Jak wysoki cholesterol wpływa na skórę?

Weryfikacja

Autor: lek. Katarzyna Banaszczyk

Podwyższone stężenie lipidów kojarzone są przede wszystkim z chorobami układu sercowo-naczyniowego i ze zwiększeniem ryzyka zawału mięśnia sercowego i udaru mózgu. Czy podwyższony cholesterol można zobaczyć na skórze pacjenta? Jakie zmiany na skórze może powodować? Sprawdź, jak przebiega ich leczenie.

Spis treści

1. Co oznacza wysoki cholesterol?
2. Czym jest hipercholesterolemia?
3. Czym jest dyslipidemia aterogenna?
4. Hipertriglicerydemia - co to za schorzenie?
5. Wysoki cholesterol a zmiany na skórze. Czym są żółtaki?
6. Zmiany na skórze w przebiegu hipercholesterolemii - leczenie

Wysoki lub zbyt wysoki cholesterol oznacza zaburzenia lipidowe pod postacią dyslipidemii, w przebiegu których stężenia poszczególnych lipidów są zbyt wysokie, co wpływa niekorzystnie na organizm człowieka, a w szczególności na układ sercowo-naczyniowy. Czy zbyt wysoki cholesterol może mieć objawiać się na skórze?

Co oznacza wysoki cholesterol?

W celu zdiagnozowania zaburzeń lipidowych wykonuje się proste badania laboratoryjne, jakim jest lipidogram (nazywany przez niektórych panelem lipidowym). Lipidogram to nic innego, niż oznaczenie poziomów (stężeń) poszczególnych rodzajów lipidów we krwi, do których należy:

• cholesterol całkowity - jest to ocena całościowego poziomu cholesterolu we krwi,
• frakcja LDL cholesterolu - jest to tak zwany “zły cholesterol”, który odkłada się w ścianach naczyń krwionośnych, co w konsekwencji prowadzi do rozwoju miażdżycy, a tym samym chorób sercowo-naczyniowych - choroby niedokrwiennej serca, której najgroźniejszym skutkiem jest zawał mięśnia sercowego lub udar mózgu,
• frakcja HDL cholesterolu - tak zwany “dobry” cholesterol. U mężczyzn prawidłowy poziom cholesterolu HDL powinien wynosi więcej, niż 40 mg/dl, zaś u kobiet więcej, niż 50 mg/dl,
• triglicerydy (trójglicerydy) - pod względem chemicznym są to estry glicerolu i kwasów tłuszczowych. Ich poziom nie powinien przekraczać 150 mg/dl.

Dyslipidemie nie są jednorodną grupą schorzeń. Jakie grupy zaburzeń lipidowych wyróżniamy? Warto uporządkować sobie te informacje, zanim przejdziemy do opisywania zmian skórnych, typowych dla podwyższonego poziomu cholesterolu.

Czym jest hipercholesterolemia?

Hipercholesterolemię rozpoznajemy na podstawie oznaczenia stężenie złego cholesterolu LDL - jednak to, jaki poziom jest właściwy dla danego pacjenta zależy od kilku kwestii, między innymi od wieku, płci, a także chorób współistniejących. Czynniki te wpływają na ryzyko sercowo-naczyniowe - im wyższe ryzyko tym mniejsze powinny być wartości LDL.

Ogólnie, u osób zdrowych za nieprawidłowe uznaje się stężenie LDL przekraczające 115 mg/dl. W większości przypadków hipercholesterolemia ma podłoże genetyczne - jest to wówczas hipercholesterolemia pierwotna.

Stan ten może jednak wynikać również z innych schorzeń, do których należy na przykład niedoczynność tarczycy, zespół nerczycowy, czy stosowanie niektórych leków (sterydy, antykoncepcja hormonalna).

Czym jest dyslipidemia aterogenna?

Zaburzenie to rozpoznajemy na podstawie zwiększonego stężenia triglicerydów, obniżonego stężenia frakcji HDL cholesterolu (czyli tak zwanego “dobrego” cholesterolu), a także obecności nieprawidłowych cząsteczek “złego” cholesterolu - czyli małych, gęstych LDL.

Aby potwierdzić obecność dyslipidemii aterogennej trzeba stwierdzić obecność wszystkich tych trzech zaburzeń lipidowych.

Dyslipidemia aterogenna nie ma charakterystycznych objawów, ale pacjenci z tym zaburzeniem częściej borykają się z cukrzycą, otyłością i nadwagą. W leczeniu główną rolę odgrywają statyny - leki obniżające cholesterol, szczególnie frakcję LDL, a w niektórych sytuacjach również fibraty (opisane poniżej). Niezwykle ważne jest również obniżenie masy ciała i dieta zalecana w zaburzeniach lipidowych.

Hipertriglicerydemia - co to za schorzenie?

Diagnozuje się ją na podstawie wysokiego stężenia triglicerydów we krwi. Za ciężką triglicerydemię uważa się sytuację, gdy stężenie triglicerydów przekracza 500 mg/dl. Stężenie frakcji cholesterolu LDL jest typowo małe, natomiast stężenie całkowite cholesterolu może być podwyższone. W niektórych przypadkach stężenie trójglicerydów może przekraczać nawet 1000 mg/dl.

Objawy, które mogą towarzyszyć wysokiemu stężeniu triglicerydów to przede wszystkim napadowe bóle brzucha, mogące świadczyć o rozwijającym się ostrym zapaleniu trzustki (OZT). Wysokie stężenie trójglicerydów jest czynnikiem predysponującym do rozwoju tego schorzenia.

Leczenie hipertriglicerydemii polega przede wszystkim na stosowaniu diety, zakazie spożywania alkoholu, a w zaawansowanych przypadkach także na leczeniu farmakologicznym fibratami, czyli substancjami obniżającymi stężenie tej frakcji lipidów.

Co więcej, leki te mogą podwyższać poziom dobrego cholesterolu, czyli frakcji HDL. Fibraty przeciwwskazane są u osób z niektórymi schorzeniami wątroby i nerek, u pacjentów z kamicą żółciową, a także u kobiet w okresie ciąży i karmienia piersią. W obniżaniu poziomu triglicerydów pomocne okazują się także kwasy omega-3.

Wysoki cholesterol a zmiany na skórze. Czym są żółtaki?

Czy wysoki poziom cholesterolu może być widoczny na naszej skórze? W pewnych sytuacjach tak. Mowa tutaj o hipercholesterolemii rodzinnej, czyli uwarunkowanym genetycznie schorzeniu, powodującym przyspieszony rozwój miażdżycy naczyń.

W przypadku tego schorzenia na skórze mogą pojawiać się tak zwane żółtaki, nazywane także kępkami żółtymi. Są to płasko-wyniosłe zmiany guzkowe, które są typowo miękkie i najczęściej lokalizują się na:

• powiekach,
• nad stawami,
• na wyprostnych powierzchniach kończyn, nad ścięgnami (typowo w na skórze nad ścięgnem Achillesa)
• czasami na dłoniach i w fałdach skórnych.

Kępki żółte pojawiające się nad stawami określane są jako odmiana guzkowa. Są często większe, niż te na powiekach i mają bardziej różowawą barwę.

Kępki żółte to nic innego, niż makrofagi, a więc komórki układu odpornościowego, które pochłonęły lipidy. Takie komórki zawierające lipidy nazywane są komórkami piankowatymi albo też komórkami Toucona.

Zmiany na skórze w przebiegu hipercholesterolemii - leczenie

Należy podkreślić, że leczenie zmian skórnych w przebiegu hipercholesterolemii wymaga przede wszystkim leczenia schorzenia podstawowego.

Konieczna jest znaczna zmiana stylu życia, wprowadzenie odpowiedniej diety, aktywności fizycznej, a także odpowiedniego leczenia farmakologicznego, ukierunkowanego na obniżenie poziomu cholesterolu.

Jest to niezwykle ważne nie tyle ze względu na właściwości kosmetyczne, ale przede wszystkim ze względu na konieczne zmniejszenie ryzyka wystąpienia poważnych powikłań miażdżycy takich, jak zawał mięśnia sercowego, czy udar mózgu.

Warto skontrolować u siebie poziom cholesterolu. Badanie laboratoryjne, jakim jest lipidogram, może zostać zlecone przez naszego lekarza rodzinnego. Jest to szczególnie ważne w sytuacji, gdy ktoś w naszej rodzinie cierpiał na dyslipidemie, a także w przypadku, gdy borykamy się z takimi chorobami jak otyłość, cukrzyca, czy schorzenia układu sercowo-naczyniowego.

lek. Katarzyna Banaszczyk