Zespół onejroidalny (oniryczny, zamroczeniowy) - przyczyny, objawy, leczenie

Zespół onejroidalny zaliczany jest do jakościowych zaburzeń świadomości. Zwykle towarzyszy innym chorobom lub urazom, dlatego tak ważne dla procesu leczenia jest ustalenie bezpośredniej przyczyny występowania zaburzeń. Czym objawia się zespół oniryczny i w jaki sposób się go leczy?

Spis treści

1. Zespół onejroidalny – objawy
2. Zespół onejroidalny – jakie są przyczyny?
3. Zespół onejroidalny – leczenie

Zespół onejroidalny (inaczej zespół zamroczeniowo-majaczeniowy, snopodobny lub oniryczny) to stan chorobowy,  podobny do snu, ale dość płytkiego. Chory ma urojenia, które tworzą równoległą rzeczywistość, a on sam aktywnie w niej uczestniczy. Sny mieszają mu się z fikcją.

Choroba może mieć charakter falujący, z wyraźnymi przebłyskami świadomości.

Zespół onejroidalny – objawy

Charakterystycznymi objawami zespołu onirycznego są:

• dezorientacja czasowa i przestrzenna,
• rozbudowane omamy (halucynacje wzrokowe), w których chory bierze w swej świadomości czynny udział,
• splątanie myślowe i urojenia obrazowe,
• zmienność nastroju zależna od omamów,
• dziwna aktywność ruchowa jako element omamów,
• problemy z pamięcią (częściowa amnezja).

Zespół onejroidalny – jakie są przyczyny?

Zespół onejroidalny nie jest często występującym zaburzeniem świadomości. Zwykle pojawia się jako objaw towarzyszący innym chorobom np. epilepsji, schizofrenii, a nawet zatruciom czy chorobom zakaźnym. Zaburzeniem tym może również objawiać się choroba alkoholowa. Bezpośrednią przyczyną zaburzeń świadomości jest dysfunkcja układu nerwowego. Przyczyny mogą być wtórne lub pierwotne.

Do pierwotnych przyczyn zaliczamy uszkodzenia i choroby samego mózgu na skutek:

• urazu,
• udaru,
• stanów zapalnych,
• guzów,
• krwotoków,
• epilepsji.

Wtórnymi przyczynami zaburzeń świadomości bywają uszkodzenia mózgu wywołane chorobami innych narządów lub choroby ogólnoustrojowe. Zaliczamy do nich m.in.:

• zatrucia tlenkiem węgla, alkoholem, lekami,
• szkodliwe działanie czynników zewnętrznych (porażenie prądem, przegrzanie, wychłodzenie, promieniowanie jonizujące),
• wstrząsy anafilaktyczne,
• zakażenia organizmu,
• zaburzenia krążenia
• śpiączki (np. cukrzycowej),
• zaburzenia wodno-elektrolitowe,
• zaburzenia równowagi kwasowo-zasadowej.

Zespół onejroidalny – leczenie

Sposób leczenia zespołu onejroidalnego zależy od stopnia jego zaawansowania. Jeśli ataki choroby są krótkotrwałe, istnieje duża szansa na wyleczenie. Jeśli zaburzenia trwają długo, niemal nieustannie, szanse te są mniejsze, a w niektórych przypadkach (np. u ludzi starszych czy osób z trwałym uszkodzeniem mózgu) powrót do pełnej świadomości bywa wręcz niemożliwy.

Z każdym, nawet incydentalnym zaburzeniem świadomości, należy zgłosić się do lekarza – najlepiej neurologa. Dla lekarza najważniejsze jest zapoznanie się ze wszystkimi objawami, jakie występują podczas ataku. Równie istotne jest ustalenie przyczyny zaburzeń, która pozwoli na skuteczne leczenie. Tu pomocna bywa rodzina chorego i wywiad z nią, co może pomóc nakierować lekarza na właściwą diagnozę. Z samym pacjentem kontakt może być utrudniony np. podczas ataku lu po nim chory może niewiele pamiętać.

Zaburzenie świadomości może być bardziej lub mniej intensywne. Czasem ataki występują nagle i trwają krótko, czasem mogą utrzymywać się przez dłuższy czas. Jeśli zespół onejroidalny towarzyszy występowaniu innej choroby np. epilepsji czy udarowi, pojawią się też inne charakterystyczne dla tych chorób objawy. Stąd ważne jest dokładne przebadanie pacjenta. By postawić diagnozę i zdecydować o leczeniu, należy wykonać badania laboratoryjne, które mogą ujawnić schorzenia wewnętrzne, ogólnoustrojowe. Choremu powinna być zbadana krew pod kątem nie tylko ogólnej morfologii, ale też: glukozy, stanów zapalnych, parametrów wątrobowych, nerek i tarczycy. Lekarz może zalecić gazometrię i badania toksykologiczne. Osoba z zaburzeniem onejroidalnym powinna przejść również badania neurologiczne. Ważnym elementem diagnostycznym jest tomografia komputerowa głowy.

Po przeprowadzeniu wywiadu lekarskiego oraz wszystkich niezbędnych badań, lekarz wdraża leczenie dostosowane do specyfiki zaburzeń świadomości chorego. W niektórych przypadkach wymagane jest umieszczenie chorego w szpitalu. Prawie zawsze do wyleczenia niezbędne jest zastosowanie środków farmakologicznych.