Jak jest zbudowana i jak działa SKÓRA?

Skóra to nasz największy narząd. Kiedy jest gorąco, chłodzi nas, gdy marzniemy - ogrzewa. Dobrze odżywiona i zadbana skóra jest powodem do dumy. Bez niej bylibyśmy bezbronni wobec otaczającego świata. Warto wiedzieć, jak funkcjonuje i co lubi skóra.

Spis treści

1. Skóra oddycha, wchłania, wydala
2. Czy wiesz, że...
3. Budowa skóry
4. Męska skóra lepsza, bo grubsza

Skóra to kombinezon, który jak kosmonautę na Księżycu, tak nas na Ziemi, informuje o tym, co na zewnątrz, dostarcza tlenu i chroni. Ale też sygnalizuje, co złego dzieje się w organizmie. Ciało to skomplikowany system: narządy, układy i wzajemne między nimi zależności. Może tak doskonale spełniać swoje zadania, ponieważ jest szczelnie zapakowany w interaktywną osłonę: skórę.

- Wiemy, jak wygląda pacjent chory na żółtaczkę. Jego skóra ma charakterystyczny kolor. Z kolei ktoś przygnębiony czy dopadła go depresja, ma ściągnięte rysy twarzy, cerę matową, szarą. Skóra informuje, w jakim jesteśmy stanie fizycznym i psychicznym - mówi prof. Magdalena Ciupińska z Wyższej Szkoły Zawodowej Kosmetyki i Pielęgnacji Zdrowia w Warszawie.

Lekarze bardzo często rozpoznają chorobę po pierwszych objawach na skórze, choć bywa, że schorzenie ma źródło zupełnie gdzie indziej. Na przykład tak zwane plamy wątrobowe (brązowe przebarwienia, głównie na dłoniach) świadczą o zaburzeniach przemiany materii.

- Dwadzieścia procent przypadków cukrzycy jest tak wykrywanych, że dermatolodzy kierują pacjentów (na podstawie wyglądu skóry) na badania poziomu cukru - przypomina prof. Maria Błaszczyk-Kostanecka, szefowa Kliniki Dermatologicznej Akademii Medycznej w Warszawie. I dodaje: - Pacjenci często się dziwią, gdy lekarz, do którego przyszli z problemami tarczycowymi, podnosi rękaw ubrań i przesuwa dłoń po ich skórze. Sprawdza, czy jest sucha, złuszczająca się, podrażniona. Na skórze odbija się wiele chorób i dlatego, gdy coś się z nią dzieje, nagle się zmienia, gwałtownie złuszcza, swędzi, robi mniej sprężysta - nie smarujmy jej bezkrytycznie kremami i maściami, bo sobie zaszkodzimy. Niekiedy powinniśmy pójść do dermatologa. On nam powie, co i w jaki sposób dalej leczyć.

Skóra oddycha, wchłania, wydala

Wytrzymałość i odporność na rozciąganie zapewniają skórze jej amortyzatory: elastyczne włókna i podściółka tłuszczowa, a ochronę przed zranieniem - warstwa rogowa naskórka.

Ważną funkcją skóry jest termoregulacja. Kiedy jest nam bardzo zimno, stajemy się bladzi, a kiedy gorąco - zaczerwienieni. Naczynia krwionośne zwężają się lub rozszerzają, by zmniejszyć lub zwiększyć przepływ krwi. - Do regulowania temperatury służą też gruczoły potowe. Ich wydzielina, czyli pot, spływając i stygnąc, chłodzi całe nasze ciało - dodaje prof. Magdalena Ciupińska.

Skóra odbiera bodźce dzięki receptorom, czyli strukturom nerwowym odpowiedzialnym za czucie. Dzięki temu mamy wrażenia dotykowe, czujemy ból, ciepło lub zimno. Najwięcej receptorów znajduje się w okolicy ust i palców. To dlatego pocałunki w usta mogą tak podniecać. Co ciekawe, skóra wspomaga układ odpornościowy. Przy szczepieniach - wstrzyknięte w skórę antygeny wywołują odczyn miejscowy, organizm, który zapamiętuje wroga, przy ponownym zetknięciu się z antygenem natychmiast podejmuje walkę. Ta zdolność  przydaje się też do testów alergicznych. Może też wchłaniać. Dlatego wiele leków podaje się w formie plasterków, np. hormony. Leki podawane przez skórę po pierwsze nie drażnią żołądka i wątroby, po drugie dzięki temu, że uwalniają się powoli, mogą działać długo, systematycznie, z takim samym natężeniem - dodaje prof. Błaszczyk-Kostanecka. Skóra oddycha, wchłania i wydala. Dlatego w trakcie głodówki przez nią wydostają się toksyny, a pot pachnie nieprzyjemnie. W skórze powstaje witamina D3, która zapobiega krzywicy.

Budowa skóry

Składa się z trzech warstw: naskórka, skóry właściwej oraz tkanki podskórnej, w której są rozmieszczone mieszki włosowe, gruczoły potowe i łojowe (produkujące sebum) oraz naczynia krwionośne, a także zakończenia nerwowe. Naskórek składa się z kilku warstw. Dolne komórki wciąż się odnawiają, górne są martwe. W najgłębszej jego warstwie są umieszczone komórki produkujące barwnik - melanocyty. To one decydują o kolorze naszej skóry i chronią organizm przed działaniem promieni słonecznych. Pod warstwą naskórka jest skóra właściwa, utworzona z tkanki łącznej. Jest magazynem wody (młoda skóra zawiera jej aż 70 proc.). Pod spodem znajduje się tkanka podskórna, głównie tłuszcz, która jest „poduszeczką” dla skóry właściwej. Skóra stanowi 6 proc. masy naszego ciała, waży od 3,5 do 4,5 kg. Jej powierzchnia u dorosłej osoby dochodzi do 2 m2. Grubość, w zależności od okolicy ciała, może wynosić od 0,5 do 4 mm.

Męska skóra lepsza, bo grubsza

Matka natura, obdarzając ludzkość skórą, była hojniejsza dla mężczyzn. Mają skórę o 25 proc. grubszą, także naskórek. Ilość kolagenu w ich skórze jest większa. Dzięki stałemu działaniu męskich hormonów płciowych męskie gruczoły łojowe są bardziej aktywne. Dlatego większość panów ma cerę tłustą lub mieszaną. Z wiekiem jest o wiele mniej pomarszczona. Męskie hormony sprawiają też, że skóra nie starzeje się tak gwałtownie jak u kobiet po menopauzie.