Stwardnienie rozsiane u dzieci

Stwardnienie rozsiane u dzieci występuje dużo rzadziej, niż u osób dorosłych. Przebieg SM w młodszej grupie pacjentów bywa podobny do tego, który obserwowany jest u osób starszych, podkreślane są jednak pewne odmienności. Dotyczyć one mogą zarówno pierwszych objawów stwardnienia rozsianego u dzieci, jak i tego, że choroba doprowadza do specyficznych dla dzieci zaburzeń ich codziennego funkcjonowania.

Spis treści

1. Stwardnienie rozsiane u dzieci: przyczyny
2. Stwardnienie rozsiane u dzieci: objawy
3. Stwardnienie rozsiane u dzieci: diagnostyka
4. Stwardnienie rozsiane u dzieci: leczenie
5. Stwardnienie rozsiane u dzieci [wideo]

Stwardnienie rozsiane (SM, sclerosis multiplex) u dzieci ogólnie przebiega podobnie jak to samo schorzenie u osób dorosłych, zauważalne są jednak pewne różnice w przebiegu choroby w różnych grupach wiekowych. Część z tych odmienności można nawet uznać za korzystne, inne z kolei stanowią zdecydowanie negatywne aspekty zachorowania na SM w młodym wieku. Spośród wszystkich zachorowań na stwardnienie rozsiane te, w których pierwsze objawy choroby pojawiają się przed 18. rokiem życia pacjentów, stanowią według statystyk do 10% całej ich ilości.

Stwardnienie rozsiane u dzieci: przyczyny

Podobnie jak w przypadku patogenezy SM u osób dorosłych, również i w przypadku SM u dzieci nie udało się dotychczas jednoznacznie określić przyczyn tej choroby. Zauważalne jest, że za patologie związane ze stwardnieniem rozsianym odpowiada nieprawidłowa czynność układu odpornościowego, którego komórki zaczynają atakować struktury układu nerwowego pacjenta. Co jednak dokładnie prowokuje układ odpornościowy do takich nieprawidłowych reakcji – tego medycyna nadal po prostu nie wie. Obecnie teorie dotyczące przyczyn stwardnienia rozsianego u dzieci skupiają się wokół tego, że u ludzi istnieć może swego rodzaju genetyczna podatność na rozwój tego schorzenia. W przypadku takich osób, kiedy ich organizmy będą eksponowane na pewne czynniki środowiskowe, ryzyko wystąpienia stwardnienia rozsianego miałoby być zwiększone.

Wiele aspektów związanych z SM pozostaje nadal dość niejasnymi – jednym z nich jest chociażby to, że najwięcej zachorowań na tę jednostkę obserwuje się w krajach zlokalizowanych w północnych częściach świata.

O roli genów w patogenezie SM przekonywać mogą badania prowadzone na bliźniętach monozygotycznych (jednojajowych). Okazuje się bowiem, że zgodność zachorowań na SM u takich osób – mających ogólnie ten sam materiał genetyczny – może sięgać nawet 25%. Gdyby to jednak tylko geny decydowały o rozwoju stwardnienia rozsianego, to wtedy odsetek ten byłby zdecydowanie większy. To właśnie stąd wzięły się koncepcje dotyczące współudziału czynników środowiskowych w patogenezie SM.Jako czynniki środowiskowe, które potencjalnie mogą być zaangażowane w występowanie stwardnienia rozsianego, wymienia się chociażby niskie poziomy witaminy D w organizmach pacjentów. Pod uwagę brany jest też udział różnych infekcji, szczególną uwagę kładzie się ku zakażeniom wirusem EBV. Okazuje się, że wykładniki zakażenia tym wirusem znajdowane są u wielu pacjentów cierpiących na SM, oprócz tego uwagę zwraca również to, że białka wirusa EBV wykazują pewne podobieństwo do pewnych białek wchodzących w skład struktur ludzkiego układu nerwowego. Potencjalnym mechanizmem rozwoju schorzenia w tym przypadku miałaby być odpowiedź układu odpornościowego skierowana pierwotnie ku antygenom wirusowym, ze względu jednak na to, że ludzkie białka wykazują do nich pewne podobieństwo, komórki układu odpornościowego miałaby atakować własne, prawidłowe struktury.

Stwardnienie rozsiane u dzieci: objawy

Pierwsze objawy stwardnienia rozsianego u dzieci mogą przebiegać dość nietypowo. U części pacjentów pierwszymi dolegliwościami są problemy sugerujące wystąpienie u nich ostrego rozsianego zapalenia mózgu i rdzenia kręgowego. Takimi objawami bywają:

• bóle głowy
• nudności
• zaburzenia świadomości (w postaci splątania czy nawet śpiączki)
• drgawki
• sztywność karku
• gorączka

Wymienione objawy mogą po pewnym czasie ustępować, jednakże jeżeli były one spowodowane dziecięcą postacią stwardnienia rozsianego, to zazwyczaj nie jest to wcale koniec problemów zdrowotnych pacjenta. Po różnym czasie pojawiać się mogą kolejny objawy SM, takie jak:

• zaburzenia widzenia
• osłabienie siły mięśniowej
• drżenia
• sztywność mięśni i skurcze mięśniowe
• zaburzenia poruszania się
• upośledzenie kontroli zwieraczy
• zaburzenia równowagi
• pogorszenie koncentracji i pamięci
• zaburzenia czucia

Objawy stwardnienia rozsianego u dzieci nie utrzymują się jednak przez cały czas. W tej grupie wiekowej niemal u 100% pacjentów występuje bowiem postać rzutowo-remisyjna stwardnienia rozsianego, czyli taka, w której okresy rzutów objawów przedzielone są okresami remisji.

Stwardnienie rozsiane u dzieci: diagnostyka

W rozpoznawaniu stwardnienia rozsianego u dzieci rolę odgrywają zarówno badania obrazowe, jak i badania laboratoryjne oraz jeszcze inne oznaczenia. Przy podejrzeniu SM wykonywane jest chociażby obrazowanie struktur układu nerwowego metodą rezonansu magnetycznego, w którym możliwe jest uwidocznienie ognisk demielinizacyjnych. Przydatność znajduje analiza płynu mózgowo-rdzeniowego - odchyleniem, które jest związane ze stwardnieniem rozsianym, jest zwiększona ilość przeciwciał oligoklonalnych w klasie IgG w płynie mózgowo-rdzeniowym. Dodatkowych informacji mogą dostarczyć także inne badania, takie jak np. badanie tzw. potencjałów wywołanych.Proces diagnostyczny u dziecka nie od razu musi być skierowany ku stwardnieniu rozsianemu. Podobne do opisanych wcześniej dolegliwości pojawiać się mogą np. na skutek nowotworu ośrodkowego układu nerwowego, infekcji (np. neuroboreliozy, kiły oun) czy w związku z zachorowaniem na jakieś schorzenie autoimmunologiczne (np. na toczeń rumieniowaty). W diagnostyce różnicowej wymienia się jeszcze wiele innych zaburzeń, które czasami muszą zostać wykluczone, zanim u dziecka zostanie postawione rozpoznanie stwardnienia rozsianego.

Stwardnienie rozsiane u dzieci: leczenie

Terapia stwardnienia rozsianego u dzieci jest analogiczna do leczenia tego stanu u osób dorosłych. W rzutach choroby pacjentom podawane są preparaty glikokortykosteroidów (np. metyloprednizolon), które stosowane są celem złagodzenia dolegliwości i skrócenia czasu ich występowania. Inne leki stosowane są z kolei w celu jak najdłuższego utrzymania okresu remisji stwardnienia rozsianego. W tym przypadku zastosowanie znajdują przede wszystkim preparaty interferonu oraz octan glatirameru.

Istotne jest również leczenie różnych dolegliwości związanych ze stwardnieniem rozsianym. Duże znaczenie ma stosowanie leków zmniejszających spastyczność mięśni. Poprawę stanu pacjentów może również zapewnić systematyczna rehabilitacja.

Stwardnienie rozsiane u dzieci [wideo]

Stwardnienie rozsiane uznawane jest za chorobę dotykającą głównie dorosłych a okazuje się, że coraz częściej chorują na nią dzieci. Szacuje się, że w Polsce na schorzenie to zapada co roku ok. 110 dzieci.