Savoir-vivre: zasady dobrego wychowania przy stole, w biznesie

Savoir-vivre to francuskie wyrażenie, którym określa się zbiór zasad dobrego wychowania. Savoir-vivre dotyczy bardzo wielu dziedzin: od reguł zachowania się przy stole, przez te panujące w biznesie, mówiące o tym, jak poprawnie formułować wiadomości e-mail po te poświęcone ubiorowi czy relacjom damsko-męskim. Oto zasady savoir-vivre

Spis treści

1. Savoir-vivre: czym jest?
2. Savoir-vivre przy stole
3. Savoir-vivre w relacjach damsko-męskich
4. Savoir-vivre w biznesie
5. Savoir-vivre w komunikacji
6. Co mówić w windzie i jak... wchodzić po schodach?

Savoir-vivre - ten obcobrzmiący termin zadomowił się w Polsce na dobre - nawet jeśli ktoś nie wie, co oznacza, na pewno kiedyś już gdzieś ten zwrot słyszał. 

Savoir-vivre: czym jest?

Savoir-vivre jest pojęciem pochodzącym z języka francuskiego, złożonym z dwóch bezokoliczników - "savoir" znaczy wiedzieć, a "vivre" - żyć, w wolnym tłumaczeniu możemy więc powiedzieć, że savoir-vivre to nic innego, jak wiedza o życiu, a już bardziej konkretnie - znajomość zasad dobrego wychowania.

Savoir-vivre swoich korzeni wcale nie ma we Francji, a w starożytnej Grecji, gdzie tworzyła się potęga kultury europejskiej. Grecy dążyli do doskonałości, a te dążenia przejawiały się m. in. w wyszukanych ceremoniałach i praktykowaniu uprzejmości. W średniowieczu nie przykładano do savoir-vivre'u tak wielkiej wagi - wszystkie warstwy społeczne wyróżniały się podobnymi manierami.

Ponownie nacisk na zasady dobrego wychowania zwrócono w renesansie, a tendencja utrzymywała się również w ciągu następnych wieków. Dopiero w latach 60. XX wieku stopniowo przywiązanie do etykiety regulującej ludzkie zachowania niemal w każdej życiowej sytuacji zdecydowanie zmalało. Ważniejsza stała się wolność wyboru, możliwość postępowania tak, jak sami uważamy za słuszne.

Mimo to savoir-vivre nie odszedł zupełnie w zapomnienie - w niektórych sytuacjach znajomość zasad dobrego wychowania jest niezbędna, gdy zależy nam na zrobieniu dobrego wrażenia, zaprezentowaniu się w towarzystwie, właściwej reakcji w danej sytuacji. Poznaj więc najważniejsze zasady savoir-vivre'u!

Savoir-vivre przy stole

1. Sposób siedzenia

Savoir-vivre wymaga, abyśmy siedzieli przy stole z plecami opartymi o krzesło. Nie można się garbić ani zakładać nogi na nogę, bo takie ich ułożenie może właśnie spowodować nasze przygarbienie. Co więcej, na stole trzymamy tylko dłonie, nie opieramy na nich łokci, a gdy już przystąpimy do posiłku, kierujemy łyżkę czy widelec wprost do ust - nie nachylamy się głową ku talerzowi. Aby po drodze nie wylać na siebie zupy czy nie strącić kawałka mięsa, nabieramy na sztućce małe porcje.

2. Przed posiłkiem i podczas posiłku

Savoir-vivre nakazuje, by przed posiłkiem położyć serwetkę na swoich kolanach, poniżej linii stołu. Nie kładziemy jej obok talerza ani nie zakładamy za kołnierz koszuli.

Zasady dobrego wychowania mówią również, by w czasie posiłku nie mówić - możemy bowiem opluć konsumowanym właśnie jedzeniem współbiesiadników. Jemy zawsze z zamkniętą buzią. Jeśli chcemy rozpocząć rozmowę, to najlepiej z naszymi sąsiadami po lewej i prawej stronie. Można pokonwersować również z kimś siedzącym naprzeciwko, o ile nie będziemy musieli mówić zbyt głośno i nachylać się ku rozmówcy, opierając łokciami na stole.

Podczas posiłku nie powinniśmy życzyć "smacznego", ponieważ tym sposobem sugerujemy, że mógłby być on niesmaczny.

Jeśli spożywamy rybę czy mięso - ości i kości odkładamy z boku talerza, natomiast do "resztek" z owoców morza (np. skorup) najprawdopodobniej dostaniemy osobne naczynie. W restauracji orientalnej nie musimy się martwić, że nie umiemy jeść pałeczkami - śmiało możemy je zastąpić sztućcami. Chyba że chodzi o sushi, które lepiej zjeść ręką niż za pomocą sztućców właśnie.

Pijąc drinka w restauracji wypada powstrzymać się od zjedzenia wieńczącego go kawałka pomarańczy, a podczas spożywania kompotu owoce wyjmujemy łyżeczką, natomiast sam napój również pijemy małymi łyżeczkami - nie bezpośrednio ze szklanki. Podobnie z gorącą herbatą - te napoje mają nam służyć do delektowania się, rozgrzania, a nie orzeźwienia. Nie muszą więc być wypijane natychmiast.

Podczas posiłku nie powinniśmy odchodzić od stołu. Jeśli dana potrawa czy przyprawa znajduje się w dużej odległości do nas, prosimy o jej podanie sąsiada, a następnie kolejne osoby. Czekamy aż to, o co prosiliśmy, zostanie nam podane, nie wychylamy się przez stół ani za plecami innych jedzących.

3. Alkohol

Wiele zasad dobrego wychowania można złamać, pijąc... i nalewając alkohol. Warto wiedzieć, że podczas rozlewania wina nie podnosimy kieliszka, do którego nalewamy trunek, musi on cały czas znajdować się na stole. Kieliszek łapiemy w górnej części nóżki i nigdy nie wypijamy wina jednym haustem. Panie powinny pamiętać, by przed spożyciem wina oczyścić usta ze szminki - nietaktem jest zostawianie po niej śladów na kieliszku.

4. Zakończenie posiłku

Sygnał do zakończenia posiłku dają gospodarze, a my, odchodząc od stołu, powinniśmy powiedzieć "dziękuję". Dopiero gdy skończymy jeść możemy zdjąć serwetkę z kolan i ułożyć ją po prawej stronie talerza.

Savoir-vivre w relacjach damsko-męskich

Savoir-vivre reguluje również relacje damsko-męskie. Dzisiaj już nie w takim stopniu jak przed rewolucją obyczajową w latach 60. i 70. XX wieku, ale dawne zasady dobrego wychowania nadal mają wielu swoich zwolenników (a także przeciwników).

Damsko-męski savoir-vivre reguluje takie kwestie jak:

1. Podawanie ręki lub wybór innego sposobu przywitania

Tutaj pierwszeństwo ma zawsze kobieta. To ona decyduje, czy poda nowo poznanemu mężczyźnie rękę do uściśnięcia bądź po prostu kiwnie głową na przywitanie lub powie "dzień dobry". Rolą mężczyzny jest przyjęcie jej wyboru i odpowiedzenie w ten sam sposób.

2. Wejście do pomieszczenia

Jeśli w danym pomieszczeniu jest już mężczyzna, a wchodzi do niego kobieta (niekoniecznie jego partnerka), mężczyzna wstaje i nie siada, dopóki kobieta jako pierwsza nie zajmuje swojego miejsca.

Przyjęło się również, że panowie przepuszczają panie pierwsze w drzwiach - tymczasem zasady dobrego wychowania mówią co innego. Mężczyzna powinien otworzyć drzwi, ale przejść przez nie pierwszy i przytrzymać je przed kobietą. Podobnie z wejściem do restauracji - wchodzi pierwszy mężczyzna, ponieważ dawniej przyjmowano, że przyjmie na siebie czekające tam na kobietę ewentualne niebezpieczeństwa, "rozpozna" teren.

Tak samo wygląda sytuacja z samochodem - to mężczyzna powinien wysiąść pierwszy, a następnie otworzyć drzwi kobiecie.

3. Przy wspólnym stole

Bardzo skomplikowane są również zasady savoir-vivre'u dotyczące przebywania kobiety i mężczyzny przy jednym stole. Mężczyzna powinien odsuwać i przysuwać krzesło kobiety za każdym razem, gdy ta wstaje i siada do stołu oraz wstawać, gdy ta od stołu odchodzi. Zasada ta nie działa, gdy kobieta odchodzi od swojego miejsca przy stole ustawionym na świeżym powietrzu.

Całowanie w rękę nie jest "obowiązkiem" mężczyzny według zasad savoir-vivre'u.

4. Całowanie w rękę

Ta tradycja utrzymuje się w niewielu krajach - zarówno panowie nie mają zbyt dużej ochoty na całowanie obcych kobiet w rękę, jak i one często odczuwają to jako naruszenie swojej prywatnej przestrzeni. Jeśli jednak bardzo mu na tym zależy, powinien pamiętać, że tę czynność można wykonywać tylko w pomieszczeniach zamkniętych, nie na świeżym powietrzu, np. w parku. To mężczyzna schyla się ku ręce kobiety, nie ciągnie jej ku sobie.

5. Płacenie w restauracji

Płacenie w restauracji jest kolejną kłopotliwą sytuacją w relacjach damsko-męskich - panowie nie zawsze chcą pokrywać kosztów całego rachunku, skoro dzisiaj kobiety samodzielnie się utrzymują, a i one nie chcą czuć się od nich zależne. Dobra wiadomość jest taka, że savoir-vivre nie wymaga od mężczyzny, by zawsze to on opłacał rachunek.

Chyba że jest stroną zapraszającą, jednak zasada ta działa w dwie strony - jeśli kobieta go gdzieś zaprasza, to na niej, według zasad dobrego wychowania, spoczywa obowiązek pokrycia kosztów. Wszelkie innowacje są jednak dozwolone - para może umówić się, że płacą oboje lub robi to jedno z nich - żadna z tych sytuacji nie przeczy zasadom savoir-vivre'u.

Savoir-vivre w biznesie

Savoir-vivre reguluje bardzo wiele sfer naszego życia, również tę zawodową. Oto najważniejsze aspekty tej gałęzi zasad dobrego wychowania:

1. Powitanie i pożegnanie

Decyzja o podaniu dłoni na powitanie (lub wyborze jego innej formy) - należy do szefa. Savoir-vivre głosi bowiem, że postanawia o tym osoba wyższa rangą. Inaczej wygląda kwestia z kłanianiem się - robi to jako pierwsza osoba zajmująca niższe stanowisko. Warto jednak pamiętać, że jeśli idziemy na spotkanie z klientem, to my się kłaniamy, ponieważ to on staje się w tej sytuacji na swój sposób naszym "szefem". Podobnie z pożegnaniem - sygnał zawsze wychodzi od szefa.

W biznesie szef jest szefem, bez względu na wiek i płeć. Jeśli więc po spotkaniu szef-mężczyzna i pracownica-kobieta wychodzą z pokoju, to pracownica powinna przepuścić szefa, natomiast gdy ta sama sytuacja dotyczy osób dwóch płci na równorzędnych stanowiskach - mężczyzna przepuszcza kobietę.

2. Dress code

Savoir-vivre określa również, jak powinniśmy się ubierać do pracy. Zasady dotyczące przedstawicieli obu płci głoszą, by wybierać odzież jak najmniej wyzywającą, zawsze czystą i schludną. Wykluczone są ubrania z dziurami czy plamami po kompocie. Co jeszcze zasady dobrego wychowania mówią o naszym ubiorze?

Savoir-vivre w biznesie - kobieta

• standardowy zestaw wygląda następująco: biała koszula, marynarka, spódniczka;
• spódniczka powinna kończyć się tuż za kolanem lub przed nim - ale nie więcej niż 6 powyżej niego;
• koszula powinna być wykonana z nieprześwitującego, matowego materiału, najlepiej dobrać pod nią cielisty stanik;
• możesz również ubrać sukienkę o długości takiej, jak spódniczka w zestawie z koszulą i koniecznie z długim rękawem;
• jeśli bardzo nie lubisz spódnic i sukienek, możesz ubrać zestaw ze spodniami;
• unikaj krzykliwego makijażu, dużych dekoltów, krzykliwej biżuterii, tipsów, naklejek na paznokciach;
• nie pokazuj gołych nóg - zawsze noś rajstopy;
• zakładaj wyłącznie buty z zakrytymi palcami;
• na spotkania biznesowe wybieraj skromną biżuterię, której noszenie... nie wydaje dźwięku;
• unikaj falban, zamków i innych ozdób;
• nie ubieraj rzeczy prześwitujących;
• nie dobieraj wielu dodatków: torebka, apaszka będą wystarczające.

Należy unikać ubrań wielobarwnych, a postawić na kolory władzy - czerń i szarości.

Savoir-vivre w biznesie - mężczyzna

• standardowy zestaw to koszula, krawat, marynarka i spodnie;
• nie ubieraj koszuli z krótkim rękawem (nawet pod garnitur) ani krótkich spodenek;
• garnitur powinien być odpowiednio dopasowany - spodnie i marynarka nie mogą być zbyt długie czy krótkie - właściwa długość nogawek to do połowy obcasa buta;
• spodnie powinny być w tym samym kolorze i z tego samego materiału co marynarka;
• krawat powinien mieć jak najmniej kolorów i wzorów;
• noś eleganckie, np. skórzane, buty;
• nie przychodź na spotkanie biznesowe w butach sportowych lub sandałach;
• skarpety dopasuj do butów i do całości - nie zakładaj jasnych skarpet do ciemnych kolorów;
• skarpety muszą mieć też odpowiednią długość - sięgać przynajmniej do wysokości 1/3 łydki;
• pamiętaj, że wszystkie guziki marynarki muszą być zapięte, gdy stoisz, możesz je rozpiąć po zajęciu miejsca i ponownie zapiąć przy wstawaniu;
• unikaj biżuterii - jedynie elegancki zegarek będzie wskazany;
• pasek przy spodniach ma służyć jako element stroju, a nie do regulacji spodni - te powinny być dokładnie dopasowane;
• do zewnętrznej kieszeni marynarki możesz włożyć poszewkę w kolorze krawata i wykonaną z tego samego materiału, nie powinieneś jednak umieszczać w tej kieszeni np. okularów czy chusteczki higienicznej.

Zasady dobrego wychowania w biznesie wymagają również, by na spotkania się nie spóźniać, a podczas ich trwania nie odbierać telefonów. Sam telefon powinien być wyciszony, nie można też co chwilę na niego zerkać, by sprawdzać nadchodzące wiadomości.

Całą swoją uwagę poświęcaj rozmówcom - mów spokojnie i uprzejmie, zmieniaj ton głosu jako oznakę zainteresowania. Utrzymuj kontakt wzrokowy z rozmówcą, ale nie patrz mu w oczy bez przerwy, bo może to sugerować, że masz coś do ukrycia.

Co mówić w windzie i jak... wchodzić po schodach?

Reguły savoir-vivre'u ustalono tak, że gdybyśmy chcieli się do nich wszystkich stosować, towarzyszyłyby nam na każdym kroku. Nawet dosłownie, bo i w windzie, i na schodach. Uregulowano bowiem nawet czy i co mówić do osób będących w windzie po swoim wejściu do niej i sformułowano zasady damsko-męskiego wchodzenia po schodach. Zdradza je w załączonym niżej wideo Adam Jarczyński, ekspert od savoir-vivre'u.

Źródło: x-news.pl

O autorze

Anna Sierant

Redaktor prowadząca działy Psychologia i Uroda, a także stronę główną w serwisie Poradnikzdrowie.pl. Jako dziennikarka współpracowała m. in. z "Wysokimi Obcasami", serwisami: dwutygodnik.com i entertheroom.com, kwartalnikiem "G'RLS Room". Współtworzyła również magazyn internetowy "Pudrowy Róż". Prowadzi blog jakdziewczyna.wordpress.com.

Anna Sierant