Wiązówka błotna – właściwości lecznicze i zastosowanie

Wiązówka błotna (filipendula ulmaria) inaczej nazywana jest tawułą błotną, tawułą łąkową, kropidłem błotnym, królową łąk albo kozią brodą. W Polsce tę bardzo pospolitą roślinę, spotkać najczęściej można się na żyznych, podmokłych łąkach, terenach bagnistych, nad brzegami wód i w rowach melioracyjnych. Wiązówka wykazuje wiele właściwości. Głównym surowcem są kwiaty, z których można zrobić napar lub leczniczą nalewkę.

Wiązówka błotna jest byliną należącą należącą do rodziny różowatych, czyli tej samej co np. głóg, tawuła, dzika róża, a także poziomka czy pigwowiec. Pochodzi rejonów, w których dominuje chłodny klimat, dlatego też nawet znaczne spadki i wahania temperatur nie stanowią dla niej większego zagrożenia.

Wiązówka błotna najlepiej rośnie w żyznych glebach na stanowisku półcienistym i wilgotnym. Na słońcu będzie rosła tylko pod warunkiem, że będzie miała odpowiednio wilgotną glebę. W Polsce jest ona rośliną pospolitą, do celów leczniczych zbiera się jej kwiaty, ale wykorzystywane są również ziele, liść i kłącze wraz z korzeniami. Liście i ziele zbierać się powinno od maja do lipca, kwiaty – od czerwca do połowy sierpnia, a kłącza – wiosną, późnym latem lub jesienią.

Zebrany surowiec należy luźno rozłożyć na papierze lub zebrać w wiązki i powiesić na przykład pod sufitem - suszyć w temperaturze około 30 ºC w suchym, ciemnym i przewiewnym miejscu.

Spis treści

1. Wiązówka błotna - właściwości lecznicze
2. Wiązówka błotna - zastosowanie
3. Wiązówka błotna w kosmetyce
4. Wiązówka błotna - napar i nalewka
5. Wiązówka błotna - skutki uboczne
6. Wiązówka błotna - przeciwwskazania
7. CWiązówka - ciekawostki

Wiązówka błotna - właściwości lecznicze

Surowcem zielarskim są wspomniane już kwiaty, które po wysuszeniu mają właściwości:

• przeciwbólowe
• przeciwzapalne
• napotne
• moczopędne
• odtruwające
• przeciwgorączkowe

Z ususzonych kwiatów wiązówki przygotowuje się wyciągi, wywary i herbatki ziołowe, które należy pić w trakcie infekcji (grypy czy przeziębienia), chorobach reumatycznych czy chorobach przewodu pokarmowego. Znane jest także stosowanie jej na stany chorobowe skóry, trądzik, owrzodzenia czy nawet na trudno gojące się rany.

Właściwości lecznicze wiązówka zawdzięcza:

• garbnikom (działają przeciwzapalnie i antybakteryjnie)
• olejkom eterycznym
• pochodnym kwasu salicylowego
• flawonoidom
• solom mineralnym
• glikozydom fenolowym
• kwasom organicznym
• wanilinie
• pyłek kwiatowy wiązówki błotnej zawiera witaminy: B1, B2, C i E
• związkom fenolowym (kwas kumarynowy, pochodne kwercetyny)
• rutynie – uszczelnia naczynia krwionośne, a także zapobiega powstawaniu enzymu niszczącego witaminę C, dzięki temu osłania ją i przedłuża jej aktywność

Badania wykazały, że wodne wyciągi z wiązówki hamują rozwój bakterii gronkowca złocistego – bakterii występującej w jamie nosowo-gardłowej oraz na skórze ludzi i zwierząt. Zakażenie gronkowcem u człowieka może prowadzić do: wymiotów, biegunki, spadku ciśnienia krwi, wstrząsu, a nawet śmierci. Gronkowiec złocisty powoduje także zakażenia ropne skóry, tkanek podskórnych oraz tkanek miękkich. Jednakże w przypadku zakażenia należy udać się do lekarza, bowiem gronkowca leczy się antybiotykiem.

Wiązówka błotna - zastosowanie

Napary z kwiatów wiązówki stosowane są pomocniczo w przeziębieniach, ponieważ działają napotnie i obniżają gorączkę, a także w leczeniu przewlekłego postępującego reumatoidalnego zapalenia stawów - głównie u osób w podeszłym wieku, a także bólach stawowo-mięśniowych o innym podłożu.

Dzięki obecności flawonoidów kwiaty wiązówki działają żółciopędnie i moczopędnie, można je stosować przy występujących biegunkach i obrzękach. Korzystać z ich działania mogą pacjenci z upośledzeniem czynności nerek.

Wiązówka używana jest także przy trudnościach z trawieniem i wchłanianiem pokarmu – jest ziołem polecanym przy:

• zapaleniu i wrzodach żołądka
• zgadze
• nadkwasocie
• nudnościach

Należy także pamiętać, że może wspomóc trawienie i usunąć z organizmu szkodliwe produkty przemiany materii. Dlatego polecana jest osobom, które chcą schudnąć.

Wiązówka błotna w kosmetyce

Wiązówka błotna znalazła także zastosowanie w przemyśle kosmetycznym. Wykorzystuje się ją w szamponach i odzywkach do włosów ze skłonnością do przetłuszczania się i wypadania. Wiązówka wykazuje działanie ściągające, przeciwzapalne, antyseptyczne i łagodzące. Dzięki tym właściwościom może być stosowana u osób z cerą trądzikową, cerą tłustą ale i cerą mieszaną. Preparaty na bazie wiązówki przeciwdziałają powstawaniu przebarwień.

Wiązówkę błotną wykorzystać można także w aromaterapii – kąpiel z dodatkiem wyciągu z tej rośliny działa odprężająco, rozluźniająco i uspokajająco. Ma lekki, przyjemnie migdałowy zapach.

Wiązówka błotna - napar i nalewka

Przepis na napar z wiązówki jest prosty - łyżkę kwiatów zalewamy szklanką wrzątku i zaparzamy pod przykryciem przez 15 minut. Napar można pić 3 razy dziennie - tak, całą zaparzoną szklankę należy podzielić na trzy porcie.

Nalewkę z kwiatów wiązówki błotnej robi się na bazie świeżo zebranych kwiatów, które zalewa się alkoholem (70%) i odstawia na 14 dni w ciemne miejsce. Nalewkę należy mieszać każdego dnia. Po 14 dniach nalewkę odcedza się i przelewa do butelek z ciemnego szkła. Można ją wykorzystać jako dodatek do herbaty, świetnie rozgrzewa organizm.

Wiązówka błotna - skutki uboczne

Wiązówka może spowodować reakcje alergiczne - wysypkę, objawy astmy, zaburzenia ze strony układu pokarmowego. W sytuacji ich wystąpienia należy przerwać stosowanie preparatu i zgłosić się po ewentualną poradę lekarza. 

Wiązówka błotna - przeciwwskazania

Wiązówki błotnej nie powinny stosować pacjenci uczuleni na salicylany, dzieci do 12. roku życia, ciężarne i karmiące piersią kobiety. Należy uważać stosując ją jednocześnie z lekami przeciwzakrzepowymi, ponieważ wiązówka nasila ich działanie, co może spowodować krwawienia.

CWiązówka - ciekawostki

• Salicylan ponoć po raz pierwszy wyizolowano właśnie z wiązówki błotnej, a nie z wierzby, jak sądzi większość (choć tu wśród naukowców zdania są podzielone).
• Kwiaty wiązówki były dawniej dodawane do miodu pitnego, stanowiły przyprawę.
• Lekki, wabiący owady zapach, to cecha charakterystyczna kwiatów wiązówki. Dzięki temu zapachowi owady zapylają kwiaty, jednak roślina ta nie wytwarza nektaru.
• Wiązówka wykorzystywana jest do aromatyzowania napojów alkoholowych. Można ją wykorzystywać w domu do aromatyzowania likierów i nalewek.
• Jest rośliną ozdobną, można ją uprawiać w przydomowym ogródku.