Naparstnica - właściwości lecznicze

Naparstnica jest rośliną, która ma liczne właściwości lecznicze. Od lat wykorzystywana jest w medycynie do walki m.in. z chorobami serca lub problemami z pęcherzem. Należy jednak zaznaczyć, że naparstnica przyjęta w zbyt dużych dawkach jest silnie trująca. Nie można w warunkach domowych oraz bez konsultacji z lekarzem podejmować prób zażywania leków na bazie wyciągu z liści tej rośliny. Jakie skutki uboczne powoduje przedawkowanie leków z naparstnicy? Czy naparstnica to trucizna? Którym chorobom przeciwdziała  naparstnica?

Spis treści

1. Naparstnica a serce
2. Naparstnica może być trująca
3. Naparstnica - przeciwwskazania
4. Naparstnica jako lek moczopędny
5. Naparstnica a nadciśnienie

Naparstnica to roślina, której właściwości lecznicze odkryto pod koniec XVII wieku. Dawniej były wykorzystywane dwa rodzaje tej rośliny - naparstnica zwyczajna i naparstnica purpurowa. Obecnie w Polsce do celów farmakologicznych używana jest wyłącznie naparstnica wełnista, ponieważ naparstnica zwyczajna i purpurowa, oprócz właściwości leczniczych, mają silne działanie trujące. Natomiast naparstnica wełnista jest bezpieczniejsza do wykorzystywania przy produkcji leków, bo mniej toksyczna.

Nazwa naparstnica pochodzi od łacińskiego słowa “digitalis”. W naszym języku oznacza ono palec i jest bezpośrednim nawiązaniem do kształtu kwiatów rośliny, ponieważ na kwiatostanie rozwijają się one od dołu do góry. Naparstnice często można spotkać w Polskich ogrodach. Klasyfikuję się ona w kategorii roślin dwuliściennych z rodziny babkowatych, a liczba jej gatunków wynosi około dwudziestu pięciu.

Naparstnica a serce

Naparstnica swoje właściwości zawdzięcza substancjom o nazwie glikozydy, które wpływają na pracę serca. Powodują one m.in. zwolnienie tętna, ustąpienie zastojów żylnych w narządach przy jednoczesnym zwiększeniu siły skurczów mięśnia sercowego.

Naparstnica rozszerza naczynia wieńcowe, zwiększając pojemność wyrzutową komór serca. W efekcie pracuje ono dużo bardziej ekonomicznie. Uzyskane z liści i nasion naparstnicy glikozydy wchodzą w skład preparatów zalecanych przy leczeniu niektórych chorób serca.

Choroby serca, w których leki z naparstnicy pomogą to:

• niewydolność krążenia
• migotanie przedsionków
• niewydolność mięśnia sercowego
• dusznica sercowa
• nadkomorowe zaburzenia rytmu serca
• osłabienie serca po przebytych chorobach zakaźnych
• blok serca

Naparstnica może być trująca

Właściwości naparstnicy są docenianie przez wiele osób. Warto jednak pamiętać, że podczas trwania leczenia serca łatwo doprowadzić do przedawkowania, co stanowi zagrożenia dla zdrowia. Z tego powodu leki na bazie glikozydów są sprzedawane wyłącznie na receptę i należy je zażywać zgodnie z zaleceniem lekarza.

Przedawkowanie naparstnicy może doprowadzić nawet do zatrzymania akcji serca, co jest stanem zagrożenia życia.

Zatrucie naparstnicą może objawiać się na wiele sposób. Może powodować np.:

• szum w uszach
• objawy depresji
• różnego rodzaju porażenia mięśni
• osłabienie wzroku
• sinicę
• nudności i wymioty
• skurcze
• duszności
• kolkę żołądkowo- jelitową

Przedawkowanie naparstnicy może doprowadzić nawet do zatrzymania akcji serca, co jest stanem zagrożenia życia.

W związku z tym nie można przyrządzać lekarstw z naparstnicy domowymi sposobami. Poza tym naparstnica jest toksyczna nie tylko po spożyciu. Już nawet najmniejszy kontakt skóry z liśćmi tej rośliny może wywołać zawroty głowy i zaczerwienienia skóry. W takiej sytuacji należy niezwłocznie udać się do lekarza.

Naparstnica - przeciwwskazania

Naparstnica ma niski wskaźnik terapeutyczny. Oznacza to cienką granicę między właściwościami terapeutycznymi i toksycznymi substancji uzyskanymi z tej rośliny. Dodatkowo mają one tendencje do gromadzenia się/ odkładania w organizmie w związku z czym leczenie takimi środkami musi być kontrolowanie przez specjalistę. Nigdy nie powinno przekraczać się trzech gram, jako jednorazowej dawki suszu rośliny oraz w przypadku nalewek dwudziestu gram.

Lista przykładowych substancji czynnych, których nie wolno łączyć z wyciągiem z naparstnicy

• chinidyna
• werapamil
• preparat wapnia
• teofilina
• witamina C
• salicylany
• penicylina
• neomycyna
• kortykosteroidów
• teofilina
• spironolakton

Naparstnica jako lek moczopędny

Podczas stosowania standardowych preparatów uzyskanych z suchego wyciągu tej rośliny następuje zwiększenie przepływu krwi w nerkach, co w następstwie zwiększa także diurezę, tj. wydalanie moczu. W efekcie mogą zniwelować się obrzęki.

Naparstnica a nadciśnienie

Naukowcy w piśmie "Molecular Pharmacology" przekonują, że uzyskiwany z naparstnic glikozyd nazywany digoksyną stanowi dobrą ochronę przed nadciśnieniem. Badacze z  University of Michigan udowodnili, że składnik ten uaktywnia mechanizmy ochronne w naczyniach krwionośnych, które zapobiegają tej chorobie. Walkę z nadciśnieniem można podjąć także przez zwiększenie aktywności fizycznej, zmniejszenie ilości spożywanej soli itp.

Pozostałe dolegliwości, w których pomagają leki z naparstnicy, to:

• zastoje płucne połączone z nieżytem oskrzeli
• łagodne choroby wątroby i śledziony
• choroby skórne, jak wrzody, czyraki lub ropniaki
• osłabienia z omdlewaniem
• nudności na widok lub zapach jedzenia
• nerwica