Zdrada emocjonalna: czym jest i jak ją rozpoznać?

Zdrada emocjonalna lub psychiczna w relacji partnerskiej bywa bardzo często nazywana przyjaźnią damsko-męską lub „braterstwem dusz”. Nie wolno jej lekceważyć, bo może być zapowiedzą zdrady fizycznej. Czym jest zdrada emocjonalna i jak rozpoznać, że do związku dwóch osób dołączyła trzecia?

Spis treści

1. Zdrada emocjonalna: czym jest?
2. Zdrada emocjonalna: jak ją rozpoznać?
3. Zdrada emocjonalna - od koleżeństwa do "czegoś więcej"
4. Zdrada emocjonalna: i co dalej?

Zdrada emocjonalna jest oznaką braku lojalności wobec partnera, złamaniem zasady poufności, intymności emocjonalnej, wyjściem poza ramy związku i powielaniem tego, co wyjątkowe i zastrzeżone dla relacji z partnerem, partnerką.

Definicja niewierności w klasycznej postaci odnosi się do związku małżeńskiego bądź partnerskiego (czyli relacji nieformalnej trwającej dłużej niż rok) i ważnym jej elementem jest odbycie dobrowolnego stosunku płciowego z osobą inną niż stały partner czy mąż. Zdrada sama w sobie nie jest traktowana jako zaburzenie - jest normalnym/ dopuszczalnym zachowaniem w repertuarze zachowań ludzkich, choć zazwyczaj niesie ze sobą cierpienie, poczucie winy, krzywdy, wstydu czy ekskluzji (wykluczenia), powoduje depresję.

Zdrada to jednak nie tylko stosunki seksualne pozamałżeńskie czy pozapartnerskie, zdrada dotyczy również sfery emocjonalnej. Zdrada emocjonalna to te zachowania pozaseksualne, które polegają na okazywaniu uwagi, zainteresowania, poświęcaniu czasu, troszczeniu się o drugą osobę w tajemnicy przed partnerem. Ten rodzaj zdrady szczególnie dotkliwy jest dla kobiet, które w odróżnieniu od mężczyzn uważają zdradę emocjonalną za bardziej zagrażającą dla związku niż zdrada seksualna.

Zdrada emocjonalna to sytuacja, która może trwać latami bez zaangażowania seksualnego partnerów, dając zdradzającym przekonanie o małej szkodliwości ich relacji dla ich oficjalnych związków i pozwala na dłużej zachować istniejący status quo.

Zdrady emocjonalne bywają nazywane również związkami platonicznymi, mogą być to wieloletnie relacje osób, które z powodów religijnych, silnego poczucia winy czy strachu przed przemocą albo zemstą partnera, nie zmieniają ich charakteru. W dobie tak wielkiej popularności internetu i portali towarzyskich może być to relacja niemalże wyłącznie wirtualna.

Zdrada emocjonalna: czym jest?

Miłość opisywana jest przez badaczy przez trzy składowe: namiętność, intymność i zaangażowanie. Zdrada emocjonalna dotyczy tej sfery uczuć i zachowań, które określa się mianem intymności - intymności rozumianej jako wszystkie stany, w których czujemy bliskość i przywiązanie.

Partnerzy w związku miłosnym wzajemnie dbają o siebie i się szanują, a sama obecność drugiej osoby powoduje szczęście. Czują, że mogą na siebie liczyć w potrzebie, rozumieją się i akceptują, dzielą przeżyciami, dobrami - tymi duchowymi i materialnymi. Intymność i bezpieczeństwo wyraża się także przez dawanie sobie wsparcia i sprawianie, aby partner czuł się ważną częścią życia drugiej osoby.

Zdrada emocjonalna to dzielenie intymności z kimś trzecim, to brak lojalności wobec oficjalnego partnera, złamanie zasady poufności, wyjście poza ramy związku oraz powielanie z wyjątkiem seksu, tego, co wyjątkowe.

Opisana powyżej sytuacja może charakteryzować również przyjaźń łączącą kobietę i mężczyznę, ale tej zazwyczaj nie ukrywamy przed towarzyszem życia. Zdrada emocjonalna jest czymś więcej niż miłe spędzanie ze sobą czasu czy wymianą intelektualną, wspieraniem się dwojga znajomych.

Zdrada emocjonalna: jak ją rozpoznać?

1. Jeśli nowa znajomość rozwija się, spotkania są stałym elementem codzienności, nowy znajomy jest osobą ekscytującą i atrakcyjną, a ty niewiele opowiadasz o nim swojemu partnerowi, cenzurujesz, cedzisz informacje, żyjesz w świecie tajemnic, półprawd, bo uważasz, że twój partner tego nie zrozumie. Kiedy twoje oczy są skierowane już w stronę nowej relacji, to można mówić o zdradzie emocjonalnej.
2. Jeśli wasze "koleżeńskie" kontakty są intensywne, często rozmawiacie przez telefon, wypatrujesz SMS-ów, wciąż zerkasz na ekran telefonu i sprawdzasz skrzynkę pocztową zaraz po przebudzeniu i przed zaśnięciem. Entuzjazm i energia płynąca z nowej znajomości sprawia, że w starej relacji jest ciebie mniej. Nie oszukuj się wtedy, że to nie ma wpływu na wasz związek.
3. Kolejnym znakiem ostrzegawczym jest poszukiwanie oparcia, zrozumienia w nowej znajomości, dzielenie się sprawami bieżącymi, zmartwieniami, marzeniami, tęsknotami. Zwierzasz się z kłopotów, żalisz się na aktualne życie, stajecie się powiernikami swoich tajemnic.
4. Twój czas i uwaga już nie jest dzielony tylko między obowiązki, partnera i bliskich. Nowa znajomość również zajmuje twoje myśli, nie przestajesz rozmyślać o przyjacielu i jego sprawach.
5. Zaczynasz porównywać obecnego partnera z przyjacielem i te porównania wypadają na niekorzyść tego pierwszego. W twojej głowie proces zastąpienia starego partnera nowym już się rozpoczął – nawet jeśli nie będzie nim twój przyjaciel, to używasz go do tego by podkreślać, uwypuklać wady i niedoskonałości obecnego partnera.

Zdrada emocjonalna - od koleżeństwa do "czegoś więcej"

Relacja przyjacielska może przerodzić się w coś więcej, kiedy w związku między partnerami zaczyna się kryzys, a radość zastępuje znużenie i rutyna. Jednak zdrada emocjonalna może zdarzyć się też bez wyraźnego powodu.

Jak to się dzieje, że niegroźna znajomość przeradza się w bliską relację i w efekcie doprowadza do zdrady emocjonalnej? Zaczyna się od coraz częstszych kontaktów, np. zawodowych czy towarzyskich, które stają się częstsze. Codzienny lunch z kolegą zamienia się w wyczekiwany obiad z bliską osobą, podczas którego można się w końcu wyżalić, poczuć ważnym, dodać otuchy, potrzymać za rękę, a po powrocie do domu nie opowiedzieć tym mężowi…

Możliwości komunikacyjne sprawiają, że odległość od nowego partnera nie ma znaczenia – SMS-y, e-maile, aktywność na portalach społecznościowych przyspieszają proces budowania relacji. Gdy nowa znajomość nabiera tempa, spotkania stają się stałym elementem codzienności, nowy znajomy wydaje się być coraz bardziej ekscytujący i atrakcyjny.

Powoli staje się obiektem marzeń, wizji i planów, a stały partner w porównaniu z nim wypada blado i stopniowo przestaje brać udział w ważnych sprawach osobistych. Kiedy relację z partnerem zaczynają wypełniać półprawdy to może oznaczać, że zdrada emocjonalna stała się faktem.

Wyobraźmy sobie pana X, który nie będąc w wystarczający sposób usatysfakcjonowany relacją z żoną, zaczyna zbliżać się do pracującej w jego zespole pani Y. Nie planuje romansu, po prostu dobrze mu się z nią rozmawia, zaczyna z panią Y spędzać coraz więcej czasu.

Okazuje się, że się rozumieją, częściej zaczynają wspólnie jadać obiady, a tematy, które poruszają przestają być neutralne. Pan X radzi się w sprawie choroby, pomaga koleżance w kłopotach z autem - o tym wszystkim wciąż wie żona. Od pewnego dnia pan X nie mówiąc żonie umawia się z koleżanką także na śniadania, a tematy, które poruszają są coraz bardziej osobiste.

Pan X zaczyna porównywać partnerkę z Y (jej wygląd, poglądy, sposób radzenia i rozwiązywania problemów itd), z każdym kolejnym tygodniem dzieli się bardziej osobistymi historiami z życia rodziny i związku, coraz częściej zwierza się pani Y pomijając stałą partnerkę.

W domu nie mówi już tak często o pani Y lub nie mówi w ogóle. Pan X czeka na e-maile, smsy i w każdej ważnej sprawie radzi się Y, z czasem zaczyna budować "niby przyjacielski" front, ale powoli X snuje wizje, jakby to było być z Y. Moment, kiedy neutralna koleżeńska relacja zaczyna być protezą czy zamiennikiem istniejącego już związku, zwykle jest trudny do dostrzeżenia. Niemniej jednak moment, w którym pan X orientuje się, że wyklucza żonę z ważnych dla nich do tej pory elementów życia osobistego jest zdradą emocjonalną.

Zdrada emocjonalna: i co dalej?

Zdrada, zarówno fizyczna jak i psychiczna, zazwyczaj jest ważną informacją o jakości związku, chociaż zdarzają się osoby, które zdradzają niezależnie od poziomu zadowolenia ze stałej relacji. Zdrada, a dokładnie jej ujawnienie, wywołuje u osoby zdradzanej gniew, wstyd, poczucie opuszczenia, bezsilności i beznadziejności, obniża znacznie poczucie własnej wartości, atrakcyjności. Zaczynają się niekontrolowane natrętne nawroty myśli o zdradzie, stany depresyjne i depresja. Zdrada emocjonalna częściej wywołuje poczucie krzywdy niż gniew.

Przeprowadzone badania pokazują, że kobiety bardziej od mężczyzn przeżywają zdradę emocjonalną partnera niż seksualną i traktują ją jako zapowiedź rozpadu związku. Mężczyźni z kolei są bardziej tolerancyjni dla zdrady emocjonalnej niż seksualnej. Przeżywana trauma u zdradzanego oraz poczucie winy i dylematy towarzyszący osobie zdradzającej to bardzo częste powody wizyt u psychologa i psychiatry.