Potnica - przyczyny, objawy, leczenie

Potnica, będąca chorobą dermatologiczną, obejmuje dłonie i stopy. Najczęściej występuje u osób młodych i w średnim wieku. Przyczyny potnicy nie zostały do końca poznane, jednak znaczącą rolę odgrywa alergia kontaktowa, skaza atopowa i nadmierna potliwość. Co jeszcze warto wiedzieć o potnicy, i jak wygląda jej leczenie?

Spis treści

1. Przyczyny potnicy
2. Objawy potnicy
3. Jak zdiagnozować potnicę?
4. Leczenie potnicy
5. Potnica – czy można jej zapobiec?

Potnica, zwana także wypryskiem potnicowym lub wypryskiem pęcherzykowym, to dermatoza występująca na dłoniach i stopach. Charakteryzuje się pojawieniem się na skórze pęcherzy jak również uporczywym świądem.

Przyczyny potnicy

Etiologia potnicy nie została do końca wyjaśniona, jednak najczęściej związana jest z infekcjami grzybiczymi, alergią na nikiel lub wypryskiem atopowym.

Dolegliwość zazwyczaj pojawia się u osób młodych i w średnim wieku, w szczególności w okresie wiosennym i letnim, kiedy to wzrost temperatury zwiększa potliwość dłoni i stóp.

Jednak zwiększona potliwość nie jest przyczyną pojawienia się potnicy, a jedynie uznana została za czynnik, który sprzyja jej rozwojowi. Ponadto stosowanie niektórych leków i alergeny kontaktowe mogą wywołać wspomnianą chorobę.

Z kolei do czynników wewnątrzustrojowych mogących przyczynić się do rozwoju potnicy zaliczymy przede wszystkim zakażenia bakteryjne i grzybicze.

Objawy potnicy

Zmiany potnicowe pojawiają się na dłoniach i stopach, zazwyczaj nie obejmują strony grzbietowej i dłoniowej ręki. Zlokalizowane są na bocznej powierzchni palców rąk (zazwyczaj na drugim i piątym palcu) i w okolicy stóp.

Najbardziej charakterystycznym objawem potnicy jest wysypka skórna o charakterze pęcherzykowatym. Jeśli zmiany występują blisko siebie, następuje ich łączenie, a tym samym tworzą się większe pęcherze. Grudki lub wypryski, głęboko osadzone i symetrycznie ułożone, wypełnione są przezroczystym płynem, niekiedy przypominającym żółtą ropę.

Typowym objawem choroby jest uporczywy świąd. Złuszczająca się wysypka i zaczerwieniona skóra świadczą o stanie zapalnym. Podczas gojenia się ran tworzą się łuszczące grudki usadowione na podłożu rumieniowym. Potnica może występować w postaci łagodnej i ostrej.

W pierwszym przypadku pojawia się duża liczba drobnych pęcherzyków, a niekiedy także i stan zapalny. Z kolei w drugim, można zaobserwować tworzenie się twardej (czasami pękającej) skorupy na dłoniach i stopach a także nadżerek.

Jak zdiagnozować potnicę?

Osoby, które zaobserwowały u siebie niepokojące zmiany na dłoniach lub stopach powinny zgłosić się do lekarza. Podczas wizyty specjalista wykona szereg badań, które pomogą ustalić przyczynę choroby. Niezbędne będzie wykonanie testów alergicznych i badań mikologicznych w kierunku grzybicy.

Diagnostyka opiera się również na dokładnym przyjrzeniu się wykwitom skórny i ich lokalizacji. Szczegółowa obserwacja pozwoli na różnicowanie potnicy z innymi chorobami dermatologicznymi np. atopowym zapaleniem skóry, rumieniem wielopostaciowym czy grzybicą dłoni i stóp.

Leczenie potnicy

Najważniejsze w leczeniu potnicy jest wyeliminowanie czynnika wywołującego chorobę. W terapii miejscowej stosuje się kremy i maści zawierające w składzie antybiotyki i glikokortysteroidy. Należy jednak pamiętać, by nie stosować ich przewlekle.

Pomocne okazują się również preparaty do pielęgnacji skóry: maść cynkowa i maść z wyciągiem z aloesu. Wspomagająco można stosować także fototerapię. Zalecane są również preparaty antyświądowe i okłady z roztworu soli.

Ważne jest osuszanie zmienionych chorobowo miejsc i odkażanie nadżerek. W przypadku, gdy pierwotną przyczyną potnicy jest alergia, należy przyjmować doustne leki antyalergiczne, które złagodzą objawy i pomogą w eliminacji podstawowej przyczyny.

Gdy zmiany chorobowe są rozległe, lekarz może naciąć je i uwolnić zgromadzony w pęcherzykach płyn surowiczy. W następnej kolejności wprowadza do środka lek z antybiotykiem lub glikokorykosteroidem.

Potnica – czy można jej zapobiec?

Przyczyny potnicy nie zostały do końca poznane, a tym samym trudno zapobiec rozwojowi wyprysku potnicowego. Wiadomo jednak, że nikiel, kobalt czy przyjmowanie niektórych leków są czynnikami zwiększającymi ryzyko choroby, a tym samym warto ich unikać. Niemniej jednak, ustalenie czynnika przyczynowego w wielu przypadkach jest trudne, a tym samym profilaktyka jest niemożliwa.

Czytaj też: 

• Egzema czyli wyprysk - rodzaje, przyczyny, leczenie
• Atopowe zapalenie skóry (AZS): jak dbać o skórę
• Pot i nadmierne pocenie - jak z nim walczyć?

Klaudia Kierzkowska