Rumień wielopostaciowy - przyczyny, objawy i leczenie rumienia

Rumień wielopostaciowy wysiękowy może mieć postać łagodną albo ciężką. Typowe dla tej choroby są pęcherze i rumieniowe-obrzękowe zmiany pojawiające się na skórze oraz w obrębie błon śluzowych. Kiedy może pojawić się rumień wysiękowy wielopostaciowy i jak przebiega jego leczenie?

Spis treści

1. Rumień wielopostaciowy wysiękowy: przyczyny
2. Rumień wielopostaciowy wysiękowy: łagodny lub ciężki. Objawy rumienia wielopostaciowego
3. Stres nasila objawy rumienia wielopostaciowego
4. Rumień wielopostaciowy wysiękowy: leczenie
5. Powikłania rumienia wielopostaciowego

Rumień wielopostaciowy wysiękowy (erythema exudativum multiforme – EM) to ostra, okresowa choroba objawiająca się powstawaniem na skórze i błonach śluzowych dobrze odgraniczonych rumieni, niekiedy z obecnością pęcherzy.

Rumień wielopostaciowy wysiękowy: przyczyny

Przyczyny rumienia wielopostaciowego wysiękowego nie są do końca znane. Przypuszcza się, że jest on wynikiem niewłaściwej reakcji układu odpornościowego na niektóre czynniki. Wiemy, które komórki układu odpornościowego powodują taką reakcję, ale dlaczego tak jest, jakie są tego przyczyny - tego nie udało się jeszcze ustalić. Tymi czynnikami są:

• wirusy, bakterie - rumień wielopostaciowy często towarzyszy infekcjom, wywołanym przez wirusy czy bakterie. - W przypadku dzieci i młodzieży są to zwykle infekcje grypopodobne, górnych dróg oddechowych lub mykoplazmatyczne - mówi lek. med. Agnieszka Bańka-Wrona, z gabinetu dermatologii ogólnej i estetycznej DERMEA. U młodych dorosłych, przy czym w tej grupie częściej u mężczyzn, rumień wielopostaciowy przeważnie ma związek z zakażeniem wirusem opryszczki (Herpes simplex), zwykle opryszczki wargowej, czasem opryszczki genitalnej. Zmiany skórne nie zawierają wirusa, czyli nie są zakaźne - dodaje ekspert
• leki – najczęściej z grupy sulfonamidów, salicylanów, leków przeciwdrgawkowych (zwłaszcza barbituranów), ibuprofen, podane w standardowej dawce, właściwą drogą, w celach profilaktycznych, diagnostycznych lub leczniczych
• czynniki chemiczne

Infekcje najczęściej wywołują łagodną postać rumienia wielopostaciowego, a leki - zespół Stevensa-Johnsona i Lyella.

Rumień wielopostaciowy wysiękowy: łagodny lub ciężki. Objawy rumienia wielopostaciowego

1) Postać łagodna

Charakterystyczne dla łagodnej postaci rumienia wielopostaciowego wysiękowego są choroby są zmiany na skórze o koncentrycznym układzie, przypominające tarczę strzelniczą. W postaci łagodnej znajdują się one właściwie tylko na skórze, najczęściej w okolicach ust, odsiebnych częściach kończyn (czyli od kolan w dół i od łokci w dół). Pęcherze występują rzadko.

- Charakterystyczna dla rumienia wielopostaciowego jest nawrotowość - mówi lek. med. Agnieszka Bańka-Wrona. Co jakiś czas dochodzi do ponownego rozwoju schorzenia, np. po infekcji opryszczki wargowej. Tacy pacjenci muszą długotrwale przyjmować leki przeciwwirusowe. Niekiedy problemem jest ich odstawienie, bo każda próba odstawienia powoduje nawrót choroby. Dlatego niektóre osoby muszą te leki brać przez wiele miesięcy. Nie można jednak obiecać pacjentowi, że gdy będzie przyjmował leki przez pół roku, rumień nie wróci - dodaje ekspert.

2) Postać ciężka

• Zespół Stevensa-Johnsona (łac. erythema multiforme major, ang. SJS, Stevens-Johnson Syndrome)

W przebiegu choroby występują liczne zmiany rumieniowe i pęcherzowe na skórze całego ciała oraz pęcherzy i nadżerek na błonie śluzowej jamy ustnej i narządów moczowo-płciowych.

Zespół Stevensa - Johnsona obciążony jest 5 proc. a Zespół Lyella - 30 proc. śmiertelnością.

• Zespół Lyella, inaczej zespół toksycznej nekrolizy naskórka (łac. erythema multiforme major)

To najcięższa postać rumienia wielopostaciowego. W tym przypadku pęcherze tworzą się na rozległych powierzchniach ciała z następowym zlewaniem się i spełzaniem naskórka całymi płatami. Większy odsetek zachorowań na zespół toksycznej nekrolizy naskórka obserwuje się u nosicieli wirusa HIV, u pacjentów cierpiących na choroby autoimmunologiczne oraz u osób w podeszłym wieku.

Z uwagi na znacznie cięższy przebieg i mniejszą tendencję do nawrotów, zespół Stevensa-Johnsona i zespół toksycznej nekrolizy naskórka bywają klasyfikowane jako oddzielne jednostki chorobowe, a mianem rumienia wielopostaciowego określa się wyłącznie łagodną jego postać.

Przeczytaj także:

• rumień guzowaty
• rumień zakaźny 

Rumień wielopostaciowy wysiękowy: leczenie

Rumień wielopostaciowy wysiękowy o łagodnym przebiegu leczy się przyczynowo (jeżeli czynnikiem wywołującym był lek – odstawienie leku, jeżeli tłem jest czynnik infekcyjny – leczenie określonej infekcji)

W  leczeniu stosowane są leki podawane:

• ogólnie - glikokortykosteroidy systemowe, antybiotyki, leki przeciwwirusowe.
• miejscowo - antybiotyki, leki przeciwgrzybicze, glikokortykosteroidy, środki przeciwbólowe, a w przypadkach zajęcia dużych powierzchni ciała stosowane są opatrunki przeciwoparzeniowe
• leki objawowe - leki przeciwgorączkowe i przeciwbólowe

Najciężej leczy się zespół toksycznej nekrolizy naskórka. Zwykle pacjent wymaga hospitalizacji w Oddziale Intensywnej Terapii lub w oddziale zajmującym się leczeniem oparzeń, a leczenie przypomina leczenie choroby oparzeniowej. Po przebyciu zespołu Lyella konieczna jest również okresowa kontrola okulistyczna ze względu na możliwość wystąpienia powikłań ze strony narządu wzroku.

miesięcznik "Zdrowie"

Monika Majewska