Liszaj płaski - przyczyny, objawy i leczenie

Liszaj płaski to swędzące, płaskie, wieloboczne, purpurowe grudki. Liszaj płaski może zajmować skórę, błony śluzowe (np. jamy ustnej), a także owłosioną skórę głowy, paznokcie i okolice narządów płciowych. Szczególnie niebezpieczne są zmiany w obrębie jamie ustnej, ponieważ mogą doprowadzić do rozwoju raka jamy ustnej. Jakie są przyczyny i objawy liszaja płaskiego. Na czym polega leczenie tej choroby?

Spis treści

1. Liszaj płaski: przyczyny i czynniki ryzyka
2. Liszaj płaski: objawy
3. Liszaj płaski: leczenie
4. Liszaj płaski: domowe sposoby leczenia

Liszaj płaski (liszaj czerwony, łac. lichen planus, lichen ruber, ang. lichen planus, LP) to przewlekła choroba skóry, błon śluzowych, a także owłosionej skóry głowy i paznokci. W tych miejscach pojawiają się charakterystyczne wykwity, którymi na szczęście nie można się zarazić. Liszaj płaski nie jest chorobą zakaźną.

Liszaj płaski występuje 0,1-2,2 proc. populacji osób dorosłych, zwykle od 30. do 60. roku życia, częściej u kobiet niż u mężczyzn.

Liszaj płaski: przyczyny i czynniki ryzyka

Przyczyny choroby nie są znane. Przypuszcza się, że wpływ na rozwój liszaja płaskiego mają choroby autoimmunologiczne (kiedy komórki układu odpornościowego atakują własny organizm). Często pojawia się u osób, u których zdiagnozowano marskość wątroby czy zapalenie wątroby lub cukrzycę.

Zmiany charakterystyczne dla liszaja płaskiego spotyka się również w chorobie przeszczep przeciwko gospodarzowi (graft versus host disease - GVHD). Innymi czynnikami wywołującymi chorobę mogą być leki, m.in.:

• penicylamina
• sole złota
• arsen
• metylodopy
• kwas paraaminosalicylowy (PAS).

Liszaj płaski: objawy

Objawy liszaja płaskiego zależą od tego, jaką część ciała zajęła choroba:

• skóra - symetryczne, sinoczerwone grudki wielkości 1-3 mm o błyszczącej powierzchni. Można na nich dostrzec niewielkie białe linie, nazywane prążkami Wickhama. Rzadziej można zaobserwować pęcherze i bąble. Zmian tych może być tylko kilka lub kilkadziesiąt. Wykwitom towarzyszy charakterystyczny świąd skóry (ulgę przynosi pocieranie skóry, a nie jej drapanie). Wykwity najczęściej pojawiają się na skórze nadgarstków, w dolnej części pleców, na kostkach i łydkach;
• owłosiona skóra głowy - zaczerwienienie i podrażnienie, niewielkie grudki, cienkie włosy lub ich brak, blizny (łysienie bliznowaciejące);
• jama ustna - zmiany w postaci białej siateczki zlokalizowane na wewnętrznej stronie policzków. Zdarzają się także przypadki, gdy liszaj płaski pojawia się na języku, wargach i dziąsłach. Objawami współtowarzyszącymi mogą być zaczerwienienie i opuchlizna, łuszczenie się błony śluzowej na dziąsłach, a także bolesne owrzodzenia, które mogą powodować uczucie palenia;
• paznokcie - podłużne, żółtawe bruzdy, ubytki w płytce paznokcia, jego stopniowe wykruszanie. Może nawet dojść do zaniku płytki paznokcia;
• narządy płciowe - u kobiet charakterystyczny jest świąd sromu, który towarzyszy pogrubieniu skóry tej okolicy oraz białawym grudkom;

Liszaj płaski: leczenie

W związku z tym, że przyczyny liszaja płaskiego nie są znane, stosuje się tylko leczenie objawowe, którego celem jest złagodzenie objawów choroby. Pacjentowi podaje się leki przeciwhistaminowe, które m.in. łagodzą swędzenie. Kiedy zmiany się nasilają lub utrzymują przez dłuższy czas, można podać choremu glikokortykosteroidy w średnich dawkach.

Można także zastosować fototerapię (PUVA), czyli zabieg rozjaśniania skóry z wykorzystaniem światła. Natomiast w opornych na leczenie postaciach liszaja płaskiego podaje się cyklosporynę i retinoidy. Leczenie miejscowe polega a stosowaniu maści sterydowych, które mają na celu zredukowanie opuchlizny i zaczerwienienia.

Liszaj płaski: domowe sposoby leczenia

Sprawdzonym domowym sposobem na liszaja płaskiego w jamie ustnej jest płukanka z np. z malwy czy siemienia lnianego. Ponadto z jadłospisu należy wykluczyć:

• ostre potrawy
• owoce cytrusowe i soki na ich bazie (np. pomarańczowy lub grejpfrutowy)
• pomidory i potrawy na ich bazie (sosy i ketchup)
• chipsy i inne produkty zawierające sól
• także napoje zawierające kofeinę (kawa, herbata i cola).

Tego typu produkty mogą nasilić objawy choroby w jamie ustnej. Jeśli zmiany pojawią się na skórze, ukojenie może przynieść zastosowanie zimnego okładu lub kąpieli w owsiance.

Przeczytaj również:

• Liszajec zakaźny
• Erytrodermia czyli złuszczające zapalenie skóry
• Zapalenie mieszków włosowych

Sprawdź, w jakich problemach może pomóc ci wizyta u dermatologa

Zobacz galerię 4 zdjęcia

Monika Majewska