Owoc kaki czyli persymona - właściwości odżywcze. Jak jeść kaki?

Persymona (kaki) jest doskonałym źródłem witaminy A, zawiera też witaminę C. Nie bez znaczenia jest także bogactwo związków fitochemicznych, wykazujących działanie przeciwutleniające. Persymona zawiera więcej rozpuszczalnego i nierozpuszczalnego błonnika, fenoli i niektórych minerałów niż jabłko. Jakie jeszcze właściwości i wartości odżywcze ma kaki? Jak obrać i zjeść ten owoc?

Persymona (kaki) to owoc, którego właściwości odżywcze i lecznicze pierwsi docenili mieszkańcy Chin i Japonii, skąd pochodzi. Persymona, która kształtem przypomina pomidory, jest żółto-czerwoną, stożkowatą lub spłaszczoną jagodą. Po spodniej stronie owoc posiada cztery listki.

Owoce gatunku Diospyros L. występują pod wieloma nazwami, głównie persymona, czasami hurma wschodnia, hebanowiec wschodni, chińska śliwka, ale w Polsce najpowszechniej używana jest nazwa kaki. Persymona, dzieli się na odmiany, których owoce są bardzo cierpkie, zanim w pełni dojrzeją, oraz odmiany niewykazujące podobnych właściwości.

Owoce mogą występować w różnych wariantach kolorystycznych - od jasnego, żółtopomarańczowego po ciemny, pomarańczowoczerwony. 

Spis treści

1. Owoc kaki (persymona) - właściwości zdrowotne
2. Owoc kaki (persymona) - wartości odżywcze
3. Owoc kaki (persymowana) - potencjalne właściwości antynowotworowe
4. Owoc kaki (persymona) - obniża poziom cholesterolu
5. Owoc kaki (persymona) - ochroni wzrok
6. Owoc kaki (persymona) - wybór i przechowywanie
7. Owoc kaki (persymona) - jak obrać i zjeść?
8. Owoc kaki (persymona) - zastosowanie w kuchni

Owoc kaki (persymona) - właściwości zdrowotne

Persymona (kaki) ceniona jest za związki biologicznie aktywne, w tym: kwas askorbinowy (czyli witaminę C), karotenoidy, polifenole, błonnik pokarmowy i składniki mineralne. Produkty spożywcze bogate w polifenole są cenne dla zdrowia człowieka z uwagi na właściwości przeciwutleniające. Szczególnie dużo polifenoli i karotenoidów występuje w skórce persymony, co w dużym stopniu przyczynia się do intensywnej, pomarańczowej barwy dojrzałych owoców.

W medycynie chińskiej od wieków owoce kaki stosowane są do leczenia miejsc po ukąszeniu przez węże i na podrażnioną skórę. Liście persymony również zawierają liczne składniki zdrowotne, dlatego stosowane są w chińskiej medycynie do leczenia rozmaitych schorzeń. Napój z gotowanych liści służy do obniżania ciśnienia, zmniejszenia krzepliwości krwi oraz leczenia nowotworów.

Owoc kaki (persymona) - wartości odżywcze

Wartość energetyczna persymony - 70 kcal

• Białko ogółem - 0.58 g
• Tłuszcz - 0.19 g
• Węglowodany - 18.59 g (w tym cukry proste - 12.53 g)
• Błonnik - 3.6 g

Witaminy

• Witamina C – 7.5 mg
• Tiamina – 0.030 mg
• Ryboflawina – 0.020 mg
• Niacyna - 0.100 mg
• Witamina B6 - 0.100 mg
• Kwas foliowy -  8 µg
• Witamina A – 1627 IU
• Witamina E – 0.73 mg
• Witamina K - 2.6 µg

Minerały

• Wapń – 8 mg
• Żelazo - 0.15 mg
• Magnez - 9 mg
• Fosfor - 17 mg
• Potas - 161 mg
• Sód – 1 mg
• Cynk - 0.11 mg

Źródło danych: USDA National Nutrient Database for Standard Reference

Owoc kaki (persymowana) - potencjalne właściwości antynowotworowe

Badania wskazują, że wyciąg z persymony ma potencjalne właściwości antynowotworowe. Może silnie hamować rozwój komórek białaczki i wywoływać ich apoptozę (zaprogramowaną śmierć komórkową).

Jak wynika z badań naukowców z Mie University z Japonii, wyciąg z persymony oraz inne związki z grupy polifenoli (m.in. galusan epigallokatechiny - EGCG) silnie hamowały wzrost komórek nowotworowych MOLT-4 (czyli komórek nowotworowych białaczki limfoblastycznej T) w sposób zależny od dawki.

Zobacz galerię 4 zdjęcia

Owoc kaki (persymona) - obniża poziom cholesterolu

Zaobserwowano znaczne zmniejszenie poziomu ogólnego cholesterolu, cholesterolu LDL, trójglicerydów i nadtlenków lipidowych u osób, których dieta została wzbogacona o persymonę w porównaniu z tymi, które nie spożywały owocu kaki.

Owoc kaki (persymona) - ochroni wzrok

Zwarte w persymonie karotenoidy zapewniają prawidłowe funkcjonowanie wzroku, zwłaszcza o zmierzchu. Jednym z nich beta-karoten (prowitamina A), jest składnikiem barwnika wzrokowego występującego w siatkówce oka, pozwalającego widzieć w półmroku.

Ponadto beta-karoten zmniejsza ryzyko zwyrodnienia plamki żółtej, która jest główną przyczyną utraty wzroku w starszym wieku. Udowodniono również, że może zapobiegać uszkodzeniu soczewki i powstaniu zaćmy.

Owoc kaki (persymona) - wybór i przechowywanie

• Wybieraj owoce okrągłe, mięsiste, o gładkiej, połyskującej skórce i głęboko czerwonym zabarwieniu. Nie powinno się kupować persymony bez zielonych liści na wierzchołku
• Jeżeli owoce nie są przeznaczone do natychmiastowej konsumpcji, lepiej jest je kupić twardsze i zostawić, by dojrzały
• Dojrzałe owoce persymony należy przechowywać w lodówce
• Dojrzałe owoce zjedz w miarę szybko, bo spleśnieją

Owoc kaki (persymona) - jak obrać i zjeść?

Pierwszym krokiem jest pozbycie się liści. Potem owoc należy umyć i obrać ze skórki, pokroić na pół lub na cząstki, które można dodać np. do sałatki. Inni preferują stosowanie podobnej techniki co w przypadku kiwi - łyżeczką wydobywa się miąższ z połówki owocu. Kaki nie należy jeść ze skórką.

Owoc kaki (persymona) - zastosowanie w kuchni

Miąższ kaki jest słodki (w smaku przypomina nieco śliwkę, niektórzy wyczuwają posmak gruszki, pomidora lub moreli), lekko twardy. Sprawdza się jako składnik dżemu lub galaretek. Doskonale uzupełnia smak owocowych sałatek, deserów lodowych lub bitej śmietany.

Kaki można także podawać na surowo w formie słodkiej i pełnej witamin przekąski, a także gotować i kandyzować. Kaki można też wystawić na słońce i spożywać po wysuszeniu - w smaku przypomina wówczas figi.

• Przepis na najzdrowsze na świecie muffinki z persymoną

12 porcji/czas przygotowania i gotowania: 20 minut

Do przygotowania wypieku użyto osiem składników korzystnych dla zdrowia

Potrzebne będą:

• 240 g świeżej persymony
• 1 szklanka niebielonej mąki wzbogaconej
• 1 szklanka mąki pszennej z pełnego przemiału
• 1/3 szklanki syropu z agawy
• 1/4 szklanki oleju rzepakowego
• 1/4 szklanki żółtych rodzynek
• 1/4 szklanki rodzynek kalifornijskich bezpestkowych
• 120 g prażonych orzeszków pekan, niesolonych
• 2 duże jaja (całe)
• 1/8 łyżeczki mielonego ziela angielskiego
• 1/8 łyżeczki mielonych goździków
• 1/8 łyżeczki mielonego cynamonu
• 1/4 szklanki wody
• 1 łyżeczka sody oczyszczonej
• 1 łyżeczka proszku do pieczenia

Rodzynki namocz w wodzie. Piekarnik nagrzej do 190 st. C. Zmiksuj miąższ persymony, syrop z agawy, jajka, olej, przyprawy, proszek do pieczenia i sodę, aż do uzyskania gładkiej konsystencji. Przełóż do miski. Dodaj mąkę i utrzyj. Rodzynki odcedź, a wodę dodaj do ciasta. Dodaj rodzynki i orzechy, delikatnie wymieszaj. Nie mieszaj zbyt długo. Przełóż do foremek, nakładając do 3/4 wysokości. Piecz 12-14 minut, aż patyczek będzie czysty. Kiedy ostygną, posyp cukrem pudrem.

Te owoce są smaczne, tanie i możesz je kupić w osiedlowym markecie

• Marakuja - właściwości lecznicze i zastosowanie. Jak jeść marakuję?
• Pitaja (smoczy owoc) - właściwości i wartości odżywcze. Jak ją obrać i jeść?
• Papaja – niepowtarzalny smak i właściwości owocu papai
• Liczi - właściwości odżywcze. Jak obrać i jeść liczi?
• Mango - właściwości odżywcze. Jak obrać i zjeść mango?
• Granat. Właściwości lecznicze soku z granatu

Monika Majewska