Mózgi jedynaków inne niż tych, co mają rodzeństwo? Tak, ale konsekwencje niekoniecznie negatywne
Tym razem to nie opinie i stereotypy, a poważne badania, miały dać odpowiedź, czy mózgi jedynaków są inne i czy ma to wpływ na ich dorosłe życie. Świat chce wiedzieć, jak kurczące się rodziny wpływają na funkcjonowanie społeczeństw. Dane zbierano w 32 ośrodkach, przebadano tysiące osób. Odpowiedź nie jest oczywista.
Naukowcy ze Szpitala Ogólnego Uniwersytetu Medycznego w Tianjin i innych instytutów w Chinach przeprowadzili niedawno badanie mające na celu lepsze zrozumienie, w jaki sposób bycie jedynakiem wpływa na mózg i zachowania ludzi w wieku dorosłym.
Ich odkrycia, opublikowane w czasopiśmie "Nature Human Behaviour", podkreślają specyficzne wzorce w rozwoju i aktywności mózgu, a także tendencje behawioralne, które są powszechnie obserwowane u dorosłych, którzy dorastali bez rodzeństwa.
Znaleziono pewne cechy wspólne dla mózgów jedynaków, ale z pewnością wnioski z badania zaskoczą tych, którzy nie doceniają modelu rodziny 2+1. Okazuje się bowiem, że bycie wychuchanym jedynakiem ma dobre strony, a ewentualne minusy spowodowane przez brak rodzeństwa nietrudno nadrobić dzięki relacjom z innymi ludźmi.
Dorastanie bez rodzeństwa szkodzi? Sprzeczne wyniki badań
Teoretycznie wiemy sporo o wpływie braku brata lub siostry na zachowania ludzi w dorosłości, bo na całym świecie naukowcy wielokrotnie zajmowali się tym zagadnieniem. A jednak w praktyce trudno było o wiążące wnioski.
Kolejne badania przyniosły różne, a nawet całkiem sprzeczne, wyniki, które czasami wskazywały głównie na negatywne skutki bycia jedynakiem, a innym razem podkreślały pozytywy. Przykładowo: niektóre badania sugerowały, że jedynacy zwykle lepiej radzą sobie w szkole, są bardziej prospołeczni i mniej problematyczni, podczas gdy inne wykazały coś dokładnie przeciwnego.
Wraz z ogólnoświatowym wzrostem liczby rodzin jedynaków, kluczowe jest zrozumienie wpływu dorastania bez rodzeństwa (GWS) na mózg dorosłego, zachowanie i leżące u jego podstaw ścieżki
– napisali główni badacze Jie Tang i Jing Zhang w imieniu zespołu.
Polecany artykuł:
Jedynacy a mózg i zachowanie - inne badania
Dlaczego tym razem badanie, którego wyniki opublikowano pod koniec marca, ma być bardziej wiarygodne od poprzednich? Naukowcy przeanalizowali dane zebrane w ramach badania Chinese Imaging Genetics (CHIMGEN), które zostało przeprowadzone w 32 ośrodkach badawczych w Chinach. Znaczenie ma też metodologia.
Korzystając z kohorty CHIMGEN, zbadaliśmy powiązania dorastania bez rodzeństwa ze strukturą, funkcją, łącznością, poznaniem, osobowością i zdrowiem psychicznym dorosłych, a także ścieżką do rozwoju mózgu i zachowania, w 2397 parach osób z rodzeństwem i bez rodzeństwa, dobrze dopasowanych pod względem zmiennych
- podkreślają badacze.
Dlaczego to jest tak istotne? Na to, jacy jesteśmy, wpływa wiele czynników - warunki bytowe, środowisko, sposób odżywiania etc. Takie zmienne mogły zafałszowywać obraz w poprzednich badaniach. Tutaj zadbano, żeby, na ile to tylko możliwe, jedyną wyraźną różnicą był tylko fakt posiadania, lub nie, rodzeństwa.
Mózgi jedynaków i osób, które mają rodzeństwo, różnią się
Badacze zaobserwowali różnice w istocie białej, objętości mózgu, aktywności neuronalnej, pamięci i zdrowiu psychicznym, między jedynakami i osobami, które mają rodzeństwo. Nie ma tu jednak wyraźnych zwycięzców czy istotnych zmian w obszarze mózgu.
Stwierdzono, że jedynacy mają:
- większy potencjał w zakresie komunikacji/zdolności językowych,
- mniejszy potencjał motoryczny, ale większą objętość móżdżku, która teoretycznie może poprawiać koordynację ruchową,
- mniejszą ogólną objętość mózgu, która zapewne ma wpływ na funkcje poznawcze, ale to obszar wciąż niezbadany i niejasny,
- niższą spontaniczną aktywność czołowo-skroniową mózgu.
Pamiętając, że płat czołowo-skroniowy odpowiada za wiele funkcji, w tym za rozumienie i wytwarzanie mowy, pamięć werbalną, przetwarzanie dźwięków, oraz funkcje poznawcze i emocjonalne, można podejrzewać, że te różnice mogą wpływać na dorosłość jedynaków i rodzeństw.
Prawidłowy rozwój mózgu i relacji? Najważniejsza jest rodzina
Chociaż pozornie częściowo wyniki badań pokrywają się ze stereotypowymi wyobrażeniami o jedynakach, badacze podkreślają, że "większość wyników mózgowych i behawioralnych można modyfikować poprzez czynniki środowiskowe, takie jak status społeczno-ekonomiczny, opieka matczyna i wsparcie rodziny.
W opinii badaczy starannie zaprojektowane interwencje mające na celu poszerzenie doświadczeń i możliwości rozwojowych dzieci może pomóc w poprawie funkcji ich mózgu, zdrowia psychicznego i zachowań w wieku dorosłym.
