Ziarnina - czym jest i gdzie występuje? Jak leczyć ziarninę?

Ziarnina to tkanka powstająca podczas gojenia się ran. Nie wszystkie jednak rany goją się właśnie poprzez ziarninowanie. Najczęściej ziarnina pojawia się w ranach po piercingu, np. w uchu, pępku czy nosie. Można ją również zaobserwować w zębodole po usunięciu zęba. Gdzie jeszcze może wystąpić proces ziarninowania? Czy wystąpienie ziarniny wymaga zastosowania jakiegoś leczenia? Dowiedz się, jak powstaje ziarnina.

Ziarnina (ang. granulation tissue) powstaje podczas gojenia ran w mechanizmie ziarninowania. Następstwem przerwania ciągłości skóry – niezależnie od tego, czy rana powstała wskutek oparzenia, urazu czy zakażenia – jest proces gojenia. Najczęściej rany u ludzi goją się poprzez rychłozrost, gdzie brzegi rany zbliżają się do siebie i ostatecznie widoczną pozostałością po ranie staje się linijna blizna. Czasami jednak gojenie poprzez rychłozrost nie jest możliwe – wtedy dochodzić może do gojenia w całkowicie innym mechanizmie, którym jest ziarninowanie. Jest to zdecydowanie mniej korzystny od rychłozrostu i zajmujący więcej czasu rodzaj gojenia. W większości przypadków ludzki organizm raczej „unika” przywracania ciągłości skóry poprzez ziarninowanie. Ziarnina pojawia się wtedy, gdy – z jakichś powodów – brzegi rany są od siebie bardzo oddalone.

Spis treści

1. Czym jest ziarnina?
2. Gdzie najczęściej pojawia się ziarnina?
3. Jak leczyć ziarninę?
4. Czy po ziarninie pozostają blizny?

Czym jest ziarnina?

O ziarninie po raz pierwszy zaczęto mówić w drugiej połowie XIX wieku. Wtedy chirurg austriackiego pochodzenia, Theodor Billroth, określił specyficzny rodzaj gojenia się ran mianem ziarninowania. Sama nazwa ziarnina wzięła się zresztą od tego, że przypomina ona zbiór niewielkich ziarenek.

Ziarnina w rzeczywistości jest tkanką łączną, w której znajdują się elementy komórkowe, naczynia krwionośne oraz macierz zewnątrzkomórkowa. Komórkami, których w obrębie ziarniny znaleźć można wiele, są fibroblasty.

Odpowiadają one m.in. za produkcję kwasu hialuronowego, elastyny oraz kolagenu. Poza fibroblastami, ziarnina jest bogata we włókna kolagenowe oraz zawiera liczne naczynia włosowate.

Gdzie najczęściej pojawia się ziarnina?

Zasadniczo funkcją ziarniny jest wypełnienie ubytku tkankowego, który powstał wskutek jakiegoś zranienia. Pojawia się ona przede wszystkim w obrębie tych tkanek, które mają małą zdolność do regeneracji lub takowej w ogóle nie posiadają.

Ziarnina po usunięciu zęba

Typowo gojenie przez ziarninowanie zachodzi w jamie ustnej. Ziarninę może obserwować chociażby po zabiegach usunięcia zębów.

Ziarnina po piercingu

Dość częsta ziarnina pojawia się w obrębie uszu. W ich wnętrzu ziarninowanie może zachodzić w następstwie przewlekłego stanu zapalnego. Dodatkowo ziarninę obserwować można również w obrębie małżowiny usznej, gdzie typowo rozwija się ona w następstwie piercingu.

Warto tutaj zresztą nadmienić, że często ziarninowanie zachodzi właśnie w tych miejscach, gdzie pacjent zdecydował się mieć kolczyk (takich jak np. wspominane wyżej ucho, ale i pępek, brwi czy nos).

Ziarnina w okolicach krocza

Kolejną częstą lokalizacją ziarniny są okolice krocza. Gojenie poprzez ziarninowanie może następować w tym przypadku po zabiegu nacięcia krocza podczas porodu, jak i po rozmaitych innych operacjach ginekologicznych.

Jak leczyć ziarninę?

Tak naprawdę sama ziarnina nie wymaga żadnego leczenia. Jest to, jak już zaznaczono, mniej korzystny rodzaj gojenia, jednakże tkanka ziarninowa nie stwarza zagrożenia dla zdrowia pacjenta. Gojenie przez ziarninowanie doprowadza jednak do konieczności szczególnego dbania o istniejącą u pacjenta ranę.

Ziarnina to tkanka delikatna, która dodatkowo może zwyczajnie krwawić. Oprócz tego podczas gojenia przez ziarninowanie stosunkowo często dochodzi do wtórnych zakażeń istniejących u pacjentów ran.

Ze względu na powyższe aspekty konieczne jest częste wymienianie opatrunków. W początkowym okresie ziarninowania nawet i dwukrotnie w ciągu jednego dnia. Polecanymi w przypadku ziarniny opatrunkami są opatrunki hydrożelowe, możliwe jest jednak opatrywanie jej również z wykorzystaniem jałowych, wilgotnych gazików.

Rany gojące się poprzez ziarninowanie, mogą w łatwy sposób ulec zakażeniu, dlatego też istotne są próby zapobiegnięcia takiemu problemowi. W tym celu wykorzystuje się środki odkażające. Oprócz tego czasami – szczególnie w przypadku bardzo rozległych ran – zastosowanie znajdować może również antybiotykoterapia (zazwyczaj w postaci leczenia miejscowego).

Czy po ziarninie pozostają blizny?

Tak jak ziarnina nie jest groźna, tak już niestety gojenie przez ziarninowanie miewa niekorzystnie oceniane przez wielu pacjentów konsekwencje.

Otóż bardzo często – ze względu chociażby na długi czas gojenia – po ranach gojących się z wytworzeniem ziarniny pozostają znacznych rozmiarów, nieestetyczne blizny.

Niestety wtedy, gdy rana goi się przez ziarninowanie, trudno ograniczyć ryzyko ich rozwoju. Zazwyczaj jedyną dostępną możliwością są próby usunięcia blizn już po zagojeniu się rany.

Czytaj też:

• Bliznowiec: powstawanie i leczenie
• Co stosować na blizny? Maść, plastry, żel czy krem?
• Blizny po ospie - jak usunąć ślady po ospie?
• Krem na blizny - skład, działanie, skuteczność
• Maść na blizny - skład, działanie, skuteczność maści na blizny