Historia antykoncepcji, czyli dawne metody zapobiegania ciąży

Historia antykoncepcji jest tak długa, jak historia naszej cywilizacji i nie raz może zaskoczyć. Amulety z kocich kości czy płukanie pochwy ziołowymi wywarami to dawne metody antykoncepcji stosowane przez naszych przodków, które zadziwiają pomysłowością, a nieraz przerażają. Na szczęście dziś mamy do wyboru kilkanaście znacznie skuteczniejszych metod antykoncepcji, a naukowcy cały czas pracują nad nowymi środkami lub ulepszaniem istniejących. Dzięki temu każdy może znaleźć antykoncepcję szytą na miarę.

Spis treści

1. „Zanim zmrok zapadnie, spluń przez lewe ramię…”
2. XX wiek i popularność prezerwatywy
3. Każdy znajdzie coś dla siebie
4. Tabletki antykoncepcyjne szyte na miarę

Historia antykoncepcji pełna jest wręcz niewiarygodnych faktów. Dziś uśmiechamy się czytając o dawnych metodach antykoncepcji, ale jeszcze 100-200 lat temu poród był jedną z częstych przyczyn zgonów wśród kobiet. Ponadto bardzo surowe kryteria moralne i fakt, iż posiadanie nieślubnego dziecka postrzegano jako hańbę sprawiały, że ludzie często posuwali się do metod ostatecznych, aby tylko nie dopuścić do rozwoju ciąży lub spędzić płód.

Zobacz, jakie metody antykoncepcji były popularne w dawnych czasach.

„Zanim zmrok zapadnie, spluń przez lewe ramię…”

Aby ochronić się przed nieplanowaną ciążą, nasi przodkowie często sięgali o metody dziwne i ekstremalne. Połykanie kijanek, picie rtęci, okłady z pająków – to tylko kilka przykładów. Popularne były też amulety: z kości czarnego kota i wysuszonych jąder łasicy lub z woskowiny muła, a także rytuały: kichanie, skakanie do tyłu czy siadanie na czterech palcach przed stosunkiem.

Dawniej istniały też metody antykoncepcji, które dziś wydają się... lekko obrzydliwe. Na przykład w tekście sprzed 4000 lat zalecano, by kobiety zatykały sobie pochwę pastą sporządzoną z żywicy, mieszaniny węglanu sodu i łajnem krokodyli. Szczególnie ostatni składnik mieszanki może brzmieć odstręczająco jednak udowodniono, że odchody krokodyla mają kwaśny odczyn, co istotnie może stanowić barierę dla plemników i uniemożliwiać zapłodnienie.

Żyjący w XVIII wieku Casanova wśród modnych ówcześnie metod antykoncepcji wymieniał stosowanie prezerwatyw z jagnięcych jelit lub kozich wyrostków robaczkowych. Kobiety z kolei chętnie stosowały kapturki dopochwowe w postaci... wydrążonych połówek cytryn.

XX wiek i popularność prezerwatywy

Całe szczęście w XX wieku, wraz z rozwojem medycyny, powstały bardziej humanitarne metody antykoncepcji. Jako pierwsze (jeszcze w XIX wieku) pojawiły się gumowe prezerwatywy. Na początku były bardzo grube i przeznaczone do wielokrotnego użytku, jednak dosyć szybko ruszyła produkcja jednorazowych i cienkich prezerwatyw.

Pierwszą nowoczesną metodą antykoncepcji dla kobiet była wkładka domaciczna – pojawiła się już w 1909 roku. Dobrze znana kobietom tabletka antykoncepcyjna weszła do użycia w połowie XX wieku. Kolejne środki antykoncepcyjne powstawały już lawinowo – prezerwatywy dla kobiet, plastry, implanty i wiele innych.

Każdy znajdzie coś dla siebie

Obecnie na rynku dostępnych jest wiele różnych środków antykoncepcyjnych. Przeważają metody przeznaczone dla kobiet: tabletki, plastry, implanty, wkładki, spirale, zastrzyki, gąbki… Pełne spektrum – nie jest trudno znaleźć metodę antykoncepcji szytą na miarę.

– W dzisiejszych czasach możemy dobrać metodę antykoncepcji odpowiednio dopasowaną do potrzeb każdej kobiety. Wybór antykoncepcji zależy od planów reprodukcyjnych oraz korzyści pozaantykoncepcyjnych takich jak regulacja cykli miesiączkowych, redukcja utraty krwi miesiączkowej, eliminacja zespołu przedmiesiączkowego (PMS). Antykoncepcja prócz zapobieganiu ciąży przynosi korzyści w postaci łagodzenia trądziku, poprawy przetłuszczających się włosów i cery i innych zmian w organizmie kobiety zachodzących w związku z nadmiarem androgenów – tłumaczy prof. dr hab. n. med. Violetta Skrzypulec – Plinta, specjalista ginekolog – położnik, endokrynolog, seksuolog, kierownik Katedry Zdrowia Kobiety Śląskiego Uniwersytetu Medycznego w Katowicach.

– Dziś pacjentkom możemy zaoferować różne metody antykoncepcji hormonalnej. Tabletki stosowane codziennie w różnych schematach, z różną zawartością hormonów. Dla pań, które nie chcą pamiętać o codziennym przyjmowaniu tabletki, bardzo szczupłych lub z problemami gastrycznymi polecane są plastry, które stosuje się raz na tydzień. Paniom z problemami odpowiedniego nawilżenia polecane są ringi dopochwowe, które zakłada się raz w miesiącu. Istnieje również antykoncepcja długoterminowa w postaci implantów podskórnych systemów wewnątrzmacicznych (założony system chroni przed ciążą 3 lub 5 lat). Wybór zależy od preferencji i oczekiwań pacjentki. Dobrze dobrana antykoncepcja pozwoli cieszyć się życiem seksualnym kobietom w różnych sytuacjach życiowych, również tym karmiących piersią dziecko, cierpiących z powodu migren, pacjentek z cukrzycą czy niektórymi chorobami układowymi – wymienia ekspertka.

Mamy za to znacznie mniej środków przeznaczonych dla mężczyzn – najlepiej trzyma się stara, dobra prezerwatywa. Oczywiście obecnie dostępna w najrozmaitszych rozmiarach, kształtach, kolorach, smakach, z pełną gamą „dodatków” (wypustek, żeli, etc.). Chociaż trwają prace nad zastrzykami i tabletkami hormonalnymi dla mężczyzn, to wciąż przed nami długa droga do sukcesu.

Tabletki antykoncepcyjne szyte na miarę

Jedną z bardziej skutecznych metod antykoncepcji dla kobiet jest tabletka antykoncepcyjna. Jej olbrzymią zaletą jest to, że na rynku mamy obecnie kilkadziesiąt tabletek antykoncepcyjnych różnych marek. W przeciwieństwie do swojej przodkini z lat 50. XX wieku, zawiera też o wiele mniejszą dawkę hormonów i powoduje znacznie mniej skutków ubocznych.

Mamy tabletki jedno– i dwuskładnikowe. Jedno–, dwu– i trójfazowe. Preparaty z tabletkami placebo i bez nich. Pigułki w schemacie dawkowania 28, 21 + 7, 24 + 4. Poszczególne tabletki różnią się między sobą rodzajem i poziomem hormonów, a od niedawna są dostępne także preparaty z ultraniską dawką hormonów. Każda kobieta może znaleźć preparat dopasowany do swoich potrzeb.

Chociaż rynek środków antykoncepcyjnych jest coraz bardziej zróżnicowany, to jednak wciąż brakuje w naszym społeczeństwie świadomości i wiedzy w tym temacie. Światowy Dzień Antykoncepcji to dobry moment, aby rozmawiać i szukać informacji na temat naszej seksualności i antykoncepcji.

Artykuł opracowano na podstawie materiałów prasowych kampanii Antykoncepcja szyta na miarę (www.antykoncepcjanamiare.pl).