Zapalenie tętnic Takayasu czyli choroba bez tętna: przyczyny, objawy i leczenie

Zapalenie tętnic Takayasu (choroba, zespół Takayasu) jest trudne do zdiagnozowania, bo jego objawy są bardzo zróżnicowane i kojarzą się z zupełni innymi schorzeniami. A im później choroba zostanie rozpoznana, tym ryzyko niedrożności naczyń krwionośnych wzrasta, co może skończyć się udarem mózgu, zawałem serca, a nawet śmiercią. Jakie są przyczyny i objawy choroby Takayasu? Na czym polega jej leczenie?

Spis treści

1. Choroba Takayasu - przyczyny
2. Choroba Takayasu - objawy
3. Choroba Takayasu - diagnostyka
4. Choroba Takayasu - leczenie

Choroba Takayasu, inaczej zapalenie tętnic Takayasu czy choroba bez tętna lub zespół Takayasu, to zapalenie naczyń tętniczych - dużych tętnic odchodzących od łuku aorty (głównej tętnicy doprowadzającej krew do całego ciała), a także - nieco rzadziej - od aorty brzusznej. W wyniku stanu zapalnego, który rozwija się w ścianie naczyń, dochodzi do ich odcinkowych zwężeń. W tych miejscach powstają zakrzepy, które mogą nie tylko zablokować naczynia w danym miejscu, lecz także oderwać się i zablokować naczynia dalej, tam gdzie są one węższe. Konsekwencją tego procesu jest niedokrwienie tkanek zaopatrywanych przez te naczynia i związane z tym skutki (np. zawał serca, udar niedokrwienny mózgu).

Choroba Takayasu należy do grupy układowych chorób tkanki łącznej (to choroby reumatyczne) i dotyka głównie młode kobiety w wieku 10-40 lat. Mężczyźni chorują 10 razy rzadziej niż kobiety. Ocenia się, że w Europie i USA na milion mieszkańców na rok dochodzi do 1-3 nowych zachorowań. Chorobę najczęściej diagnozuje się w krajach azjatyckich.

Choroba Takayasu - przyczyny

Przyczyny choroby Takayasu nie są znane. Podejrzewa się, że ma ona podłoże genetyczne. U osób obciążonych genetycznie dochodzi do uruchomienia patologicznych reakcji immunologicznych. Wówczas komórki układu odpornościowego atakują ścianę aorty oraz jej odgałęzienia, powodując stan zapalny.

CHOROBY AUTOIMMUNOLOGICZNE: gdy atakuje nas układ immunologiczny

Choroba Takayasu - objawy

Objawy choroby Takayasu są bardzo zróżnicowane i zależą od jej fazy i lokalizacji zajętego naczynia.

W pierwszym etapie choroby, zwykle na wiele miesięcy przed pojawieniem się objawów miejscowych, pacjenci mogą skarżyć się na objawy ogólne, takie jak gorączka lub stan podgorączkowy, bóle i zawroty głowy, potliwość, zaburzenia widzenia, parestezje (ziębnięcie, drętwienie, mrowienie kończyn) i bóle stawów.

W drugim etapie choroby pojawiają się objawy miejscowe, które są uzależnione od lokalizacji zajętego naczynia:

• tętnica podobojczykowa - słabość kończyn górnych lub dolnych, chromanie (ból podczas wykonywania wysiłku) kończyn górnych;
• tętnica szyjna wspólna - zawroty głowy i bóle głowy, omdlenia, zaburzenia widzenia (jest to związane z upośledzeniem dopływu krwi do mózgu);
• tętnica kręgowa - zawroty głowy, zaburzenia widzenia;
• aorta brzuszna - bóle brzucha, nudności, wymioty;
• tętnica nerkowa - nadciśnienie tętnicze, związane ze zwężeniem tętnic nerkowych, przewlekła niewydolność nerek;
• tętnica płucna - duszność, krwioplucie, ból w klatce piersiowej (rzadko rozwija się nadciśnienie płucne);
• łuk aorty - zastoinowa niewydolność krążenia, niedomykalność zastawki aorty;
• tętnica wieńcowa - ból w klatce piersiowej promieniujący do żuchwy lub lewej kończyny górnej oraz inne objawy niedokrwienia mięśnia sercowego, np. arytmie;
• pień trzewny - bóle brzucha, nudności, wymioty, biegunka;
• naczynia tętnicze siatkówki - zaburzenia widzenia, które mogą doprowadzić do utraty wzroku.

W przebiegu choroby może dojść od zaniku tętna na tętnicy objętej procesem chorobowym (stąd nawa choroba bez tętna). Brak tętna jest wynikiem zwężenia lub zamknięcia naczynia tętniczego, które nie przepuszcza lub osłabia falę tętna.

Choroba Takayasu - diagnostyka

Diagnostyka choroby Takayasu obejmuje badania, takie jak:

• badania krwi (podwyższone OB może świadczyć o chorobie);
• RTG klatki piersiowej - może ujawnić poszerzenie aorty;
• tomografia komputerowa lub rezonans magnetyczny umożliwiają zobrazowanie pogrubiałych ścian aorty i jej odgałęzień;
• ultrasonografia (USG) - badanie umożliwia wykrycie zwężeń w naczyniach oraz zaburzeń przepływu krwi;

Ostateczne rozpoznanie stawia się na podstawie wyników angiografii, która wykazuje zmianę zwężającą naczynie tętnicze i w związku z tym jest najczulszym badaniem.

Choroba Takayasu - leczenie

We wczesnym etapie choroby leczenie polega na podawaniu pacjentom glikokortykosteroidów (co wiąże się z różnymi powikłaniami) lub leków immunosupresyjnych. Jeśli u chorego doszło już do zwężenia naczyń, wykonuje się zabieg chirurgiczny w celu ich udrożnienia. W przypadku niepowodzenia zabiegu, chirurdzy mogą zdecydować się na wykonanie tzw. pomostowania naczyń, czyli by-passów.

Monika Majewska