraz z moczem. Jej oznaczanie umożliwia kontrolowanie jakości pracy nerek. 

Poziom kreatyniny w moczu jest zależny głównie od płci i jest powiązany z masą mięśniową – u kobiet jest ona nieco mniejsza, niż u mężczyzn.

Z uwagi na to ustalono górną i dolną granicę normy, jeśli więc wynik badania mieści się w tych granicach, można wówczas założyć, że praca nerek przebiega w sposób prawidłowy.

Kreatynina w moczu - jak przygotować się do badania?

Badanie poziomu stężenia kreatyniny w moczu może odbyć się na podstawie próbki z pojedynczej mikcji. Przed przystąpieniem do badania kreatyniny zaleca się pacjentom odpoczynek, gdyż wysiłek fizyczny może zaburzyć wyniki.