Leczenie schizofrenii: jakie są sposoby leczenia schizofrenii? Czy schizofrenię da się całkowicie wyleczyć?

Leczenie schizofrenii przebiega najczęściej farmakologicznie, jednakże pacjentom proponowane mogą być również inne metody terapeutyczne. Wśród sposobów leczenia schizofrenii można wymienić psychoterapię, ale i zachowanie odpowiedniej diety czy – w rzadkich przypadkach – terapię elektrowstrząsową. Możliwości jest wiele, dla chorych na schizofrenię zapewne najistotniejszy jest jednak inny aspekt – skuteczność leczenia. Poznaj więc najlepsze metody leczenia schizofrenii i dowiedz się, czy chorobę można wyleczyć całkowicie.

Spis treści

1. Leczenie schizofrenii: farmakoterapia
2. Leki długodziałąjące w leczeniu schizofrenii [WIDEO]
3. Leczenie farmakologiczne schizofrenii: problemy i zagrożenia związane z terapią
4. Leczenie farmakologiczne schizofrenii: inne leki
5. Leczenie schizofrenii: psychoterapia
6. Leczenie schizofrenii: kiedy wymagana jest hospitalizacja?
7. Leczenie schizofrenii: elektrowstrząsy
8. Leczenie schizofrenii: wpływ diety i aktywności fizycznej na stan pacjentów ze schizofrenią
9. Leczenie schizofrenii: jaka jest jego skuteczność? Czy schizofrenię można wyleczyć?
10. ZUS wydaje ponad 1 mld zł rocznie na świadczenia dla chorych na schizofrenię

Leczenie schizofrenii to często podejmowany przez lekarzy i psychoterapeutów problem - schizofrenia jest bowiem uznawana za prawdopodobnie najpoważniejszą z obecnie wyróżnianych chorób psychicznych. Rzeczywiście jest tak, że pacjenci doświadczający urojeń czy omamów mogą budzić lęk u otaczających ich ludzi, a przez chorobę w ich życiu dochodzić może do różnych poważnych utrudnień. Faktem natomiast jest, że schizofrenię można, i to z powodzeniem, leczyć. W leczeniu schizofrenii wykorzystanie znajduje nie tylko farmakoterapia, ale i psychoterapia, oprócz tego korzystnie na stan chorych może wpływać dieta czy odpowiednia aktywność fizyczna.

Leczenie schizofrenii: farmakoterapia

Podstawę w leczeniu schizofrenii stanowi leczenie farmakologiczne. Schizofrenia to jest najprawdopodobniej uwarunkowana wieloczynnikowo (pod uwagę jako przyczyny tego schorzenia brane są zarówno aspekty biologiczne, jak i czynniki środowiskowe). Jednym z zauważalnych u pacjentów ze schizofrenią odchyleń są zaburzenia dotyczące neuroprzekaźników w układzie nerwowym, szczególnie dopaminy. To właśnie na układ dopaminergiczny (a ściślej na jego receptory) oddziałują podstawowe leki podawane chorym na schizofrenię, którymi są leki przeciwpsychotyczne (nazywane również neuroleptykami).

Farmakoterapia w leczeniu schizofrenii obejmuje zasadniczo dwa etapy: leczenie ostrych stanów psychotycznych oraz terapię podtrzymującą. W pierwszej z wymienionych sytuacji pacjentom podawane są większe dawki leków celem jak najszybszego złagodzenia doświadczanych przez nich objawów psychotycznych (takich jak urojenia czy omamy). W różnym czasie od wdrożenia leczenia dochodzi do poprawy stanu pacjentów – ogólnie przyjmuje się, że najbardziej wyraźne efekty leczenia przeciwpsychotycznego pojawiają się po upływie 1 do 4 tygodni od rozpoczęcia terapii. W późniejszej fazie, kiedy stan pacjentów ulegnie poprawie, rozpoczynane jest leczenie podtrzymujące. Ma ono na celu utrzymać stan psychiczny pacjentów w jak najlepszej formie, a oprócz tego zapobiegać pojawianiu się nawrotów objawów psychotycznych.

Leczenie farmakologiczne schizofrenii może trwać nawet do końca życia pacjenta. Istnieje szansa na to, że będzie można odstawić leki, jednak takie rozwiązanie rozważane jest tylko w tym przypadku, kiedy ryzyko zaostrzenia choroby u danego chorego jest dość niskie. W pełni zrozumiałe jest to, że codzienne doustne przyjmowanie leków przez kilka lat może być dla pacjenta zwyczajnie uciążliwe.

Leki długodziałąjące w leczeniu schizofrenii [WIDEO]

Leczenie farmakologiczne schizofrenii: problemy i zagrożenia związane z terapią

Podstawowym problemem, który związany jest z farmakoterapią schizofrenii, jest niestosowanie się pacjentów do lekarskich zaleceń. Jeśli wierzyć niepokojącym statystykom – z leczenia farmakologicznego rezygnuje samowolnie nawet do 3/4 chorych na schizofrenię. Powodów takiej sytuacji jest co najmniej kilka – część pacjentów sądzi, że leczenie w ogóle nie jest im potrzebne, inni z kolei twierdzą, że przyjmowanie leków w ogóle nie poprawia w żaden sposób ich stanu.

Inni pacjenci rezygnują z leczenia ze względu na skutki uboczne leków przeciwpsychotycznych. A bywają one różne – zaliczane są do nich zarówno nieznacznie utrudniające funkcjonowanie dolegliwości, takie jak np. suchość w ustach, zaparcia czy niewielkiego stopnia zaburzenia pamięci, ale także znacznie poważniejsze zaburzenia. Jako przykłady drugich z wymienionych wymienić można:

• akatyzję,
• dystonię,
• złośliwy zespół neuroleptyczny,
• dyskinezje,
• hiperprolaktynemię.

Najwięcej skutków ubocznych pojawia się na skutek leczenia neuroleptykami klasycznymi, dlatego też leki te raczej nie są stosowane jako środki pierwszego wyboru w leczeniu schizofrenii. Wymienione zaburzenia rzadziej pojawiają się w trakcie leczenia atypowymi lekami przeciwpsychotycznymi, jednak i te środki nie są pozbawione wad. Poza już wspomnianymi problemami, preparaty te mogą prowadzić np. do zaburzeń węglowodanowych czy lipidowych, a także do przyrostu masy ciała. W przypadku jednego z częściej stosowanych neuroleptyków – klozapiny – istnieje również ryzyko wystąpienia agranulocytozy u leczonych tym środkiem osób. W trakcie leczenia przeciwpsychotycznego zdarza się także konieczność regularnej kontroli funkcjonowania serca – niektóre z neuroleptyków mają bowiem zdolność wydłużania odstępu QT, co może doprowadzić do wystąpienia groźnych zaburzeń rytmu serca.

Leczenie farmakologiczne schizofrenii: inne leki

Choć rzeczywiście preparaty przeciwpsychotyczne stanowią podstawową metodę leczenia schizofrenii, poza nimi osobom cierpiącym na tę chorobę podawane bywają również inne leki. W zależności od występujących u pacjentów objawów stosowane mogą u nich być np. środki przeciwdepresyjne czy leki przeciwlękowe.

Leczenie schizofrenii: psychoterapia

Leczenie farmakologiczne schizofrenii może skutecznie wpływać na objawy wytwórcze tej choroby, jednakże przy pomocy leków ciężko jest wpłynąć na takie problemy, jak dezorganizacja myślenia czy izolacja od innych ludzi (a takowe również są przecież spotykane w przebiegu schizofrenii). Z tego właśnie względu bardzo duże znaczenie dla pacjentów ma psychoterapia.

Praca z psychoterapeutą w przypadku schizofrenii przebiegać może bardzo różnorodnie. Najczęściej stosowane u pacjentów ze schizofrenią są:

• terapia indywidualna,
• terapia grupowa,
• terapia rodzinna,
• trening umiejętności społecznych,
• psychoedukacja.

Korzystanie z wymienionych ma na celu pomóc pacjentowi odnaleźć się w codziennym świecie, a także zrozumieć jego chorobę. Oddziaływania psychoterapeutyczne mogą w niebanalny sposób poprawiać zdolność pacjenta do podejmowania aktywności zawodowej czy do prawidłowego funkcjonowania w relacjach międzyludzkich.

Leczenie schizofrenii: kiedy wymagana jest hospitalizacja?

Szpitalne leczenie schizofrenii może być konieczne szczególnie w ostrym epizodzie choroby, kiedy objawy psychotyczne pacjenta mają wyjątkowo duże nasilenie. Przyjęcie do szpitala może odbyć się zarówno za zgodą pacjenta, jak i bez jego zgody. Druga z wymienionych sytuacji może mieć miejsce (zgodnie z obowiązującą w Polsce Ustawą o ochronie zdrowia psychicznego) wtedy, kiedy pacjent zagraża swojemu życiu lub życiu albo zdrowiu innych ludzi.

Hospitalizacja może być dobrym rozwiązaniem również w przypadku osób, u których dotychczas stosowane leczenie nie przynosi rezultatów. W szpitalu psychiatrycznym możliwe jest chociażby sprawdzenie, czy brak efektów terapii nie wynika z tak banalnej przyczyny, jak nieprzyjmowanie przez pacjenta leków. Oprócz tego można też – w razie zaistnienia takiej potrzeby – zastosować tam zaawansowane metody leczenia schizofrenii, takie jak np. elektrowstrząsy.

Leczenie schizofrenii: elektrowstrząsy

Terapia elektrowstrząsowa nie znajduje się wśród podstawowych metod terapeutycznych, które wdrażane są u pacjentów cierpiących na schizofrenię. Elektrowstrząsy wykorzystuje się raczej tylko u tych chorych, u których zastosowanie leczenia farmakologicznego i psychoterapii nie doprowadziło do osiągnięcia zadowalających efektów. Czasami terapia elektrowstrząsowa bywa rozważana u tych osób cierpiących na schizofrenię, u których wyraźnie zaznaczone są (poza objawami schizofrenii) objawy depresyjne.

Leczenie schizofrenii: wpływ diety i aktywności fizycznej na stan pacjentów ze schizofrenią

Jak zostało to wyżej wspomniane, część leków przeciwpsychotycznych może powodować niekorzystne skutki uboczne, takie jak przyrost masy ciała, zaburzenia gospodarki węglowodanowej czy lipidowej. Ze względu na takowe ryzyko, pacjenci chorujący na schizofrenię, którzy stosują neuroleptyki, powinni być informowani o tym, że powinni uważnie wybierać pokarmy, które spożywają. Połączenie leczenia przeciwpsychotycznego z jedzeniem wysokokalorycznych, niezdrowych produktów może bowiem doprowadzić do jeszcze szybszego zwiększania masy ciała. Ostatecznie pacjent może cierpieć zarówno na chorobę psychiczną, jak i na schorzenia somatyczne związane z nadmierną masą ciała (jak np. cukrzyca typu II).

O dobroczynnym wpływie aktywności fizycznej na stan ludzkiego zdrowia prawdopodobnie nie trzeba nikogo przekonywać. Pacjentom ze schizofrenią regularne ćwiczenia powinny być zalecane właśnie chociażby ze względu na to, że dzięki nim możliwe jest ograniczenie nasilenia skutków ubocznych leczenia przeciwpsychotycznego w postaci nadmiernego przyrostu masy ciała.

Leczenie schizofrenii: jaka jest jego skuteczność? Czy schizofrenię można wyleczyć?

Pacjenci ze schizofrenią mogą doświadczać trudności w relacjach z innymi ludźmi czy mieć problemy z podejmowaniem aktywności zawodowej. Ma to jednak miejsce przede wszystkim wtedy, kiedy leczenie schizofrenii jest nieskuteczne lub gdy pacjent je po prostu zaniedbuje. Nawet jeżeli mówi się, że schizofrenię można raczej zaleczyć niż wyleczyć, to jednak podjęcie terapii tej choroby naprawdę może umożliwić pacjentowi normalne funkcjonowanie.

Konkretne statystyki dotyczące skuteczności leczenia schizofrenii bywają odmienne w zależności od czynników, jakie są uwzględniane w danych badaniach. Według jednego z częściej cytowanych opracowań, przygotowanego na podstawie międzynarodowych danych, pełen sukces terapeutyczny uzyskać można u 1/3 wszystkich leczonych na schizofrenię. Kolejna 1/3 pacjentów uzyskuje częściową, lecz niepełną poprawę, a ostatnia część z całej grupy pacjentów nie osiąga w ogóle satysfakcjonującej poprawy. Zauważalne efekty leczenia uzyskać można więc u ponad połowy leczonych – już sam ten fakt powinien przekonać, że schizofrenię nie tylko trzeba, ale po prostu warto leczyć.

ZUS wydaje ponad 1 mld zł rocznie na świadczenia dla chorych na schizofrenię

ZUS wydaje ponad 1 mld zł rocznie na świadczenia dla chorych na schizofrenię. Znaczna część pacjentów nie musiałaby przechodzić na rentę i mogłaby pozostać aktywna zawodowo, gdyby otrzymała właściwą opiekę medyczną. Zdaniem ekspertów sytuację chorych może poprawić większa dostępność leków o przedłużonym działaniu oraz zmiana modelu opieki szpitalnej na środowiskową, bazującą na lokalnych poradniach psychiatrycznych.

Źródło: Biznes.newseria.pl