Bliznowiec (keloid). Co to jest i jak wygląda? Przyczyny, objawy, leczenie bliznowca

Co to jest bliznowiec? Określany też jako keloid, to zgrubiała zmiana skórna, która powstaje w miejscu dawnego zranienia lub innego przerwania ciągłości tkanek. Zwykle przybiera rozmiary wykraczające poza granice pierwotnego uszkodzenia. Czy bliznowce są niebezpieczne? Czy bliznowiec to nowotwór? Co na bliznowca? Wyjaśniamy!

Spis treści

1. Co to jest i jak wygląda bliznowiec?
2. Bliznowiec - jak powstaje blizna keloidowa?
3. Bliznowiec - przyczyny powstawania
4. Bliznowiec – objawy. Czy bliznowiec boli?
5. Blizna przerostowa a bliznowiec
6. Czy bliznowce są niebezpieczne?
7. Czy bliznowiec zniknie?
8. Bliznowiec - leczenie. Jak się pozbyć bliznowca?
9. Co na bliznowca? Te preparaty mogą pomóc

Co to jest i jak wygląda bliznowiec?

Bliznowiec, czyli keloid może utworzyć się, gdy rana goi się w nieprawidłowy sposób. Jest to łagodny rozrost włóknisty skóry, przypominający narośl. Zwykle ma gładką, lśniącą powierzchnię w kolorze ciemnoróżowym, czerwonawym czy brunatnym.

Charakterystyczne dla bliznowców jest to, że ich obszar jest większy od powierzchni pierwotnego uszkodzenia skóry.

Czy bliznowiec to nowotwór?

Bliznowiec, uważany jest za łagodną zmianę nowotworową skóry, która może przybierać różnorodne kształty i rozmiary. Nie stanowi poważnego zagrożenia dla zdrowia i życia. Ta zgrubiała zmiana skórna może być w większości przypadków problemem natury estetycznej. Często dotyka osoby młode i w wieku średnim.

Po zdiagnozowaniu bliznowca lekarz czasem decyduje się na wykonanie biopsji (jest to pobranie fragmentu tkanki) w celu wykluczenia innych schorzeń oraz upewnienia się, czy zmiana nie ma cech złośliwych.

Bliznowiec - jak powstaje blizna keloidowa?

W wyniku uszkodzenia skóry powstaje blizna. W normalnym procesie gojenia się rany wytwarzana jest tkanka łączna włóknista. Odległe od siebie włókna kolagenu zaczynają łączyć się i rana stopniowo się zasklepia. 

Następnie do powstałej tkanki zaczynają wnikać naczynia krwionośne, które zaopatrują chore miejsce w tlen i ważne składniki odżywcze. Wkrótce – trwa to od kilku miesięcy do 2 lat – produkcja kolagenu uspokaja się, a blizny stają się mniej widoczne. W przypadku drobniejszych uszkodzeń nawet nieodróżnialne od reszty skóry. Czasem jednak zdarza się, że produkcja kolagenu nie zatrzymuje się. Wtedy właśnie powstają blizny przerostowe lub bliznowce. 

Bliznowiec - przyczyny powstawania

Aby wytworzyła się tego rodzaju zmiana skórna najpierw musi dojść do uszkodzenia skóry. Zwykle bliznowce powstają w wyniku:

• zranienia skóry, przecięcia – także chirurgicznego,
• blizny po oparzeniu, 
• zadrapania,
• w miejscu po szczepieniu,
• po kolczykowaniu, np. na uszach.

Bliznowce mogą także powstawać w wyniku nieprawidłowego gojenia się blizny po ospie czy blizny po trądziku. Cesarskie cięcie niesie także za sobą ryzyko powstania bliznowca - o takim bliznowcu mówi się, że jest to bliznowiec po CC. Jednak do ich tworzenia się bardzo często predysponują skłonności genetyczne. Np. jeśli ktoś w rodzinie zmagał, czy zmaga się z bliznowcami, istnieje spore ryzyko, że i ty możesz mieć ten problem.

Skłonność do bliznowców. Kto jest narażony?

Grupą najbardziej narażoną na występowanie bliznowca są osoby młode w wieku od 10 do 30 lat – najwięcej przypadków odnotowuje się około 20. roku życia. Czynniki sprzyjające powstawaniu keloidu: 

• indywidualne predyspozycje genetyczne,
• rodzinne obciążenie, czyli występowanie przypadków bliznowca wśród bliskich,
• kolor skóry – bardzo jasna lub bardzo ciemna karnacja,
• choroby metaboliczne, zwłaszcza te, które mają negatywny wpływ na gojenie się ran, np. cukrzyca,
• schorzenia autoimmunologiczne (m.in. choroba Hashimoto).

Bliznowiec – objawy. Czy bliznowiec boli?

Bliznowiec może powstać od czterech miesięcy do kilku lat od urazu. Do objawów tej niepożądanej zmiany na skórze zalicza się:

• grube, nieregularne blizny zlokalizowane najczęściej na płatkach uszu, ramionach, policzkach i klatce piersiowej,
• wypukła, gładka (a czasem zgrubiała) błyszcząca narośl o barwie ciemnoróżowej, fioletowej lub czerwonej w miejscu urazu,
• różna tekstura zmiany skórnej: bardzo miękka, gumowa lub twarda,
• swędzenie i ból,
• tkliwość skóry.

Bliznowiec w miejscu rozwoju często boli, swędzi, a bardzo duży może powodować spory dyskomfort, nawet utrudniać ruchy. Symptomy zwykle ustają, gdy keloid przestaje rosnąć.

Blizna przerostowa a bliznowiec

Należy rozróżnić dwie dosyć podobne do siebie zmiany: bliznowca i bliznę przerostową. Wyglądają bardzo podobnie, jednak blizna przerostowa tworzy się dokładnie w granicach wcześniejszego uszkodzenia skóry, podczas gdy bliznowiec ją przekracza.

Ponadto blizna przerostowa powstaje dość szybko po urazie, ale jest słabo unaczyniona i z czasem ma tendencję do jaśnienia, zmniejszania się, a nawet samoistnego zanikania. Bliznowiec jest mocno unaczyniony, może zacząć rozrastać się długo po urazie i nigdy nie zanika.

Czy bliznowce są niebezpieczne?

Niekontrolowany, nadmierny rozrost bliznowca może świadczyć o tym, że zmiana przeradza się w zmianę nowotworową. Dlatego nie warto w takich wypadkach zwlekać z wizytą u lekarza – chirurga lub dermatologa. Bliznowiec z reguły jednak nie stanowi żadnego zagrożenia dla zdrowia, nie jest także powodem do interwencji chirurgicznej, ale dla wielu ludzi może być ogromnym problemem psychicznym, zwłaszcza gdy umiejscowiony jest na widocznych częściach ciała.

A keloidy najbardziej „lubią” robić się na klatce piersiowej, dekolcie, barkach, twarzy i uszach. Nie wyglądają estetycznie, nic więc dziwnego, że chciałoby się ich pozbyć.

Czy bliznowiec zniknie?

Bliznowiec nigdy samoistnie i całkowicie nie zniknie ze względu na to, że jest mocno unaczyniony. Celem leczenia jest złagodzenie dolegliwości bólowych, takich jak: swędzenie, ból czy ograniczenie ruchów oraz uzyskanie wyglądu blizny, która będzie mało zauważalna, a w niektórych przypadkach prawie niewidoczna i niepowodująca dyskomfortu.  

Bliznowiec - leczenie. Jak się pozbyć bliznowca?

Usuwanie bliznowców jest wyjątkowo trudnym zadaniem dla lekarza. Wynika to z tego, że tworzenie tej struktury jest właśnie sposobem organizmu na radzenie sobie z uszkodzeniem skóry. Usunięcie keloidu skutkuje powstaniem w tym miejscu nowej rany, którą organizm będzie chciał zabliźnić we właściwy dla siebie sposób.

Czasem w dodatku bliznowce odrastają jeszcze większe. Niemniej zdarza się, że interwencje chirurgiczne przynoszą pożądany efekt. Jakie mamy narzędziami do walki z bliznowcami?

• Klasyczne chirurgiczne wycięcie;
• Wymrażanie zmienionej tkanki ciekłym azotem (krioterapia);
• Terapia radiacyjna;
• Laserowe usuwanie blizn;
• Opatrunki uciskowe przy poparzeniach;
• Zastrzyki z kortykosteroidami;
• Zastrzyki interferonu gamma, które hamują syntezę kolagenu i procesy włóknienia.

Najlepsze rokowania daje laser CO₂, ale i tak jest to tylko ok. 30-40%. U 60% pacjentów zaobserwowano natomiast wyraźne zmniejszenie się bliznowców po zastosowaniu tej terapii.

Co na bliznowca? Te preparaty mogą pomóc

Bliznowca nie da się usunąć domowymi sposobami, ale regularne i długotrwałe stosowanie maści, kremów i okładów może najwyższej spowolnić rozrost nieprawidłowych tkanek. Co na keloid? Zgrubiałą skórę można smarować sokiem z cytryny, który jest dobrym źródłem zarówno witaminy C, jak i przeciwutleniaczy. Te składniki odżywcze mają zbawienny wpływ na kondycję skóry i zabarwienie bliznowca. Tym domowym środkiem należy smarować bliznę raz dziennie.

Kolejnym domowym sposobem na bliznowce jest okład z rozgniecionego czosnku, który ma zapobiec rozrostowi keloidu, jednak nie powoduje jego zniknięcia. Papkę ze zmielonego czosnku (jeden ząbek) można nałożyć na zgrubiałą zmianę na skórze i pozostawić ją na około kwadrans.

Na bliznowce można także stosować olej kokosowy, który zasobny jest w kwasy tłuszczowe, głównie w kwas laurynowy. Dzięki temu wykazuje on działanie przeciwzapalne i przeciwbakteryjne oraz łatwo wnika w skórę, nawilża ją oraz zmiękcza. Wystarczy rozgrzać go w dłoniach i wmasować w bliznowca. Aby uzyskać efekty, olej kokosowy należy wmasowywać w zmianę skórną codziennie przez około 5 minut.

Dodatkowo olejki i maści nawilżające z wyciągiem z roślin, alantoiną, z dodatkiem heparyny lub jej pochodnych oraz silikonem mogą być pomocne w pielęgnacji bliznowca. Należy zacząć je stosować natychmiast po zagojeniu rany.

Marta Uler

Anna Tłustochowicz