BIEGUNKA PRZEWLEKŁA: czym jest biegunka przewlekła i jakie są jej przyczyny?

Biegunka przewlekła to objaw chorobowy, który utrzymuje się ponad 14 dni. Przez ten okres chory oddaje w ciągu doby ponad 3 luźne stolce. Jej przyczyn może być wiele, począwszy od dość łagodnych, takich jak alergie pokarmowe, kończąc na groźnych dla życia, takich jak nowotwór jelita grubego. Sprawdź, czym jest biegunka przewlekła, jakie są jej przyczyny i które z chorób ją powodujących zagrażają naszemu życiu.

Spis treści

1. Biegunka przewlekła: przyczyny zewnętrzne
2. Biegunka przewlekła: przyczyny ustrojowe
3. Rodzaje biegunek przewlekłych

Biegunka przewlekła, czyli przewlekająca się biegunka, to objaw choroby układu pokarmowego, który utrzymuje się ponad 14 dni. Przez ten okres chory oddaje w ciągu doby ponad 3 luźne stolce. Zazwyczaj stolec zawiera substancje świadczące o przewlekłym stanie zapalnym, takie jak: śluz, ropa i krew. Jednak za cechę charakterystyczną biegunki przewlekłej uważa się obecność w wypróżnianych masach kałowych nadmiernej ilości produktu źle wchłoniętego.

Biegunka przewlekła: przyczyny zewnętrzne

1. biegunka przewlekła o etiologii zakaźnej

• zakażenia bakteryjne, spowodowane przez bakterie z grupy: Salmonella, Klebsiella, Aeromonas, Campylobacter, Clostridium difficile, E. coli (pałeczki okrężnicy), Plesiomonas, Shigella sonneil (tzw. czerwonka bakteryjna), Yersinia(zakażenie pałeczką Yersinia);
• pasożyty: Lamblioza, Cryptosporidium parvum, Cyclospora, Entamoeba histolytica, Giardia lamblia, Microsporidium;
• infekcje wirusowe: rotawirusy (grupy A,B,C), norowirusy, kaliciwirusy, adenowirusy, astrowirusy;

Biegunka przewlekła, której przyczyną są wirusy oraz bakterie, jest zazwyczaj konsekwencją nieprawidłowego leczenia ostrej biegunki. W związku z tym przewlekająca się biegunka o etiologii zakaźnej pojawia się rzadko.

2. inne (niezakaźne) czynniki wywołujące biegunkę przewlekłą

• antybiotykoterapia - neomycyna (stosowana doustnie), ampicylina, tetracykliny;
• niektóre leki, np. przeczyszczające, zobojętniające kwas solny;
• nieprawidłowa dieta: przekarmianie, długotrwałe diety niedoborowe np. dieta beztłuszczowa, dieta bezbiałkowa u dzieci ze skazą wysiękową;
• zespół złego wchłaniania jelitowego, czyli nieprawidłowości w trawieniu i wchłanianiu składników odżywczych z przewodu pokarmowego, które są spowodowane przez:

- celiakię (chorobę trzewną) - zaburzenia trawienia i wchłaniania jelitowego związane z nietolerancją glutenu zawartego w zbożach;- nietolerancję mleka (np. mleka krowiego); - nietolerancję cukrów: laktozy (która jest zawarta w mleku), sorbitolu, mannitolu, ksylitolu, fruktozy;

• termiczne - zbyt zimny lub zbyt gorący posiłek albo napój;
• częściowa lub całościowa resekcja żołądka,
• radioterapia jamy brzusznej i przewodu pokarmowego;
• czynniki emocjonalne, psychiczne, np. stres.

Biegunka przewlekła: przyczyny ustrojowe

• wady dziedziczne lub wrodzone przewodu pokarmowego:

- nieprawidłowości anatomiczne: skręt żołądka, marskość torbielowata trzustki w następstwie mukowiscydozy, wrodzona niedrożność dróg żółciowych, atrezja dwunastnicy,

- wrodzone błędy metabolizmu (zaburzenia transportu glukozy i galaktozy, tłuszczy, aminokwasów, sodu , cynku, magnezu, chloru)

- defekty enzymatyczne organizmu, tj. niedobór enzymów jelitowych (lipazy, amylazy, laktazy sacharazy i maltazy).

• choroby jelita grubego: wrzodziejące zapalenie jelita grubego (colitis ulcerosa), choroba Crohna, zespół jelita drażliwego, nowotwór jelita grubego,
• choroby trzustki (np. przewlekłe zapalenie trzustki, niedobory enzymów trzustki, mukowiscydoza);
• czynniki hormonalne, np. nadczynność tarczycy;
• niewydolność żółciotwórcza wątroby,
• uwarunkowania immunologiczne (osłabiony układ odpornościowy, np. niedobory immunoglobulin, AIDS, choroba autoimmunologiczna);
• stany po przebytej czerwonce.

Rodzaje biegunek przewlekłych

• osmotyczna - pojawia się wtedy, gdy organizm nie jest w stanie wchłonąć z jelita nadmiernej ilości substancji, które zatrzymują wodę i zwiększają tym samym objętość stolca. W związku z tym biegunka osmotyczna jest wynikiem stosowania nieprawidłowej diety, nieprawidłowego trawienia i wchłaniania składników odżywczych z przewodu pokarmowego (tzw. zespół złego wchłaniania); Zazwyczaj objawy biegunki znikają po zastosowaniu głodówki.
• sekrecyjna (wydzielnicza) - wodniste stolce o dużej objętości są wynikiem zaburzenia procesu transportu wody i elektrolitów przez błonę śluzowa jelita (wydzielanie do jelita dużych ilości soli i wody). Najczęściej jej przyczyną są gronkowce, bakteria E. coli lub nadużywanie środków przeczyszczających.
• wysiękowa - przyczyną biegunki wysiękowej jest stan zapalny, który jest spowodowany uszkodzeniem budowy nabłonka jelitowego na skutek procesu chorobowego. W związku z tym jej cechą charakterystyczną jest obecność krwi i śluzu w stolcu. Najczęściej świadczy o chorobie nowotworowej i wrzodziejącym zapaleniu jelita grubego.
• tłuszczowa - jest rezultatem nieprawidłowego trawienia lub wchłaniania tłuszczów w przewodzie pokarmowym. Charakterystycznym objawem biegunki jest stolec z dużą zawartością tłuszczu, tzn. powierzchnia stolca jest błyszcząca, wydziela charakterystyczny, gnilny zapach i trudno spłukać go wodą z powierzchni, na której się znajduje. Najczęstszą przyczyną biegunki tłuszczowej jest przewlekłe zapalenie trzustki (zaburzenie wydzielania enzymów trzustkowych biorących udział w trawieniu tłuszczów).

Monika Majewska