Egzema na twarzy - przyczyny, objawy, leczenie

2021-03-30 13:29

Egzema na twarzy jest szczególnie problematyczna ze względu na dotkliwą lokalizację. Może bardzo utrudnić życie i być przyczyną obniżenia samoocena. Egzema to niezbyt precyzyjne określenie wyprysku, które nie jest stosowane w profesjonalnej terminologii medycznej, choć powszechnie nadal często używa się tego słowa. Pod pojęciem egzema mieści się kilka jednostek chorobowych o podłożu alergicznym, jak i niealergicznym, które objawiają się zmianami skórnymi o charakterze wyprysku. Jakie są przyczyny egzemy i jak możemy ją leczyć?

Egzema na twarzy - przyczyny, objawy, leczenie — Autor: Getty Images

Egzema jest potocznym określeniem pewnej grupy schorzeń dermatologicznych. Słowo egzema wywodzi się od łacińskiego słowa "eczema". Mianem egzemy często określa się jednostki chorobowe skóry takie jak wyprysk kontaktowy, wyprysk zawodowy, wyprysk łojotokowy, wyprysk potnicowy lub AZS. Egzema może pojawiać się niemal w każdej lokalizacji, jednak to właśnie wyprysk na twarzy budzi najwięcej negatywnych emocji wśród pacjentów.

Spis treści

Egzema - jakie jednostki chorobowe obejmuje?
Egzema na twarzy - objawy
Egzema na twarzy w przebiegu wyprysku kontaktowego i zawodowego
Egzema na twarzy w przebiegu wyprysku łojotokowego
Egzema na twarzy - pielęgnacja skóry
Egzema na twarzy - leczenie

Egzema - jakie jednostki chorobowe obejmuje?

Egzema to potoczna nazwa na pewną grupę schorzeń dermatologicznych. Pacjenci pod pojęciem egzemy mają często na myśli następujące dermatozy:

wyprysk kontaktowy (czyli kontaktowe zapalenie skóry) - w schorzeniu tym pod wpływem kontaktu z alergenem dochodzi do powstawania na skórze zmian zapalnych, mających postać grudek wysiękowych i pęcherzyków. Zmiany skórne mogą powstawać pod wpływem różnorodnych czynników, mających kontakt ze skórą. Do czynników, mogących wywoływać objawy należą niektóre metale, m.in. kobalt i nikiel (które znajdują się na przykład w guzikach ubrań) lub tworzywa sztuczne, guma, czy chrom (znajdujący się na przykład w zapałkach i barwnikach materiałów). Objawy choroby mogą również powodować niektóre kosmetyki czy farby do włosów,
wyprysk zawodowy - najczęściej pojawia się na twarzy i dłoniach, pod wpływem kontaktu z metalami (chrom, nikiel, kobalt), składnikami gumy, ale i tworzywami epoksydowymi (epoksydy stosowane są w przemyśle lakierniczym czy elektrotechnicznym),
wyprysk łojotokowy - u podłoża tej dermatozy leży występowanie łojotoku, choć przypadłość ta nie zawsze towarzyszy temu schorzeniu. Najczęstsza lokalizacja zmian skórnych w tym przypadku to owłosiona skóra głowy, twarz, okolice zauszne, a także okolice mostka i okolica międzyłopatkowa. Przyczyn występowania wyprysku łojotokowego upatruje się m. in. w infekcji grzybiczej i zaburzeniach hormonalnych,
wyprysk potnicowy - najczęściej występuje na skórze dłoni i stóp. Zmiany skórne w tym przypadku przyjmują postać pęcherzyków. Objawy te mogą wynikać z narażenia na alergeny takie jak nikiel, czy kobalt. Co ciekawe, wykwity na dłoniach mogą towarzyszyć również grzybicy zlokalizowanej w obrębie stóp, co wynika z alergicznego odczynu na antygeny grzyba,
atopowe zapalenie skóry (AZS) - to schorzenie również często potocznie nazywane jest egzemą. AZS to przewlekła choroba skóry, a w jej etiologii znaczącą rolę odgrywają zarówno czynniki genetyczne, immunologiczne, jak i środowiskowe. Objawy atopowego zapalenia skóry pojawiają się typowo już we wczesnym dzieciństwie.

Egzema na twarzy - objawy

Egzema może tak naprawdę pojawić się na skórze w niemal w każdej lokalizacji. Jednak szczególnie problematyczna dla pacjenta jest egzema na twarzy.

Wykwity skórne w okolicy twarzy mają niekorzystny wpływ na sferę psychologiczną i istotnie pogarszają jakość życia pacjentów.

Rodzaj zmian skórnych, jakie pojawiają się na twarzy zależą od konkretnej jednostki chorobowej.

Egzema na twarzy w przebiegu wyprysku kontaktowego i zawodowego

W przypadku egzemy występującej w przebiegu wyprysku kontaktowego i zawodowego na twarzy mogą pojawiać się wykwity rumieniowe, jak i rumieniowo-grudkowe, które są niewyraźnie odgraniczone od niezmienionej chorobowo skóry.

Skóra jest zaczerwieniona i podrażniona, zmianom skórnym może towarzyszyć świąd. Wykwitami skórnymi, które mogą również pojawić się w przebiegu tej dermatozy są pęcherzyki, czyli zmiany wyniosłe ponad powierzchnię skóry i wypełnione płynem.

Egzema na twarzy w przebiegu wyprysku łojotokowego

W przypadku wyprysku łojotokowego na twarzy możemy zaobserwować zmiany rumieniowe z towarzyszącym złuszczaniem, a czasami również wysiękiem. Co więcej, charakterystyczna jest obecność żółtych, czasami nawarstwionych strupów.

Wykwity zajmują typowo skórę dolnej części twarzy oraz skórę w okolicy brwi, czoła i fałdów nosowo-wargowych. Może być również zajęta owłosiona skóra głowy.

Zmianom skórnym może towarzyszyć świąd. Ponadto, przewlekły przebieg tego schorzenia może wiązać się z przerzedzeniem włosów i brwi.

Charakterystyczną cechą egzemy w przebiegu atopowego zapalenia skóry jest lichenizacja. Lichenizacja skóry objawia się zgrubieniem naskórka. Patrząc na skórę można mieć wrażenie, że ogląda się ją przez szkło powiększające.

Zmiany skórne o charakterze egzemy mogą występować również w obrębie owłosionej skóry głowy. Często zajęte są również małżowiny uszne. Przerzedzeniu mogą ulegać brwi, co jest szczególnie widoczne w ich części zewnętrznej. Objaw przerzedzenia brwi w przebiegu AZS nazywany jest objawem Hertogha.

Egzema na twarzy - pielęgnacja skóry

W przypadku pojawienia się zmian wypryskowych na twarzy warto przyjrzeć się kosmetykom, których używamy na co dzień. Polecane jest używanie kosmetyków hipoalergicznych (czyli kosmetyków przeznaczonych dla skóry wrażliwej), które nie będą podrażniały naszej skóry.

W przebiegu egzemy, szczególnie w przypadku atopowego zapalenia skóry (AZS), polecane są emolienty, czyli kosmetyki o silnym działaniu nawilżającym.

Warto także przyjrzeć się proszkom i płynom do płukania, których używamy do prania naszych ubrań i pościeli, w tym poszewek poduszki. Niektóre produkty do prania zawierają substancje drażniące, które mogą powodować pojawienie się egzemy.

Wskazane jest również przeanalizowanie na jakie substancje jesteśmy narażeni w pracy i, o ile to możliwe, powinniśmy minimalizować kontakt z substancjami wywołującymi objawy.

Egzema na twarzy - leczenie

Egzema na twarzy wymaga konsultacji z lekarzem dermatologiem, a czasami również z alergologiem w celu wyjaśnienia przyczyny pojawiania się zmian wypryskowych. Leczenie zależy od konkretnej postaci choroby.

Leczenie egzemy w przebiegu wyprysku łojotokowego

W przypadku egzemy w przebiegu wyprysku łojotokowego stosuje się przede wszystkim szampony i kremy z ketokonazolem. Jest to substancja o działaniu przeciwgrzybiczym.

Czasami wykorzystuje się również preparaty miejscowe ze sterydami, jednak należy mieć świadomość, że podczas stosowania sterydów na skórę twarzy powinno zachować się dużą ostrożność i bezwzględnie stosować się do zaleceń lekarza specjalisty dermatologa.

Leczenie egzemy w przebiegu AZS

W przypadku egzemy w przebiegu atopowego zapalenia skóry w leczeniu miejscowym stosuje się między innymi takrolimus i pimekrolimus, czyli leki należące do inhibitorów kalcyneuryny oraz leki sterydowe.

Inhibitory kalcyneuryny mają działanie przeciwzapalne i immunomodulujące. W terapii ogólnej stosuje się leki takie, jak cyklosporyna, metotreksat i azatiopryna.

Leki ogólne wykorzystuje się do leczenia bardziej zaawansowanych stadiów atopowego zapalenia skóry. Wymienione leki mają działanie immunosupresyjne, czyli działają hamująco na układ odpornościowy.

Leczenie egzemy w przebiegu wyprysku kontaktowego

W przypadku egzemy w przebiegu wyprysku kontaktowego zastosowanie znajdują maści i kremy ze sterydami (należy podkreślić, aby pamiętać o ostrożnym stosowaniu tych preparatów w obrębie twarzy!).

W przypadku zmian o charakterze rogowacenia można zastosować preparaty z kwasem salicylowym lub mocznikiem w celu zmiękczenia skóry oraz złuszczenia zrogowaciałego naskórka.

Leczenie egzemy w przebiegu wyprysku zawodowego

W przypadku egzemy w przebiegu wyprysku zawodowego podstawowe znaczenie ma zapobieganie powstawaniu zmian skórnych.

Profilaktyka ta polega między innymi na codziennej kąpieli bezpośrednio po pracy, stosowaniu odzieży ochronnej czy odpowiedniej higienie hal produkcyjnych. Zachowania te mają na celu zminimalizowanie kontaktu z czynnikami, wywołującymi zmiany skórne.

W przypadku pojawienia się na twarzy niepokojących zmian skórnych warto skontaktować się z lekarzem rodzinnym, który zdecyduje, czy konieczne jest leczenie i konsultacja ze specjalistą. Jakiekolwiek preparaty przeznaczone na skórę twarzy należy stosować zgodnie z zaleceniami lekarza.

Czytaj też: