Rozwód: kiedy sąd może go orzec, a kiedy nie? Psychologiczne aspekty rozwodu

Rozwód to nic innego, jak sądowne rozwiązanie związku małżeńskiego. Pary decydują się na rozstanie z różnych powodów – przyczyną rozwodu może być zarówno zdrada, jak i jakieś uzależnienie u jednego z małżonków. Przeczytaj, w jakich przypadkach sąd może orzec rozwód, a w jakich nie. Dowiedz się również, ile kosztuje rozwód i jaka jest różnica między rozwodem a separacją. Poznaj również możliwe konsekwencje rozwodu dla psychiki zarówno osób, który się rozwiodły, jak i ich dzieci.

Spis treści

1. Kiedy sąd orzeka rozwód?
2. Kiedy sąd nie orzeknie rozwodu?
3. Ile kosztuje rozwód?
4. Rozwód a separacja
5. Najczęstsze przyczyny rozwodów
6. Konsekwencje rozwodu
7. 1. Aspekty psychologiczne
8. 2. Aspekty ekonomiczne
9. 3. Wpływ rozstania rodziców na dziecko
10. Czy rozwód może być korzystny?

Rozwód to już we współczesnych czasach niemal codzienność. Taka jest smutna rzeczywistość – coraz więcej małżeństw decyduje się na ostateczne rozstanie właśnie na drodze rozwodu. Polska nie znajduje się co prawda w ścisłej czołówce państw, w której dochodzi do największych ilości rozwodów, rozpady małżeństw wcale jednak rzadkie w naszym kraju nie są. Okazuje się bowiem, że rocznie rozwodzi się nawet aż prawie 70 tysięcy polskich małżeństw.

Kiedy sąd orzeka rozwód?

W Polsce warunki, według których może zostać udzielony rozwód, określone zostały w Kodeksie rodzinnym i opiekuńczym. Podstawowym aspektem, którego spełnienie jest wymagane do sądownego zakończenia małżeństwa, jest trwały i zupełny rozkład małżeństwa. O czym tutaj jednak mowa? Pożycie małżeńskie rozpatrywane jest na trzech płaszczyznach: duchowej, fizycznej oraz gospodarczej.

Pierwsze dwie z wymienionych zasadniczo są dość jasne: o ustaniu pożycia można mówić wtedy, kiedy znikła więź emocjonalna pomiędzy małżonkami oraz gdy nie podejmują się oni już zbliżeń. Najbardziej interesujący jest jednak ostatni z wymienionych aspektów życia małżeńskiego - aspekt gospodarczy. Nierzadko zdarza się sytuacja, gdy małżonkowie spotykają się już nawet z nowymi partnerami, a jednocześnie nadal mieszkają wspólnie w jednym domu czy mieszkaniu. W takiej sytuacji gospodarczy wymiar pożycia małżeńskiego nie ulega ustaniu, nie jest to jednak sytuacja, która uniemożliwia wzięcie rozwodu. Sąd może w takim przypadku orzec rozwód wtedy, kiedy wymiar gospodarczy pożycia małżeńskiego nie ulega ustaniu z powodów takich jak np. niemożność wyprowadzenia się małżonka z mieszkania, wynikająca chociażby z powodów finansowych.

Czytaj też:

Nowe życie po rozwodzie - jak poradzić sobie z pustką po rozstaniu?

Tinder: co to jest i jak działa ta aplikacja?

Rodzinny patchwork - trudne relacje między rodziną a nowym partnerem

Terapia małżeńska - na czym polega i kiedy ma sens?

Kiedy sąd nie orzeknie rozwodu?

Istnieją pewne sytuacje, w których sąd nie wyda wyroku o rozwodzie nawet wtedy, kiedy spełnione zostaną kryteria ustania pożycia małżeńskiego. Sprawy rozwodowe są oczywiście rozpatrywane indywidualnie, wyróżnia się jednak pewne uniwersalne aspekty, które uniemożliwiają wzięcie rozwodu. Mowa tutaj przede wszystkim o sytuacjach, w których:

• rozwód mógłby doprowadzić do niekorzystnych zjawisk u dzieci – np. znacznego pogorszenia ich sytuacji materialnej lub poważnych problemów psychicznych;
• o rozwód wnioskuje ten małżonek, z którego to winy ustało pożycie małżeńskie, a tymczasem drugi z małżonków nie wyraża zgody na rozwiązanie małżeństwa;
• rozwód i jego skutki byłyby niezgodne z zasadami współżycia społecznego – tutaj mowa np. o sytuacji, kiedy jeden z małżonków poważnie zachoruje i tak naprawdę po rozwiązaniu małżeństwa nie miałby kto zaopiekować się tym człowiekiem.

Czytaj też: Coraz częściej wybieramy wolne związki - czy przeżywamy kryzys małżeństwa?

Najczęstsze przyczyny rozwodów

Tak jak małżeństwa i panujące w nich zasady i uczucia bywają wyjątkowo różnorodne, tak i rozmaite bywają przyczyny rozwodów. Najczęstszym powodem, przez który dochodzi do rozpadu związku, jest zdrada. Wyróżnia się jednak i szereg innych czynników, przez które ludzie decydują się na to, aby zakończyć – czasami nawet długoletni – związek. Wśród nich wspomnieć można o:

• niezgodności charakteru;
• przemocy w rodzinie (zarówno fizycznej, jak i psychicznej);
• różnorodnych uzależnieniach (przyczyną rozwodu może być zarówno uzależnienie jednego z partnerów od substancji psychoaktywnych, jak i zupełnie innego typu uzależnienia, jak np. pracoholizm);
• problemy finansowe.

Konsekwencje rozwodu

1. Aspekty psychologiczne

Rozwód doprowadza do tego, że formalne więzi pomiędzy małżonkami przestają obowiązywać. To jest akurat oczywisty i zasadniczo wręcz oczekiwany skutek rozwiązania małżeństwa, niewiele jednak osób myśli o tym, jak duży wpływ na ludzką psychikę ma przebycie rozwodu.

Istnieje tzw. lista najbardziej dotkliwych zdarzeń, których w ciągu życia może doświadczyć człowiek – rozwód plasuje się w jej ścisłej czołówce. Małżeństwo to co prawda inna więź niż ta, które istnieje pomiędzy rodzicem a dzieckiem, nie oznacza to jednak, że jest ona mniej trwała. W końcu to właśnie sama świadomość tego, że posiada się małżonka, może w niebagatelny wręcz sposób wpływać na poczucie stabilności życiowej człowieka. Partner jest tym, do kogo udamy się po wyczerpującym dniu w pracy, to on pocieszy nas wtedy, kiedy umrze któryś z członków rodziny czy wesprze w każdej innej sytuacji, w której tego będziemy potrzebować.

Można by pomyśleć, że przecież szczęśliwi ludzie się nie rozwodzą – jeżeli zapada decyzja o końcu związku, to pewnie i tak małżeństwo nie dawało wspomnianej wyżej stabilności. Teoretycznie i owszem – tkwienie w niesatysfakcjonującym, będącym źródłem problemów, związku, jest bardzo trudne, należy jednak podkreślić pewien aspekt – taki partner, choćby nawet niedoskonały, po prostu jest obok.

Czytaj też: Luźne związki - na czym polegają? Wady i zalety związków bez zobowiązań

Po rozwodzie tego partnera już nie ma. Już sama świadomość tego może być dobijająca – małżonek ostatecznie pozostaje sam. To właśnie bywa źródłem przede wszystkim dojmującego smutku, ale nie tylko. Rozwód stanowi jeden z czynników ryzyka różnych zaburzeń psychicznych, w tym przede wszystkim depresji oraz rozmaitych zaburzeń lękowych. Rozwiązanie małżeństwa sprzyjać może również takim problemom, jak uzależnienie od substancji psychoaktywnych – takie środki, jak chociażby alkohol, mogą być traktowane jako złudny sposób na przegonienie nieprzyjemnego niepokoju i smutku. Przebycie rozwodu, o czym również nie sposób nie wspomnieć, zwiększa również ryzyko popełnienia samobójstwa – czasami zachowania samobójcze są traktowane jako próba nakłonienia drugiego małżonka do powrotu do związku, a czasami osoba po rozwodzie zapada w tak głęboką rozpacz, że przestaje ona po prostu widzieć dalszy sens swojego życia.

2. Aspekty ekonomiczne

Rozwód niesie za sobą nierzadko również konsekwencje natury ekonomicznej. Zdarza się sytuacja, gdzie w małżeństwie jeden małżonek pracuje, a drugi zajmuje się domem. Po rozwodzie sytuacja zazwyczaj musi ulec zmianie – osoba, która dotychczas opiekowała się domowym zaciszem, musi pójść do pracy. Taka konieczność jest wyzwaniem, ale i znacznym obciążeniem dla psychiki – bywa to przecież sytuacją całkowicie nową i wielu ludziom po prostu trudno jest się z nią zmierzyć. Te właśnie aspekty mogą dodatkowo zwiększać ryzyko pojawiania się różnych zaburzeń psychicznych po rozwodzie.

3. Wpływ rozstania rodziców na dziecko

Rozwiązanie małżeństwa wpływa zarówno na małżonków, jak i na ich dzieci. Pociechy różnie znoszą rozwód rodziców – części z nich, po jakimś czasie, udaje się dość dobrze odnaleźć w nowej sytuacji, inne z kolei znoszą to już zdecydowanie gorzej. Nie bez powodu rozstanie rodziców wymieniane jest jako czynnik ryzyka zaburzeń psychicznych u dzieci i młodzieży. Młodzi pacjenci popadać mogą w zaburzenia depresyjne czy rozwijać się u nich mogą zaburzenia lękowe. Istotnie zwiększa się u nich także ryzyko nadużywania i uzależnienia od substancji psychoaktywnych, oprócz tego pojawiać się u dzieci mogą również i rozmaite zaburzenia zachowania.

Czytaj też: Jak utrzymać dobre relacje w rodzinie po rozstaniu?