Cytoliza i cytoliza pochwowa

Termin cytoliza zdecydowanie najczęściej jest kojarzony z wynikiem badania cytologicznego i, tłumacząc dosłownie, należy go rozumieć jako rozpad komórek. Cytoliza pochwowa natomiast, to termin zarezerwowany dla sytuacji nadmiernego namnażania bakterii z rodzaju Lactobacillus. Co jeszcze powinniśmy wiedzieć o cytolizie i cytolizie pochwowej?

Spis treści

1. Co określa się terminem cytoliza?
2. Cytoliza jako wynik nieprawidłowo pobranego wymazu
3. Od czego zależy wynik cytologii
4. Cytoliza a rak
5. Czym jest cytoliza pochwowa?

Cytoliza to termin, z którym kobieta najczęściej może zetknąć się otrzymując wynik badania cytologicznego. Najczęstszą przyczyną takiego wyniku jest nieprawidłowe pobranie wymazu, choć nie tylko. Regularna ocena morfologii komórek w badaniu mikroskopowym jest niezwykle istotna i stanowi doskonałe narzędzie prewencji raka szyjki macicy. Śmiertelność wśród polskiej populacji chorującej na raka szyjki macicy jest nadal wysoka, ale w wielu przypadkach jest wynikiem zbyt późnego rozpoznania patologii. Wymaz cytologiczny, pod warunkiem, że został prawidłowo pobrany umożliwia identyfikację nie tylko procesów nowotworowych, ale także innych zaburzeń, które można szybko opanować poprzez wdrożenie odpowiedniego postępowania. Cytologia nie należy do chętnie wykonywanych badań, przez wiele kobiet pomijana, co znacznie zmniejsza możliwość wczesnego rozpoznania większości patologii układu rozrodczego. Odbiór wyniku badania to zwykle stresujący moment, a zwłaszcza, gdy opis ogranicza się do terminu cytoliza, nie do końca zrozumiałego przez pacjentki.

Co określa się terminem cytoliza?

Tłumacząc dosłownie termin cytoliza należy go rozumieć jako rozpad komórek. Uszkodzone struktury komórkowe niezwykle trudno jest ocenić pod mikroskopem i jednoznacznie stwierdzić wykładniki procesu patologicznego. Liza komórek w wielu przypadkach bywa konsekwencją niewłaściwie pobranego materiału, co z kolei wynika z braku doświadczenia lekarza ginekologa. Jeżeli przyczyna nie leży po stronie lekarza za rozpad komórek może odpowiadać proces zapalny. Należy pamiętać, że każda infekcja w obrębie układu rodnego jest wskazaniem do wykonania powtórnej cytologii, bezpośrednio po zakończeniu farmakoterapii. Dzięki temu mamy pewność, że stosowana terapia była skuteczna nie tylko pod względem dobrze dobranego leku, ale także czasu jej trwania.

Cytoliza jako wynik nieprawidłowo pobranego wymazu

Ze względu na nadrzędną rolę badania cytologicznego w prewencji raka szyjki macicy lekarze ginekolodzy powinni nabyć umiejętność prawidłowego wykonywania wymazu cytologicznego. Badanie cytologiczne jest elementem rutynowego badania ginekologicznego. Aby pobrać materiał lekarz używa specjalnej szczoteczki, którą złuszcza komórki nabłonka wielowarstwowego płaskiego. Ten typ nabłonka wyściela tarczę szyjki macicy, w przeciwieństwie do nabłonka gruczołowego, który z kolei występuje w obrębie kanału szyjki macicy. Aby wymaz był diagnostyczny wskazane jest pobranie materiału z obu części szyjki macicy. Tak pozyskany materiał umieszcza się na szkiełku i odpowiednio wybarwia, aby uzyskać jak najlepszy obraz mikroskopowy.

Od czego zależy wynik cytologii

Standardowo badanie cytologiczne powinno się wykonywać z częstotliwością 1-3 lat. Widełki czasowe wynikają z różnej predyspozycji do zachorowania na procesy nowotworowe w obrębie układu rozrodczego. Wynik badania zależy nie tylko od doświadczenia lekarza, ale także od tzw. czynników modyfikujących, do których zalicza się: rodzaj szczoteczki wykonywanej do pobrania wymazu, obecności procesu zapalnego czy lokalizacji zmiany.

Tak jak zostało podkreślone wyżej wynik badania w wielu przypadkach zależy od sposobu wykonywania badania cytologicznego. Często zdarza się, że preparat przygotowany do badania mikroskopowego jest niekompletny, nie zawiera wystarczającej liczby komórek. Czasami liczba się zgadza, ale są one niewłaściwie wybarwione czy zanieczyszczone. Niewłaściwa ilość niekoniecznie musi być konsekwencją źle wykonanego wymazu, ale może oznaczać toczący się proces chorobowy, podczas którego dochodzi do destrukcji prawidłowych komórek.

Cytoliza a rak

Niestety wśród populacji dominuje błędne przekonanie, że termin cytoliza oznacza raka. Oczywiście jest to błąd, nie mniej jednak każde badanie cytologiczne z wynikiem: cytoliza winno być powtórzone. Sam proces nowotworowy dotyczy przede wszystkim tzw. strefy przejściowej, czyli miejscu połączenia dwóch rodzajów nabłonka: wielowarstwowego płaskiego oraz gruczołowego.

Czym jest cytoliza pochwowa?

Oprócz cytolizy spotykanej jako wynik badania cytologicznego w piśmiennictwie można się spotkać ponadto z tzw. cytolizą pochwową. Termin ten jest zarezerwowany dla sytuacji nadmiernego namnażania bakterii z rodzaju Lactobacillus. W fizjologicznych warunkach tworzą one naturalną barierę ochronną przed infekcjami. Główne objawy cytolizy pochwowej nie odbiegają zasadniczo od tych, które obserwuje się w przypadku zakażenia o etiologii grzybiczej, co skutecznie opóźnia rozpoznanie i wdrożenie odpowiedniego postępowania terapeutycznego. Objawy występują przede wszystkim w drugiej połowie cyklu menstruacyjnego i są to przede wszystkim:

• świąd okolicy krocza
• pieczenie
• upławy o białej, serowatej konsystencji

Leczenie koncentruje się na redukcji flory bakteryjnej. Wykorzystuje się przede wszystkim płukanie pochwy (irygacje) sodą trzykrotnie w ciągu tygodnia, aż do wycofania dolegliwości.