TIBC (całkowita zdolność wiązania żelaza) - normy, interpretacja

TIBC (z ang.  Total Iron Binding Capacity) – całkowita zdolność wiązania żelaza, to parametr laboratoryjny, którego zbadanie może okazać się bardzo przydatne w zróżnicowaniu przyczyn anemii, czyli niedokrwistości. Jakie są normy dla kobiet a jakie dla mężczyzn? Jak interpretować wynik poniżej normy?

Spis treści

1. Jak przebiega badanie TIBC?
2. Jaka jest norma TIBC?
3. Jak przygotować się do badania krwi? [#TOWIDEO]
4. Co nam mówi wynik TIBC?

TIBC (całkowita zdolność wiązania żelaza, Total Iron Binding Capacity) określa maksymalną ilość żelaza, która jest niezbędna do wysycenia białka osocza - transferryny, która stanowi podstawowy nośnik żelaza w krwioobiegu.

Transferyna to białko wytwarzane przez wątrobę, którego funkcją jest transport żelaza w osoczu. Większość żelaza, które zostanie wchłonięte z przewodu pokarmowego jest przez nie dostarczane do szpiku kostnego, gdzie następnie wykorzystywane jest do produkcji hemoglobiny.

Jak przebiega badanie TIBC?

Pobranie próbki krwi na badanie TIBC nie różni się od standardowej procedury pobrania krwi żylnej do badań laboratoryjnych.

Istotne jest, aby przed badaniem być na czczo - wskazane jest wstrzymanie się od jedzenia na co najmniej 8-12h przed badaniem.

Należy pamiętać o tym, że ciąża oraz przyjmowanie leków tak jak: preparaty żelaza, tabletki antykoncepcyjne oraz leki zawierające fluorki mogą zaburzyć wynik.

Jaka jest norma TIBC?

W zależności od przyjętej przez dane laboratorium jednostki wartości prawidłowe TIBC mieszczą się w granicach:

• mężczyźni: 45-70 μmol/l lub 251-391 μg/dl
• kobiety: 40-80 μmol/l lub 223-446 μg/dl

Jak przygotować się do badania krwi? [#TOWIDEO]

Co nam mówi wynik TIBC?

Całkowita zdolność wiązania żelaza pozwala nam pośrednio określić stężenie transferryny. Ta z kolei potrafi wiele powiedzieć o gospodarce tego pierwiastka w naszym organizmie.

W przypadku niedokrwistości z niedoboru żelaza, wątroba wytwarza więcej transferyny, aby zwiększyć możliwości wychwytu wolnego żelaza, którego pula jest zmniejszona. Zdolność wiązania żelaza (TIBC) będzie w tym przypadku wyższa.

W przypadku niedokrwistości chorób przewlekłych (typ anemii występujący m.in. w chorobach nowotworowych, chorobach układowych czy długotrwających infekcjach) organizm dąży do magazynowania zasobów żelaza za pośrednictwem białka ferrytyny, które znacząco wzrasta.

Transferyna jest z kolei produkowana w mniejszej ilości, aby zmniejszyć ilość łatwo dostępnego żelaza dla metabolizmu "potencjalnego wroga". TIBC będzie zatem zmniejszona.

Dzięki tej prawidłowości ferrytyna należy do grupy tzw. dodatnich, a transferryna do ujemnych białek ostrej fazy.

Do zmniejszenia wartości TIBC dochodzi również w stanach nadmiaru żelaza (transferryna jest wtedy silnie wysycona) które m.in. mogą powodować:

• hemochromatoza
• niedokrwistość hemolityczna (duża ilość żelaza pochodząca z hemoglobiny rozpadających się erytrocytów)
• częste transfuzje
• zatrucie żelazem
• choroby przebiegające z uszkodzeniem wątroby

W zdecydowanej większości przypadków, do stwierdzenia najczęstszej mikrocytarnej, hipochromicznej niedokrwistości z niedoboru żelaza wystarczy wykonanie podstawowego badania morfologii krwi, a więc TIBC nie jest wykonywane rutynowo.

Jednakże w określonych przypadkach, gdy istotne jest dokładne określenie podłoża występującej niedokrwistości, pomiar zdolności wiązania żelaza może okazać się przydatny.

Zwykle jest on wykonywany wraz innymi parametrami pozwalającymi ocenić gospodarkę żelazem, takimi jak:

• stężenie żelaza w surowicy (Fe)
• wysycenie transferyny (Tfs)
• utajona zdolność wiązania żelaza (UIBC)
• stężenie rozpuszczalnego receptora dla transferyny (sTfR).

Przeczytaj również:

• Jaką rolę w organizmie pełni żelazo?

• Jak poprawić złe wchłanianie żelaza

• Tygodniowy jadłospis bogaty w żelazo