Dinitrofenol (DNP) czyli odchudzanie na śmierć. Jak działa DNP?

Dinitrofenol (DNP) to toksyczna i niebezpieczna substancja używana do produkcji m.in. amunicji i środków chwastobójczych. Choć nie nadaje się do spożycia przez ludzi, sprzedawana jest w internecie jako... preparat na odchudzanie. Jej sprzedawcy kuszą klientów łatwym schudnięciem bez żadnego wysiłku. A lekarze nieustająco ostrzegają przed stosowaniem DNP, który wywołuje dramatyczne skutki uboczne prowadzące do śmierci w męczarniach.

Spis treści

1. DNP - co to jest?
2. DNP - zastosowanie
3. DNP - drogi ekspozycji
4. DNP - dawki
5. DNP - jak działa?
6. DNP - skutki uboczne
7. ZOBACZ WIDEO: Jakie są skutki stosowania DNP?
8. DNP - antidotum

Dinitrofenol (DNP) nie znajduje się na liście dopuszczonych do sprzedaży środków farmaceutycznych. Stosuje się go do produkcji herbicydów (środków służących do zwalczania chwastów) i sztucznych barwników, ale pod żadnym pozorem nie można go spożywać. Dlaczego młodzi ludzie stosują DNP jako środek odchudzający? Dinitrofenol może być kuszący, bo bardzo szybko spala tłuszcz. Zażycie zbyt wysokiej dawki substancji powoduje duszności, problemy z krążeniem oraz przegrzanie organizmu. Ciało człowieka nie nadąża z wydalaniem energii powstałej podczas bardzo szybkiego spalania tłuszczu, powodując problemy z oddychaniem i nadmierne pocenie. Jeśli osoba, która połknęła dużą dawkę DNP, nie ma nadmiaru tkanki tłuszczowej, substancja zaczyna spalać nie tylko tłuszcz, ale i jej tkanki wewnętrzne. Toksyna powoduje udar mózgu, uszkodzenie narządów wewnętrznych, a przy dłuższym stosowaniu może prowadzić do powstania komórek nowotworowych.

Spis treści:

1. DNP - co to jest?
2. DNP - zastosowanie
3. DNP - drogi ekspozycji
4. DNP - dawki
5. DNP - jak działa?
6. DNP - skutki uboczne
7. DNP - antidotum

DNP - co to jest?

2,4-dinitrofenol, w skrócie DNP jest organicznym związkiem chemicznym z grupy fenoli o wzorze chemicznym C6H4N2O5. Ma postać żółtego proszku o słodkim smaku i zapachu stęchlizny. Jest słabo rozpuszczalny w wodzie.

DNP - zastosowanie

Początkowo DNP był używany przez Francuzów podczas I wojny światowej do produkcji amunicji. Od tamtego czasu DNP znalazł zastosowanie jako barwnik, środek konserwujący do drewna, wywoływacz fotograficzny, środek chwastobójczy i przyspieszający zrzucanie liści przez rośliny uprawne. Jednak wszechstronność zastosowania DNP nie kończy się tylko na tym. W 1933 roku Maurice Tainter odkrył, że spożycie DNP u ludzi prowadzi do znacznej utraty wagi i wkrótce został spopularyzowany jako środek na odchudzanie. Stwierdzono wówczas w pracy opublikowanej w prestiżowym czasopiśmie JAMA, że “DNP może mieć terapeutyczne zastosowanie w sytuacjach kiedy pożądane jest przyśpieszenie tempa metabolizmu (m. in. otyłość). Wykazano, że podwyższa on znacznie metabolizmu bez powodowania uszkodzenia narządów i zaburzenia ich funkcji”. Później jednak okazało się, że większe dawki DNP mogą wywoływać skutki uboczne np. zaćmę, a nawet śmierć. Po 1938 roku zaprzestano przepisywania DNP jako środka na odchudzanie, gdyż amerykańska Agencja ds. Żywności i Leków (FDA) uznało go z bardzo niebezpieczną substancję dla ludzi.

Po długiej przerwie, w 1981 roku doktor Bachynsky „odkrył” na nowo właściwości DNP. Zaczął on produkować i sprzedawać tabletki DNP pod nazwą handlową „Mitcal” jako środek na odchudzanie w tzw. terapii hipertermii wewnątrzkomórkowej. Jednak po pewnym czasie do FDA zaczęły spływać zgłoszenia dotyczące niepożądanych efektów wywoływanych przez „Mitcal” jak gorączka, duszność i nadmierne pocenie się. Doktor Bachynsky został najpierw ukarany grzywną, a po kilku latach skazany na więzienie.

W 2003 roku Brytyjska Agencja Standardów Żywności (FSA) wydała ostrzeżenie, że DNP jest substancją „nie nadającą się do spożycia przez ludzi”. W Polsce Główny Inspektorat Sanitarny (GIS) wielokrotnie  ostrzegał, że stosowanie suplementów zawierających DNP stanowi poważne zagrożenie dla zdrowia i życia.

Obecnie stosowanie DNP w celach przemysłowych jest legalne, ale poddane ścisłej kontroli. Sprzedaż DNP jako środka spożywczego jest całkowicie nielegalna. Pomimo to DNP pozostaje dostępny, szczególnie w internecie. Oprócz tego strony internetowe dają porady jak zapobiec rozwojowi hipertermii (podwyższona temperatura ciała) np. poprzez korzystanie z klimatyzacji i wentylatorów, noszenie termometru do monitorowania temperatury ciała. Inne porady to np. kiedy temperatura ciała wzrasta powyżej 38,9 °C, zaleca się obniżenie dawki DNP, wzięcie bardzo zimną kąpiel i zapewnienie sobie odpowiedniego nawodnienia. Mimo, że może brzmieć to bardzo profesjonalnie i sprawiać wrażenie, że sprzedawcy troszczą się o swoich klientów, to nikt nie jest w stanie przewidzieć jak organizm zareaguje nawet na niewielkie dawki DNP.

DNP - drogi ekspozycji

Najczęstszą drogą wprowadzenia DNP do organizmu jest droga doustna poprzez umyślne spożycie kapsułek z proszkiem. DNP podany na skórę może powodować żółte zabarwienie i mieć lekkie działanie żrące. Wchłanianie przez skórę może prowadzić do działania ogólnoustrojowego podobnego do obserwowanego po spożyciu drogą doustną. Ekspozycja przez skórę jest najczęstszą drogą niezamierzonego kontaktu z DNP np. w przemyśle, czy rolnictwie. Ekspozycja przez drogi oddechowe może nastąpić przez wdychanie zanieczyszczonego powietrza np. na składowiskach odpadów zawierających DNP lub ich spalanie. Wdychanie oparów DNP może prowadzić do działania ogólnoustrojowego podobnego do obserwowanego po spożyciu drogą doustną.

DNP - dawki

Najniższa opublikowana śmiertelna doustna dawka DNP u ludzi wynosiła 4,3 mg/kg masy ciała. Dawki zgłaszane w śmiertelnych przypadkach lub próbach samobójczych wahają się od 2,8 g do około 5 g/kg masy ciała. Natomiast najwyższą zanotowaną dawką przyjętą, która nie spowodowała śmierci to 2,4 g/kg masy ciała.

Pokazuje to na bardzo zróżnicowaną tolerancję na DNP między poszczególnymi osobami, co czyni DNP bardzo nieprzewidywalną substancją.

Preparaty na czarnym rynku różnią się proponowanymi dawkami, najczęściej są to kapsułki z dawką 100 mg lub 200 mg DNP.

Warto też zwrócić uwagę, że stężenie DNP w ustroju utrzymuje się dość długo, gdyż jego okres półtrwania wynosi 36 godzin. Oznacza to że po przyjęciu określonej dawki, stężenie DNP spada o połowę dopiero po 36 godzinach. Zatem przyjmowanie kolejnych dawek powoduje kumulację DNP w organizmie, a zaprzestanie jego przyjmowania w przypadku wystąpienia skutków ubocznych nie daje natychmiastowego efektu.

DNP - jak działa?

DNP jest tzw. rozprzęgaczem fosforylacji oksydacyjnej w mitochondriach. Co to dokładnie oznacza? W naszych komórkach znajdują się centra energetyczne – mitochondria, odpowiedzialne za wytwarzanie energii, która jest gromadzona w postaci adynozyno-5-trifosforan (ATP). ATP jest rodzajem komórkowego „akumulatora”, który jest nieustannie ładowany w trakcie fosforylacji oksydacyjnej. Energia zmagazynowana w ATP jest niezbędna w praktycznie każdym procesie zachodzącym w organizmie. ATP powstaje w wyniku skomplikowanego procesu polegającego na transporcie elektronów i przenoszeniu protonów przez błony mitochondrialne, którego następstwem jest wytworzenie gradientu elektrochemicznego. Dzięki niemu mogą powstać wysokoenergetyczne wiązanie fosforowe w cząsteczce ATP.

DNP oddziałuje na ostatni etap procesu fosforylacji oksydacyjnej powodując wyciek protonów i uniemożliwiając wytworzenie gradientu elektrochemicznego niezbędnego do syntezy wiązań w ATP. W następstwie rozproszona energia jest tracona postaci w ciepła (hipertermia, wzrost temperatury nawet powyżej 43ᵒC). Dodatkowo utrata wydajności produkcji ATP jest częściowo kompensowana poprzez zwiększone tempo przemiany materii. DNP może powodować wzrost podstawowej przemiany materii nawet o 50%! Prowadzi to do gwałtownego chudnięcia poprzez spalanie większej ilości tłuszczu i węglowodanów. Organizm w ten sposób próbuje wytworzyć niezbędne do życia ATP, jednak jest to niemożliwe i w pewnym momencie dochodzi do załamania, którego konsekwencją jest zatrzymanie funkcji życiowych.

DNP - skutki uboczne

Istnieje niewielki margines między „terapeutycznymi efektami” a toksycznym działanie DNP. Najczęstszy efekt uboczny zgłaszany z zastosowaniem niskich dawek DNP to wysypka, świąd skóry, żółte zabarwienie skóry, gałek ocznych i moczu. W obrazie morfologii krwi obserwuje się obniżony poziom neutrofilów. W badaniach na zwierzętach wykazano również, że DNP ma właściwości rakotwórcze i może powodować uszkodzenie płodu.

Wyższe dawki DNP mogą powodować zapalenie żołądka i zapalenie jelit, ostre uszkodzenie nerek i wątroby, zaćmę. Do najczęstszych objawów neurologicznych należą pobudzenie, drgawki i śpiączka. Pocenie się, wymioty i biegunka prowadzą do odwodnienia organizmu.

Jednak najbardziej typowe objawy obserwowane po przedawkowaniu DNP to wzrostu temperatury ciała (40°C), przyśpieszenie akcji serca (144 uderzenia na minutę), obfite pocenie się i przyspieszony oddech (40 oddechów na minutę).

Niestety, w dużej liczbie przypadków przyjęcie za dużych dawek DNP kończy się zgonem. Pierwsza śmierć z powodu DNP została zanotowana w 1918 roku i była konsekwencją narażenia zawodowego. Natomiast w ostatnim dziesięcioleciu odnotowano największą liczbę doniesień o przypadkach śmierci z powodu celowego przedawkowania DNP. W sumie do 2011 roku w literaturze medycznej opublikowano opisy 62 przypadków zgonów spowodowanych DNP.

Średni czas pojawienia się objawów po przedawkowaniu DNP wynosi 7-8 godzin, a średni czas zgonu to 14 godzin. Przedawkowaniu DNP prowadzi do śmierci w męczarniach, której przyczyną jest niewydolność wielonarządowa. Tuż przed zgonem widoczna jest głęboka sztywność mięśni utrudniająca oddychanie.

ZOBACZ WIDEO: Jakie są skutki stosowania DNP?

O skutkach stosowania DNP rozmawiają psycholog Sylwia Prawdzik, trener Dariusz Rycaj oraz Agnieszka Czerwińska, która kiedyś zażywała dinitrofenol.

Źródło: Dzień Dobry TVN/x-news

DNP - antidotum

Nie ma specyficznego antidotum na zatrucie DNP. Jest to kolejny argument dlaczego nie warto stosować DNP. Osoby z podejrzeniem przedawkowania powinni być obserwowane przez co najmniej 12 godzin. W tym czasie należy monitorować temperaturę ciała, rytm serca, tętno i wysycenie tlenem.

Piśmiennictwo: 1. Grundlingh J. i wsp. 2,4-dinitrophenol (DNP): a weight loss agent with significant acute toxicity and risk of death. J Med Toxicol. 2011, 7(3), 205-12. 2. Tewari A. i wsp. Weight loss and 2,4-dinitrophenol poisoning. “Br J Anaesth” 2009, 102, 566–7. 3. Holborow A. i wsp. Beware the yellow slimming pill: fatal 2,4-dinitrophenol overdose. BMJ Case Rep. 2016, 4, 2016.

Anna Jakimiuk