Znamiona: pieprzyki pod lupą

Nie wszystkie znamiona są niebezpieczne, ale nawet tych niegroźnych, jeśli  tylko przeszkadzają albo nie można ich ukryć przed słońcem, warto się pozbyć. O metodzie usunięcia pieprzyka decyduje dermatolog. Na podstawie oględzin zmian – ich koloru, kształtu – potrafi odróżnić te "bezpieczne" od mogących przekształcić się w nowotwór.

Spis treści

1. Zwykły pieprzyk czy czerniak?
2. Czerniak - jak go rozpoznać?
3. Pieprzyki: usuwać czy nie?
4. Usuwanie znamion: laser, elektrokoagulacja albo chirurgia
5. Chirurgiczne usuwanie znamion [wideo]

Pieprzyki (inaczej znamiona barwnikowe) to skupiska komórek barwnikowych, czyli melanocytów. Zazwyczaj mają one podłoże genetyczne, czasem pojawiają się pod wpływem wirusów. Od rodzaju pieprzyka zależy, jak bardzo podatny jest on na rozwój nowotworu.

Zwykły pieprzyk czy czerniak?

Duże ryzyko czerniaka – najbardziej złośliwego nowotworu skóry – występuje w przypadku zmian atypowych. Jak je rozpoznać? Pomocna jest tzw. metoda ABCDE. Znamiona ocenia się na podstawie:

• A – asymetrii (im mniej symetryczne znamię, tym większe ryzyko czerniaka),
• B – brzegów (zmiana atypowa ma brzegi nieregularne),
• C – koloru (nierównomierny rozkład barwnika w obrębie pieprzyka),
• D – wielkości (powyżej 5 mm średnicy)
• E – ewolucji (czyli jakichkolwiek zmian wyglądu znamienia w ciągu ostatnich 3 miesięcy).

Jeśli twoje znamiona spełniają któreś z wymienionych kryteriów, zgłoś się do dermatologa. Nie jest potrzebne skierowanie, by pójść do niego w ramach ubezpieczenia w NFZ. Jak najszybciej wybierz się do specjalisty, jeśli znamię zaczyna swędzieć, łuszczyć się, krwawić albo coś się z niego sączy.

Czerniak - jak go rozpoznać?

Pieprzyki: usuwać czy nie?

"Na wszelki wypadek lepiej nie usuwać" – to niebezpieczny w skutkach pogląd. Zasada jest wręcz odwrotna – lepiej pozbyć się zawczasu niepokojącego pieprzyka. Szkodliwy mit, że niektórych znamion nie można ruszać, a ich wycięcie kończy się tragicznie, powstał zapewne na skutek zbyt późnego zgłaszania się chorych do specjalisty, kiedy usunięcie znamienia nie mogło już pomóc.Wycięcie zmiany w całości nie powoduje jego przemiany nowotworowej i powstania przerzutów. Jeżeli po prawidłowo wykonanym zabiegu chirurgicznym stwierdza się przerzuty, to znaczy, że usuwana zmiana była czerniakiem, który rozprzestrzenił się przez naczynia limfatyczne i krwionośne już przed zabiegiem. Do usunięcia kwalifikują się znamiona podrażniane przez pasek od spodni czy ramiączko stanika, a także odsłonięte, narażone na działanie słońca. Można też usuwać zupełnie niegroźne pieprzyki ze względów estetycznych.

O metodzie pozbycia się znamion decyduje dermatolog.

Dermatolog na podstawie oględzin zmian – ich koloru, kształtu – potrafi odróżnić te „bezpieczne” od mogących przekształcić się w nowotwór. Często jednak dodatkowo posługuje się dermatoskopem, czyli urządzeniem, które przykłada się do znamion, i ogląda je w 20-krotnym powiększeniu. Dermatoskopia jest bezbolesna i nieinwazyjna.Badanie to jednak nie gwarantuje 100-procentowej pewności co do charakteru znamion. Daje ją tylko badanie histopatologiczne. Znamię po wycięciu metodą chirurgiczną (laser zniszczyłby materiał) bada się w laboratorium, aby rozpoznać jego rodzaj. Analiza ta rozstrzyga też, czy pieprzyk został wycięty w całości (z marginesem zdrowych tkanek). Lekarz zwykle zaleca badanie histopatologiczne każdej usuniętej chirurgicznie zmiany. Dzięki temu i lekarz, i pacjent zyskują pewność co do jej rodzaju.

Usuwanie znamion: laser, elektrokoagulacja albo chirurgia

Istnieje kilka sposobów usuwania znamion na skórze. Oprócz elektrokoagulacji  jest też metoda laserowa. W ten sposób można pozbyć się plam barwnikowych i innych, także tych głębiej zakorzenionych w skórze. Wiązka światła o bardzo dużej energii powoduje odparowanie znamienia powierzchniowo, możliwe jest też wycięcie głębokich zmian. W tym przypadku również można wykonać badanie histopatologiczne usuniętych tkanek. Gdy znieczulenie (zastrzyk lub maść) zacznie działać, lekarz wykonuje laserem tzw. strzały, które niszczą zmiany. Usunięcie jednej, w zależności od jej wielkości, trwa kilka minut. Większe znamiona usuwa się etapami – stopniowo są one spłycane. Między kolejnymi zabiegami robi się 4-8 tygodni przerwy. Ta metoda nie powoduje krwawienia i nie ma potrzeby zszywania, mniejsze jest też ryzyko powstania blizn.

Metoda chirurgiczna polega na wycięciu znamienia skalpelem po znieczuleniu miejscowym – kremem lub zastrzykiem. Usuwa się je z marginesem zdrowej skóry, aby mieć pewność, że nie pozostały żadne potencjalnie niebezpieczne tkanki. Po wycięciu pieprzyka zakłada się szwy i opatrunek. Lekarz usuwający znamię posługuje się taką techniką zakładania szwów, jaką stosuje się w chirurgii plastycznej, co oznacza, że po wygojeniu pozostaje praktycznie niewidoczna blizna.

Chirurgiczne usuwanie znamion [wideo]

Chirurgiczne usuwanie znamienia to zabieg prosty i bezbolesny. Trwa zaledwie kilkanaście minut. Zapytaliśmy dermatologa jakie zmiany skórne kwalifikowane są do usunięcia, jak wygląda zabieg i czy można usunąć znamię z przyczyn estetycznych.

miesięcznik "Zdrowie"