Ręczne wydobycie łożyska: wskazania, przebieg

Ręczne wydobycie łożyska polega na włożeniu dłoni położnika do jamy macicy i oddzieleniu łożyska od jamy macicy. Trudności z wydobyciem łożyska mogą oznaczać rzadką patologię – łożysko przyrośnięte. Z uwagi na dużą traumatyzację tkanek zabieg wykonywany jest w znieczuleniu.

Spis treści

1. Wskazania do ręcznego wydobycia łożyska
2. Technika wykonywania ręcznego wydobycia łożyska
3. Poród łożyska podczas cięcia cesarskiego

Ręczne wydobycie łożyska to termin opisujący położniczy zabieg polegający na usunięciu z jamy macicy łożyska po porodzie. Pojęcie to dedykowane jest porodom fizjologicznym, kiedy po urodzeniu dziecka nie dochodzi do samoczynnego urodzenia się łożyska. Zabieg z uwagi na traumatyzację tkanek wykonywany jest w znieczuleniu. Procedura ręcznego wydobycia łożyska jest wykonywana  przypadku przedłużającego się trzeciej fazy porodu, a także w przypadku intensywnego krwawienia z dróg rodnych.

Wskazania do ręcznego wydobycia łożyska

Wskazaniem do wykonania zabiegu ręcznego wydobycia łożyska są następujące sytuacje kliniczne:

• krwotok bezpośrednio po urodzeniu dziecka, bez współistniejącego procesu rodzenia się łożyska. Jest to oznaka częściowego oddzielenia łożyska od jamy macicy, w związku z tym nadal pozostaje fragment łożyska, który nie ulega oddzieleniu pomimo próby parcia
• krwotok po urodzeniu niepełnego łożyska. Brak kompletności oceniany jest na podstawie ustalenia braku obecności fragmentów łożyska podczas wzrokowej oceny przez lekarza.

Powyższe sytuacje kliniczne wynikają przede wszystkim z nieprawidłowej czynności skurczowej mięśnia macicy. Sam mechanizm skurczu realizowany przez mięśnie macicy ma na celu uszczelnienie drobnych naczyń krwionośnych, co w efekcie hamuje nadmierne krwawienie. W związku z tym upośledzenie mechanizmu skurczu prowadzi do niepełnego obkurczania mięśnia macicy, co upośledza proces rodzenia się łożyska oraz relatywnie zwiększa utratę krwi.

Technika wykonywania ręcznego wydobycia łożyska

Ręczne wydobycie łożyska jest jednym z trudniejszych zabiegów położniczych. Lekarz wykonujący zabieg układa jedną rękę powyżej dna macicy, uciskając delikatnie powłoki brzuszne. Druga ręka wkładana jest przez pochwę do wnętrza jamy macicy. Następnie lekarz powinien zlokalizować sznur pępowinowy i krawędź płyty łożyska. W kolejnym etapie wsuwa palce pomiędzy łożysko a ścianę macicy starając się delikatnie oddzielić zrośnięte struktury. Po odklejeniu całe łożysko wydostaje się przez pochwę. Po wydobyciu łożyska lekarz ma obowiązek sprawdzenia, czy aby na pewno zostało usunięte kompletne łożysko i żaden fragment nie pozostał w jamie macicy.

Ręczne wydobycie łożyska stanowi prewencję poważnych powikłań poporodowych. Przede wszystkim zmniejsza intensywność krwawienia, a także zapobiega pozostawieniu fragmentów tkanek wewnątrz jamy macicy. Jeżeli krwotok poporodowy nie został skutecznie opanowany wykonanym zabiegiem zaleca się wspomaganie obkurczania mięśnia macicy nie tylko przez podaż odpowiednich leków, ale także przez delikatny zewnętrzny masaż mięśnia macicy.

Poród łożyska podczas cięcia cesarskiego

Termin ręczne wydobycie łożyska dedykowany jest głównie porodom fizjologicznym, ale podczas porodu drogą cięcia cesarskiego również mamy do czynienia z porodem łożyska. Wówczas rodzenie łożyska przebiega w dwóch mechanizmach - samoistnie albo z pomocą położnika, poprzez ręczne wydobycie łożyska.

Należy podkreślić, ze o ile w przypadku porodu fizjologicznego ręczne wydobycie łożyska zmniejsza krwawienie i przyspiesza poród, o tyle w odniesieniu do ciecia cesarskiego nie ma takich spostrzeżeń. W związku z tym ryzyko zakażenia wewnątrzmacicznego jest porównywalne.