Profil małego dziecka - jakie badania wykonać u małego dziecka?

Profil małego dziecka to badania, które pozwalają na ogólną ocenę stanu zdrowia dziecka. Dzięki nim można zdiagnozować niekiedy groźne dla najmłodszych choroby jeszcze przed pojawieniem się objawów. Sprawdź, jakie badania składają się na profil małego dziecka, jakie są normy i jak interpretować wyniki.

Profil małego dziecka to badania krwi, moczu, a niekiedy także kału, które pozwalają na ocenę stanu zdrowia dziecka. Dzięki tym badaniom można w porę rozpoznać choroby, z jakimi zmagają się najmłodsi, i podjąć odpowiednie leczenie.

Na profil małego dziecka składają się trzy podstawowe badania, takie jak badanie ogólne moczu, morfologia krwi i ocena CRP. Do profilu rozszerzonego, w zależności od laboratorium, są dołączone badania, takie jak badanie kału, ocena poziomu żelaza, fosforu i wapnia, IgE, bilirubiny i fosfatazy alkalicznej.

1. Badanie ogólne moczu

Dzięki badaniu ogólnemu moczu można wykryć choroby metaboliczne, schorzenia nerek oraz zakażenia układu moczowego. W badaniu tym sprawdza się odczyn pH moczu, barwę moczu, ciężar właściwy, obecność białka, cukru, krwi, ciał ketonowych, bakterii i liczbę leukocytów (białych krwinek).

Normy dla tego badania nieznacznie różnią się od norm ustalonych dla dorosłych. Jednak każde laboratorium podaje normy, w jakich powinien mieścić się wynik. O jego interpretację najlepiej poprosić lekarza.

2. Morfologia krwi

Morfologię krwi wykonuje się w celu oceny ogólnego stanu zdrowia dziecka. Normy dla morfologii także różnią się od norm ustalonych dla dorosłych, np. hematokryt (HCT) dla dzieci do 15 lat wynosi 35–39% (dla kobiet 37–47%, a dla mężczyzn 40–51%). W tym przypadku także najlepiej udać się do lekarza, który sprawdzi, czy wyniki mieszczą się w normie.

3. CRP (tzw. białko ostrej fazy)

Ocena jego stężenie pozwala odpowiedzieć na pytanie, czy w organizmie toczy się stan zapalny.

• Norma dla tego badania u dziecka: poniżej 5 mg/l

Wzrost stężenia CRP wskazuje na stan zapalny.

4. Badanie kału

Badanie kału u dziecka wykonuje się głównie w celu oceny, czy znajdują się w nim jaja pasożytów (tzw. badanie parazytologiczne). W tym przypadku badanie powtarza się kilkakrotnie, w odstępie kilku dni, w związku z tym oddaje się więcej stolca niż do innych badań. U małych dzieci najczęściej diagnozuje się owsicę.

SPRAWDŹ>>PASOŻYTY jelitowe u dzieci: owsiki, lamblia, glista ludzka, węgorek jelitowy i włosogłówka

5. Ocena stężenia żelaza, wapnia i fosforu

Te trzy pierwiastki są szczególnie ważne dla rozwoju małego dziecka. Żelazo bierze udział w procesie tworzenia czerwonych krwinek, a także wspomaga pracę układu odpornościowego (a tym samym zwalczanie infekcji) oraz mózgu. Nadmiar tego pierwiastka może sugerować hemochromatozę (chorobę metaboliczną związaną z nadmiernym wchłanianiem żelaza z pożywienia), a niedobór anemię.

Z kolei wapń i fosfor to pierwiastki odpowiedzialne za mineralizację kości, w związku z tym ich prawidłowe stężenie jest niezbędne do prawidłowego wzrostu dziecka. Ich niedobór może doprowadzić m.in. do krzywicy.

Normy dla tego badania u dziecka:

• żelazo - niemowlęta: 36–156 ug/dl; dzieci od 6. miesiąca życia do 15. roku życia: 43-184 ug/dl
• wapń - dzieci 0-10 dni - 7,6-10,4 mg/dl; 10 dni-2 lata - 9,0-11 mg/dl; 2-12 lat - 8,8-10,8 mg/dl; 12-18 lat: 8,4-10,2 mg/dl
• fosfor - 1,3-2,26 mmol/l

6. IgE całkowite

Badanie przeciwciał IgE jest wykonywane w celu diagnozowania alergii, a także chorób pasożytniczych. Przekroczenie norm oznacza, że dziecko zmaga się z alergią, jednak w celu znalezienia konkretnego alergenu należy oznaczyć IgE swoiste.

Normy dla tego badania u dziecka:

• dzieci przed ukończeniem 1. roku życia - 30 j./ml
• dzieci pomiędzy 7. a 10. rokiem życia - około 300 j./ml

W zależności od tego, jakie objawy pojawiają się u dziecka, podwyższone stężenie przeciwciała IgE może wskazywać m.in. na katar sienny, atopowe zapalenie oskrzeli lub skóry czy choroby pasożytnicze.

7. Bilirubina

Poziom bilirubiny (żółtego barwnika, pochodzącego z rozpadu krwinek czerwonych) mierzy się w celu oceny pracy wątroby.

Normy dla tego badania:

• noworodki 1 dzień: do 4 mg/dl (do 68 µmol/l)
• noworodki 3 dni: do 10 mg/dl (do 17 µmol/l)
• noworodki 1 miesiąc: do 1 mg/dl (do 17,1 µmol/l)
• starsze dzieci - do 1,1 mg/dl (do 19 µmol/l)

Do wzrostu stężenia bilirubiny dochodzi m.in. w przebiegu żółtaczki.

8. Fosfataza alkaliczna (zasadowa)

Fosfataza alkaliczna (zasadowa), czyli ALP, to enzym, który w głównej mierze (50-60 proc.) produkowany jest w kościach, przez co bierze udział w procesie ich mineralizacji. U dzieci i młodzieży stężenie ALP we krwi jest wyższe niż u dorosłych ze względu na proces wzrostu, a największy między 7. a 15. rokiem życia. Na przykład u chłopców w wieku 10-11 lat poziom ALP wynosi 135-530 U/l, a u dziewczynek w tym wieku 130-560 U/l. Z kolei u chłopców między 16. a 19. rokiem życia - 48-261 U/l, a u dziewcząt w tym wieku 40-136 U/l.

Podwyższone stężenie fosfatazy alkalicznej może świadczyć m.in. o niedoborze witaminy D czy wapnia i fosforu w diecie, a jego spadek oznacza m.in. nadmierną podaż witaminy D czy hipofosfatazenię - brak prawidłowego odkładania się wapnia w kościach oraz zaburzenia wzrostu kości.

Monika Majewska