Nietypowe objawy wszawicy. Pokrzywka na karku to dopiero początek

Wszy to pasożyty, które od wieków nękają ludzi, powodując nieprzyjemne objawy i dyskomfort. Najczęściej kojarzone są z wszawicą, czyli inwazją tych owadów na skórze głowy, ciele lub odzieży. Jednak nie wszyscy zdają sobie sprawę, że wszy mogą również wywoływać reakcje alergiczne. Czym jest alergia na wszy i jak ją rozpoznać?

Czy można mieć alergię na wszy

Kto ma dzieci w wieku żłobkowym, przedszkolnym lub szkolnym, ten się z wszawicy nie śmieje. Temat wraca jak bumerang, szczególnie w sezonie jesienno-zimowym, ale nie tylko. Problem z wszami bywa bardzo uciążliwy z wielu względów.

Trudno się ich pozbyć, bo „sprawdzone domowe sposoby” często działają tylko przez chwilę. Podobnie bywa z preparatami dostępnymi w sklepach czy aptekach – nie dość, że nie zawsze są skuteczne, to jeszcze mogą działać drażniąco na skórę (szczególnie jeśli chodzi o wrażliwą skórę dzieci) oraz pogarszać kondycję włosów, które mogą stać się przesuszone i skłonne do łamania i wypadania.

W dodatku wbrew pozorom wszawica nie zawsze objawia się w sposób oczywisty związany ze swędzeniem głowy (choć wiele osób drapie się po włosach na samą myśl o wszach). Czasami wszawica daje objawy w postaci alergii, którą nie zawsze można łatwo zidentyfikować.

Jakie są objawy uczulenia na wszy?

Wszy wkłuwają się w skórę za pomocą swojego kłująco-ssącego aparatu gębowego. Wpuszczają przy tym ślinę, która zawiera toksynę i która staje się przyczyną świądu oraz objawów alergicznych. Jak wygląda alergia po ugryzieniu przez wszy? Objawy alergii na wszy mogą być mylone z typowymi skutkami wszawicy:

• intensywny świąd skóry, zwłaszcza w miejscach ukąszeń
• pokrzywka m.in. na karku i na szyi, a w przypadku długich włosów, także na innych częściach ciała, z którymi włosy mogą mieć kontakt, np. na plecach, brzuchu, rękach
• rumień w analogicznych miejscach
• wyprysk na skórze
• zaczerwienienie i obrzęk
• wysypka grudkowo-pęcherzykowa,krostki z sączącym się płynem surowiczymogólne objawy alergii m.in. zmiany w morfologii krwi wskazujące na obecność pasożytów i/lub alergię (np. wysoki poziom eozynofili)powiększenie węzłów chłonnychzmiany skórne na twarzy m.in. w okolicach nosa, ust, uszu
• wtórne infekcje skóry spowodowane drapaniem
• w rzadkich przypadkach reakcje ogólnoustrojowe, takie jak obrzęk naczynioruchowy czy objawy astmatyczne.

Alergia na wszy - przyczyny

Alergia na wszy wynika z nadwrażliwości organizmu na substancje zawarte w ślinie pasożyta. Podczas żerowania wszy wkłuwają się w skórę i wydzielają enzymy zapobiegające krzepnięciu krwi, co u osób uczulonych może prowadzić do nadmiernej reakcji układu odpornościowego. W niektórych przypadkach może to skutkować silnym stanem zapalnym, obrzękiem, a nawet reakcjami ogólnoustrojowymi.

Wśród nietypowych objawów i skutków wszawicy należy wymienić również rzadkie, ale znane medycynie przypadki anemii na skutek kontaktu z bardzo licznymi wszami. 

Czy wszy uczulają?

Alergia na wszy to zwykle uczulenie powodowane uczuleniem na ślinę i/lub odchody tych pasożytów. Różne osoby w różny sposób reagują na toksyny generowane przez wszy. Oznacza to, że nie u wszystkich wystąpią objawy uczulenia na wszy, tak jak nie u wszystkich wystąpią objawy swędzenia skóry głowy.

To ten ostatni objaw jest szczególnie kojarzony z wszawicą. Dlatego, jeśli nie pojawi się charakterystyczne swędzenie owłosionej skóry głowy, za to na ciele pojawi się pokrzywka, nie zawsze od razu jest rozpoznawana jako alergia na wszy.

Warto pamiętać, że choć mitem jest fakt, jakoby wszy przenosiły choroby, to podrażnienia i reakcje alergiczne mogą prowadzić do wtórnych zakażeń np. bakteryjnych.

U niektórych osób objawy alergii są pierwszym sygnałem wszawicy. Z kolei u innych może to być skutek wielodniowej, a nawet wielotygodniowej ekspozycji na ślinę i odchody wszy.

Pasożyty przewodu pokarmowego

Zobacz galerię 8 zdjęć

Alergia na wszy - rozpoznanie i leczenie

Rozpoznanie alergii na wszy może być trudne, ponieważ objawy pokrywają się z klasycznymi oznakami infestacji. Kluczowe jest dokładne zbadanie skóry i znalezienie wszy lub ich jaj (gnid).

Jeśli podejrzewa się alergię, warto skonsultować się z alergologiem, który może zalecić testy skórne lub badania krwi w celu wykrycia reakcji immunologicznej. Leczenie obejmuje dwa główne aspekty:

• Eliminacja pasożytów – stosowanie środków owadobójczych oraz dokładne oczyszczanie odzieży i pościeli, stosowanie środków odstraszających
• Łagodzenie reakcji alergicznej – leki przeciwhistaminowe, maści sterydowe na zmiany skórne oraz unikanie dalszej ekspozycji na alergen.

Katarzyna Głuszak