Atopowe zapalenie skóry (AZS): jak dbać o skórę

Na atopię cierpi coraz więcej ludzi, głównie w dużych miastach. Skóra swędzi, jest bardzo wysuszona i pojawiają się na niej zmiany. Atopowe zapalenie skóry (w skrócie AZS) jest uciążliwe, ale z tą chorobą można normalnie żyć. Trzeba tylko odpowiednio dbać o skórę.

Spis treści

1. Atopowe zapalenie skóry: winne geny, alergeny i nadmierna higiena
2. Leczenie atopowego zapalenia skóry: maści przeciwzapalne
3. Atopowe zapalenie skóry: jak uniknąć infekcji skóry
4. Atopowe zapalenie skóry u dzieci - diagnostyka i leczenie

Atopowe zapalenie skóry (AZS), nazywane również egzemą, świerzbiączką lub wypryskiem, objawia się silnym swędzeniem i dużym wysuszeniem skóry. Na powierzchni wyskakują czerwone grudki, które później łączą się ze sobą. Po każdym drapaniu powstają wyraźne pręgi, tzw. przeczosy. Jeśli zostaną zakażone bakteriami, podchodzą ropą. Skóra staje się coraz cieńsza i bardziej podatna na uszkodzenia.

Pierwsze objawy atopowego zapalenia skóry pojawiają się zwykle między 3 a 6 miesiącem życia. Widać je głównie na twarzy i podbródku, rzadziej na klatce piersiowej, rękach i nogach. U starszych dzieci zmiany przemieszczają się na zgięcia łokciowe, miejsca pod kolanami, nadgarstki, kark i szyję. Z kolei u nastolatków wysypka lokalizuje się też na klatce piersiowej, grzbietach rąk oraz wokół oczu i ust. Z wiekiem choroba stopniowo się wycisza.

Pogorszenie stanu skóry chorego na atopowe zapalenie skóry ma zwykle miejsce wiosną i jesienią. Latem atopicy czują się lepiej.

Atopowe zapalenie skóry: winne geny, alergeny i nadmierna higiena

Przyczyny AZS są bardzo złożone i na razie nie w pełni poznane. Lekarze wymieniają jednak kilka czynników, które mogą sprzyjać wystąpieniu choroby. Przede wszystkim są to czynniki genetyczne. Dziedziczy się jednak nie atopowe zapalenie skóry, lecz skłonność do atopii, czyli alergii uwarunkowanych genetycznie - należy do nich także astma oskrzelowa i katar sienny.

Jeśli tego typu schorzenia występują u jednego z rodziców, ryzyko pojawienia się AZS u dziecka wynosi 25-30 procent. Jeżeli oboje rodzice mają którąś z chorób atopowych, ryzyko to wzrasta do 60 procent. Dodatkowym czynnikiem zwiększającym prawdopodobieństwo zachorowania na AZS są pewne wrodzone cechy skóry, m.in. suchość, wrażliwość na kosmetyki, pot i wysoką temperaturę.

Choroba ujawnia się pod wpływem różnych czynników środowiskowych, np. działania alergenów wziewnych i pokarmowych. Do tych pierwszych zaliczają się najczęściej roztocze kurzu domowego i pyłki traw, do drugich jaja, mleko, orzeszki ziemne, ryby, soja i pszenica. Dolegliwości nasila zanieczyszczone powietrze, długie przebywanie w zamkniętych, klimatyzowanych pomieszczeniach, dym papierosowy oraz żywność przetworzona przemysłowo.

Wbrew pozorom chorobę może również sprowokować nadmierna higiena. Częste mycie powoduje bowiem znaczne osłabienie płaszcza lipidowego pokrywającego skórę i w efekcie nadmierne wysuszenie.

Warto wiedzieć, że atopowym zapaleniem skóry nie można się zarazić, nie musimy się więc obawiać nawet bardzo bliskiego obcowania z chorym domownikiem.

Leczenie atopowego zapalenia skóry: maści przeciwzapalne

Jeszcze nie tak dawno dermatolog przepisywał maści ze sterydami. Powodowały one jednak poważne skutki uboczne - skóra robiła się po nich cienka, blada i wrażliwa. Dlatego ostatnio preparaty sterydowe zastępuje się specjalnymi maściami przeciwzapalnymi (inhibitorami kalcyneuryny), które mają takie samo działanie jak sterydy, ale nie szkodzą skórze.

Aby zmniejszyć swędzenie, choremu podaje się też środki przeciwhistaminowe. Czasem pomaga przebywanie na słońcu i naświetlanie promieniami UV. Jeśli stan chorego jest ciężki, lekarz przepisuje mu doustne sterydy, a gdy dojdzie do zakażenia bakteryjnego lub wirusowego - antybiotyki.

Prócz leczenia farmakologicznego niezwykle ważna jest pomoc psychologa - ciągłe swędzenie i zmiany na skórze źle wpływają na psychikę, a stres i brak akceptacji siebie jeszcze potęgują objawy choroby.

Atopowe zapalenie skóry: jak uniknąć infekcji skóry

Aby nie pojawiały się nowe krostki, trzeba wyeliminować ze środowiska chorego szkodliwe czynniki. Warto zrezygnować z grubych zasłon i dywanów, bo są siedliskiem roztoczy. Z tego samego powodu trzeba często sprzątać mieszkanie, najlepiej pod nieobecność chorego. Higiena jest też ważna z innego powodu - w czystym domu istnieje mniejsze ryzyko infekcji skóry. Trzeba pamiętać również o wietrzeniu pomieszczeń, bo wysoka temperatura i pot działają drażniąco.

Ponadto atopicy powinni zrezygnować z trzymania w domu zwierząt. Ich sierść powoduje alergię, a złuszczający się naskórek jest pożywką dla roztoczy. Osoby z AZS muszą unikać silnych detergentów, ich ubrania i bieliznę trzeba prać w płatkach mydlanych lub proszkach dla alergików i dwukrotnie płukać. Powinny też zrezygnować z noszenia odzieży z wełny.  Poza tym na szczególną uwagę zasługuje dieta. Nie u wszystkich chorych te same potrawy powodują nasilenie objawów, trzeba więc uważnie obserwować reakcje skóry na różne produkty.

Atopowe zapalenie skóry u dzieci - diagnostyka i leczenie

Atopowe zapalenie skóry (AZS) to choroba na całe życie. Najczęściej pojawia się u noworodków lub między 6. a 7. rokiem życia.. Diagnostyka jest dosyć złożona, szczególnie jesli chodzi o najmniejsze dzieci. W jaki sposób diagnozuje się atopowe zapalenie skóry ? Czy istnieje skuteczne lekarstwo na atopowe zapalenie skóry? Posłuchaj naszego eksperta - pediatry Andrzeja Mierzeckiego z kliniki ENEL MED.

miesięcznik "Zdrowie"