Gorączka plamista: rodzaje, przyczyny, objawy

Gorączka plamista to w rzeczywistości kilka chorób, które wywołuje jedna bakteria przenoszona przez kleszcze. Bardzo wysoka gorączka, dochodząca nawet do 40 stopni C, bóle mięśni, widoczne zmiany na skórze – to podstawowe objawy gorączki plamistej. Jak przebiega leczenie gorączki plamistej?

Spis treści

1. Gorączka plamista: objawy
2. Gorączka plamista: diagnostyka i leczenie
3. Gorączka plamista: zapobieganie

Gorączka plamista ma dość szeroki zasięg geograficzny – może występować w Europie, Ameryce Północnej, Azji, Afryce, Australii, na Tasmanii i Ameryce Południowej, głównie w Brazylii. Przenoszą ją różne gatunki kleszczy, zarażone bakteriami tzw. riketsjami (Rickettsia). Są to pasożyty wewnątrzkomórkowe, występujące na innych organizmach. W przypadku gorączki plamistej do zakażenia człowieka dochodzi za pośrednictwem kleszczy, najczęściej podczas ukąszenia i ssania krwi, czasem też w wyniku zanieczyszczenia uszkodzonej skóry kałem tego pajęczaka, zawierającym bakterie. Ze względu na miejsce występowania gorączka plamista znana jest pod różnymi nazwami:

• gorączka plamista śródziemnomorska, występująca przede wszystkim na południu Europy
• gorączka plamista Gór Skalistych w Stanach Zjednoczonych i Kanadzie
• gorączka plamista orientalna w Azji
• gorączka plamista w Afryce, wywołana przez Rickettsia africae
• gorączka Sao Paulo w Brazylii
• dur kleszczowy w Australii oraz gorączka plamista
• występująca na Tasmanii

Gorączka plamista: objawy

Gorączka plamista, bez względu na miejsce występowania, ma charakterystyczne objawy. Przede wszystkim zakażeniu towarzyszy wysoka gorączka, dochodząca nawet do 40 stopni C oraz widoczne zmiany na skórze, pod postacią plamistej lub grudkowatej wysypki, często z odczynem krwotocznym.

Okres inkubacji choroby wynosi kilka dni do nawet dwóch tygodni, przy czym każda odmiana gorączki plamistej może dawać dodatkowe objawy. I tak np. w przypadku gorączki plamistej Gór Skalistych mogą też wystąpić bóle mięśni i głowy, dreszcze, wzmożone pocenie się. Z kolei przy gorączce plamistej śródziemnomorskiej dochodzi do pojawienia się czarnego strupa w miejscu ukąszenia przez kleszcza, czasem mogą wystąpić nudności i wymioty, powiększają się też węzły chłonne. Prawie wszystkim odmianom gorączki plamistej towarzyszy również złe samopoczucie, utrata apetytu i łaknienia.

Gorączka plamista: diagnostyka i leczenie

Gorączkę plamistą dość łatwo można zdiagnozować, gdy już wystąpi charakterystyczna wysypka na skórze. Pojawia się ona przede wszystkim na nogach, rękach, brzuchu i plecach. Chorobę można rozpoznać wcześniej na podstawie wywiadu lekarskiego, zwłaszcza jeśli pacjent wie, że został ukąszony przez kleszcza.

Najpewniejszą metodą diagnostyczną jest wykonanie badania krwi w kierunku obecności bakterii oraz wytworzonych przez organizm przeciwciał.

Leczenie należy rozpocząć jak najszybciej, by zapobiec ewentualnym powikłaniom w postaci niewydolności nerek, niewydolności wątroby czy niewydolności serca. Ryzyko takie istnieje zwłaszcza w przypadku gorączki plamistej śródziemnomorskiej, która nieleczona może prowadzić w skrajnych przypadkach nawet do śmierci.

Na powikłania są narażeni zwłaszcza ci, którzy mają obniżoną odporność, czyli np. starsze osoby lub cierpiące na choroby przewlekłe. Terapia antybiotykami trwa dziesięć, czasem nawet 14 dni, a pacjentowi podaje się też leki przeciwgorączkowe i przeciwzapalne, by nie doprowadzać do dalszego osłabienia organizmu.

Gorączka plamista: zapobieganie

Najprostszym sposobem, by uniknąć zachorowania na gorączkę plamistą jest unikanie miejsc występowania kleszczy, które mogą być zarażone riketsjami. Nie zawsze jest to jednak możliwe, zwłaszcza że zamieszkują one tereny bardzo różnorodne, obfitujące w roślinność, czyli lasy, łąki, brzegi rzek i jezior. Dlatego, gdy wybieramy się w miejsca występowania kleszczy należy zadbać o odpowiedni ubiór– trzeba założyć długie spodnie, bluzkę lub bluzę z długim rękawem, okrycie głowy. Warto też stosować preparaty odstraszające te pajęczaki. Jeśli natomiast zauważymy już kleszcza na ciele trzeba jak najszybciej go usunąć, wtedy jest szansa na uniknięcie zarażenia chorobami, które przenosi. Potem należy przez kilka dni obserwować reakcję organizmu i zgłosić się do lekarza, jeśli np. w miejscu ukąszenia pojawi się wysypka. Niestety na gorączkę plamistą nie ma szczepionki, dlatego tak ważne jest unikanie zakażenia, a jeśli nawet do niego dojdzie to jak najszybsze rozpoczęcie odpowiedniego leczenia.