Pogrypowe zapalenie mięśnia sercowego: objawy i leczenie

Gdy wirusy grypy zaatakują serce, powikłania kardiologiczne, a konkretnie zapalenie mięśnia sercowego, wymagają leczenia szpitalnego. Choroba ta nie zawsze daje wyraźne objawy, a jej konsekwencje mogą być tragiczne - od zaburzenia rytmu i niewydolności serca do nagłej śmierci. Jedyną skuteczną metodą leczenia zapalenia mięśnia sercowego bywa przeszczep serca.

Spis treści

1. Pogrypowe zapalenie mięśnia sercowego: przyczyny
2. Pogrypowe zapalenie mięśnia sercowego: objawy
3. Pogrypowe zapalenie mięśnia sercowego: badania
4. Pogrypowe zapalenie mięśnia sercowego: leczenie

Powikłania grypy, a wśród nich pogrypowe zapalenie mięśnia sercowego, są bardzo groźne. Gdy wirus grypy znajdzie się w nabłonku górnych dróg oddechowych – nosa, gardła, tchawicy, oskrzeli - w ciągu 4–6 godzin intensywnie się rozmnaża, szybko uszkadzając lub niszcząc rzęski w nosie. W ten sposób osłabia pierwszą linię obrony i toruje sobie drogę w głąb organizmu. Gdy wirusy grypy dotrą i osiedlą się w sercu, powodują zapalenie mięśnia sercowego. Najbardziej narażone na to powikłanie są osoby z grup podwyższonego ryzyka, m.in. dzieci, seniorzy, przewlekle chorzy, osoby z osłabioną odpornością. One też zwykle najciężej przechodzą zapalenie.

Pogrypowe zapalenie mięśnia sercowego: przyczyny

Najczęściej infekcja obejmuje cały mięsień sercowy wraz z osierdziem (cienkie błony otaczające). Gdy w sercu rozpocznie się stan zapalny, od razu zaczyna się akcja odwetowa organizmu. Krążące po całym ciele leukocyty gromadzą się w miejscu objętym infekcją – "pożerają" wirusy grypy, wytwarzając przeciwciała, które je zabijają. Makrofagi uwalniają interferon – białko, które przenika do zdrowych komórek, blokując rozmnażanie się wirusów. Często choroba bywa szybsza.

Rozprzestrzeniający się naciek zapalny uszkadza komórki, zmniejszając kurczliwość mięśnia sercowego. Serce z coraz większym wysiłkiem wypompowuje do naczyń coraz mniejszą ilość krwi. Przypomina to pracę serca w czasie zawału, kiedy to obumarłe komórki też nie wykonują właściwie swoich zadań. W końcu dochodzi do stopniowego rozszerzania lewej komory serca i postępującej niewydolności. W efekcie zmniejsza się przepływ krwi przez tkanki i narządy. Dlatego niewydolność serca upośledza funkcjonowanie całego organizmu.

Jeśli zapalenie mięśnia sercowego obejmuje osierdzie, pomiędzy ścianą serca a zewnętrzną warstwą worka osierdziowego gromadzi się duża ilość płynu, który uciska na serce, dodatkowo zaburzając jego pracę.

Pogrypowe zapalenie mięśnia sercowego i osierdzia może przebiegać w miarę łagodnie. Jednak często rozwija się piorunująco, prowadząc nawet do śmierci. Z powodu tego powikłania umierają nie tylko seniorzy, ale też młodzi, między 20. a 40. rokiem.

Pogrypowe zapalenie mięśnia sercowego: objawy

Zapalenie mięśnia sercowego najczęściej daje o sobie znać 1–2 tygodnie od wystąpienia objawów grypy, ale może rozwinąć się dopiero po kilku tygodniach. Niepokoić powinny: stałe, niewytłumaczalne zmęczenie i senność, rozbicie i stany podgorączkowe lub niewysoka gorączka o zmiennym przebiegu. Chory ma płytki oddech i postępującą duszność. Charakterystyczne jest nieproporcjonalne w stosunku do gorączki i najmniejszego nawet wysiłku przyśpieszenie częstości bicia serca. Chorobie towarzyszy kołatanie i zaburzenia rytmu serca, od pojedynczych pobudzeń do długotrwałych częstoskurczów, czasem połączone z zasłabnięciem, omdleniem, nawet utratą przytomności.

Częstym objawem zapalenia mięśnia sercowego są też ostre, przeszywające bóle umiejscowione głęboko w klatce piersiowej, za mostkiem, promieniujące do szyi, lewego barku i pleców, typowe dla bólów wieńcowych. Nasilają się w czasie kaszlu, połykania, chodzenia, leżenia na lewym boku i na plecach, zmniejszają zaś podczas siedzenia i pochylania się do przodu.

Ale niekiedy pogrypowe zapalenie serca przebiega bezobjawowo. Wtedy chory tylko od czasu do czasu odczuwa "potknięcia" serca, będące skutkiem dodatkowych skurczów, a rozpoznawane bywają dopiero ewentualne odległe skutki schorzenia.

Pogrypowe zapalenie mięśnia sercowego: badania

W razie niepokojących dolegliwości należy natychmiast skonsultować się z lekarzem. Rozmiar spustoszenia, które wirusy grypy poczynią w sercu, w dużej mierze zależy od czasu, w jakim zostanie postawiona diagnoza i podjęte leczenie. Jeśli na podstawie wywiadu i wstępnych oględzin (osłuchiwania) lekarz podejrzewa zapalenie mięśnia sercowego, chory powinien trafić do szpitala.

Ze względu na niejednoznaczne objawy choroby (mogą one sugerować różne schorzenia kardiologiczne, np. chorobę wieńcową, migotanie przedsionków czy zawał) postawienie ostatecznej diagnozy wymaga wielu badań specjalistycznych. Są to: EKG, echokardiografia, RTG klatki piersiowej, nieraz wykonuje się jeszcze badanie holterowskie i rezonans magnetyczny. W postawieniu diagnozy pomagają też badania krwi: OB, morfologia, badanie krwi na obecność przeciwciał przeciwwirusowych, badanie poziomu markerów ryzyka zawałowego.

Badaniem rozstrzygającym, czy mamy do czynienia z zapaleniem, jest biopsja mięśnia sercowego (fragment tkanki poddaje się badaniu histopatologicznemu i testom określającym rodzaj wirusa).

Pogrypowe zapalenie mięśnia sercowego: leczenie

Powikłania kardiologiczne po przebyciu grypy zwykle wymagają leczenia szpitalnego. Dostosowuje się je do zaawansowania choroby i ogólnego stanu zdrowia. Terapia polega głównie na łagodzeniu objawów, a jej podstawą jest ograniczenie aktywności fizycznej. Chory powinien wypoczywać i unikać stresu, by organizm miał siłę do walki z wirusem. Zmęczenie czy niewyspanie mogą doprowadzić do pogorszenia stanu zdrowia, które na dłużej wyłącza z codziennego życia. Zwykle podaje się popularne specyfiki stosowane w leczeniu grypy, w cięższych przypadkach – niesteroidowe leki przeciwzapalne, leki sterydowe i immunosupresyjne. Jeśli dołączyło się zakażenie bakteryjne, potrzebny jest antybiotyk.

Przy zaburzeniu rytmu serca przede wszystkim trzeba uzupełnić poziom elektrolitów w organizmie (podaje się preparaty z potasem i magnezem), czasem stosuje się też leki standardowo zalecane w leczeniu arytmii. W przypadku niewydolności serca pomagają lekarstwa rozszerzające naczynia krwionośne i poprawiające pracę mięśnia sercowego.

Niektórzy chorzy wymagają leczenia na oddziale intensywnej terapii – czasem konieczne jest wspomaganie krążenia za pomocą specjalnej aparatury. Jeśli dojdzie do rozwoju ciężkiej niewydolności, jedyną skuteczną metodą leczenia bywa przeszczep serca.

miesięcznik "Zdrowie"

2,00 zł

Kup teraz

ABS, dieta na płaski brzuch - e-poradnik

Z poradnika dowiesz się:

• co jeść, by osiągnąć wymarzony rezultat
• które produkty są zakazane
• dlaczego wystarczy ćwiczyć co drugi dzień