Linie Beau na paznokciach - co oznaczają i jakie są przyczyny ich powstawania?

Linie Beau (onychorrhexis) to poprzeczne bruzdy lub falujące wgniecenia na paznokciach. Obok plamek lub wyżłobień są jednymi z charakterystycznych typów zmian, jakie pojawiają się na paznokciach. O czym mogą świadczyć takie deformacje? Czy wymagają wizyty u specjalisty?

Spis treści

1. Budowa paznokcia
2. Niepokojące zmiany na paznokciach
3. Linie Beau, czyli poprzeczne bruzdy na paznokciu
4. Linie Beau - objawy i klasyfikacja
5. Jakie choroby mogą inicjować powstawanie linii Beau?

Paznokcie, tak, jak włosy, gruczoły łojowe lub potowe, są wytworami naskórka, dlatego czasami nazywane są również przydatkami skóry. Wbrew pozorom nie pełnią one jedynie funkcji ozdobnej. Wygląd płytki paznokciowej może dostarczać bardzo wielu cennych informacji diagnostycznych o stanie naszego zdrowia.

Budowa paznokcia

Budowa paznokcia jest dużo bardziej złożona, niż może się wydawać na pierwszy rzut oka. Największą, widoczną częścią paznokcia jest płytka paznokciowa. Położona jest ona na części naskórnej, nazywanej łożyskiem, które ściśle łączy oba te fragmenty.

Naturalna płytka paznokcia może mieć u każdego nieco inne zabarwienie (od blado-beżowych do ciemno-różowych), co jest uwarunkowane ilością naczyń krwionośnych znajdujących się bezpośrednio pod łożyskiem. Płytka zbudowana jest z dziesiątek cienkich warstw, złożonych z keratyny, czyli białka produkowanego przez keratynocyty i odpowiedzialnego za rogowacenie części naskórka.

Najważniejszą, choć niewidoczną, częścią paznokcia jest jednak tzw. macierz, znajdująca się w okolicach łożyska płytki pod skórnym wałem paznokciowym. Macierz jest żywą tkanką, która odpowiada za wzrost paznokci.

Dzielące się w macierzy komórki, stopniowo dojrzewają i rogowacieją, a w miarę nawarstwiania przesuwają po łożysku w kierunku końca palców. Dlatego też wszelkie mechaniczne uszkodzenia macierzy paznokcia, np. poprzez zgniecenie lub uderzenie, mogą trwale zahamować proces wzrostu nowej płytki.

Nasze paznokcie u rąk rosną średnio z prędkością około 3 mm na miesiąc, natomiast u stóp nawet o połowę wolniej. Tempo wzrostu paznokci jest jednak cechą indywidualną i może zależeć nie tylko od uwarunkowań czysto genetycznych, ale od trybu życia lub diety.

Niepokojące zmiany na paznokciach

Zdrowa płytka paznokciowa powinna mieć jednorodną barwę oraz powierzchnię pozbawioną fałd i nierówności. Niekiedy jednak, naskutek wielu różnorodnych czynników, płytka może ulegać degradacji lub przebarwieniom. Najczęściej występujące zmiany to m.in.:

• wklęśnięcia pośrodku płytki,
• nadmierne pogrubienie płytki,
• zawijanie się wolnych brzegów paznokcia,
• zażółcenia lub zszarzenia płytki,
• białe plamki na płytce,
• podłużne rowki,
• poprzeczne bruzdy.

Każda z wymienionych patologii wyglądu paznokci może mieć zupełnie inne podłoże, począwszy od drobnych niedoborów składników mineralnych i typowych urazów mechanicznych, aż po poważne choroby metaboliczne.

Dlatego zawsze w przypadku, jeżeli podejrzany stan paznokci lub paznokcia utrzymuje się przez dłuższy czas, warto zasięgnąć porady specjalisty dermatologa, który zaleci bardziej szczegółowe badania.

Czytaj też: Budowa paznokcia. Jakie funkcje pełnią paznokcie?

Zmiany na paznokciach

Zobacz galerię 6 zdjęć

Linie Beau, czyli poprzeczne bruzdy na paznokciu

Jednymi z częściej występujących zmian w wyglądzie płytki paznokciowej, są głębokie, poprzeczne rowki biegnące przez całą powierzchnię paznokcia. Bruzdy te nazywane są liniami Beau, od nazwiska francuskiego lekarza – Josepha Beau - który jako pierwszy zdiagnozował taki stan paznokci w 1846 roku. Inna profesjonalna nazwa tego schorzenia to onychorrhexis.

Linie Beau mogą wystąpić u każdego człowieka, niezależnie od płci, rasy czy wieku. Tego typu deformacje powstają głównie z powodu zaburzeń procesów wzrostu nowego paznokcia i syntezy keratyny w tkance macierzy.

Poważne choroby, często z towarzyszącą gorączką i ogólnoustrojowym stanem zapalnym organizmu, mogą wpływać na podziały komórek w wielu tkankach, w tym macierzy paznokci. Powstałe zmiany, w postaci bruzd, będą jednak widoczne z opóźnieniem, dopiero po kilku tygodniach, kiedy nowy paznokieć dostatecznie urośnie.

Ocenia się, że stopień deformacji płytki jest proporcjonalny do czynnika jaki go spowodował. Oznacza to, że im liczniejsze i głębsze są widoczne rowki, tym silniejsze stany chorobowe mogły wpłynąć (lub nadal wpływają) na ich powstawanie.

Linie Beau - objawy i klasyfikacja

Jak wyglądają klasyczne linie Beau występujące na paznokciu? Oto kilka charakterystycznych cech:

• linie w postaci bruzd lub wgnieceń występują pojedynczo, ale mogą też pokrywać całą powierzchnię płytki,
• łączące się bruzdy mogą tworzyć obraz „pofalowanych” paznokci,
• rowki mają głębokość od 0,1 do nawet 1 mm,
• kolor płytki najczęściej pozostaje niezmieniony, jedynie w rzadkich przypadkach ulega zażółceniu,
• bruzdy najczęściej zlokalizowane są na paznokciach piewszego, drugiego i trzeciego palca rąk, ale mogą występować też u palców stóp.

W klasyfikacji onychorrhexis specjaliści biorą pod uwagę szczególnie liczbę i głębokość obecnych uszkodzeń płytki paznokci. Pojedynczo występująca bruzda wskazuje zwykle na niedawno przebytą chorobę, natomiast licznie występujące deformacje mogą świadczyć o długotrwałym, przewlekłym stanie chorobowym.

Linie delikatne, powierzchowne będą objawem niewielkich zaburzeń metabolicznych, z kolei bruzdy głębokie – ciężkich zaburzeń homeostazy organizmu. Zwracając uwagę na odległość linii Beau od siebie można również oszacować częstotliwość nawrotów choroby je powodującej oraz przybliżony czas ich trwania.

Jakie choroby mogą inicjować powstawanie linii Beau?

Leczenie zdeformowanych bruzdami paznokci opiera się głównie na próbie ustalenia przyczyny powstających zmian i pogłębionej diagnostyce ogólnoustrojowej. Poważne choroby, które mogą dawać objawy w postaci linii Beau na paznokciach, to m.in.:

• cukrzyca,
• zaburzenia krążenia,
• infekcje przebiegające z wysoką gorączką: zapalenie płuc, odra,
• syfilis,
• świnka,
• choroba Kawasakiego,
• niedociśnienie,
• zakrzepica naczyń wieńcowych,
• niektóre choroby autoimmunologiczne (np. pęcherzyca),
• zaburzenia skórne (egzema, łysienie plackowate),
• bardzo silny stres.

Podczas diagnostyki lekarz dermatolog najpierw stara się wyeliminować choroby grzybicze oraz czynniki typowo fizyczne, które mogły wpłynąć na uszkodzenie tkanki macierzy paznokcia, np.:

• urazy palców,
• regularne wykonywanie manicure,
• używanie mocnych detergentów podczas prac domowych,
• przebywanie na silnym mrozie,
• niektóre choroby psychiczne, w których pacjent sam uszkadza sobie paznokcie, wyrywa włosy.

Isotne jest także zebranie wywiadu, dotyczącego przyjmowanych regularnie leków lub przebytych terapii. Wiadomo, że chemioterapia i stosowane w niej silne leki cytotoksyczne są również jednym z powodów powstawania bruzd i deformacji płytki paznokci.

Jak widać, występowanie linii Beau może stanowić jedynie „wierzchołek góry lodowej” i wskazywać na szereg poważnych dolegliwości ogolnoustrojowych. Nieestetyczne bruzdy na płytce nie mają konkretnego sposobu leczenia i ustępują wraz z naturalnym wzrostem paznokcia, jeśli zostanie wyeliminowana przyczyna metaboliczna.

Nie należy jednak lekceważyć tego typu zmian, ponieważ dzięki nim być może uda się wcześnie wykryć chorobę, której zaniedbanie doprowadzi do poważnych, wielonarządowych powikłań.

Czytaj też: Masz takie zmiany na paznokciach? Mogą być objawem choroby płuc