Czy to szantaż emocjonalny? Oto 5 sygnałów, że ktoś tobą manipuluje

Chociaż żyjemy w społeczeństwie, które rządzi się społeczną i cywilizowaną naturą to naukowcy wciąż dostrzegają wpływ różnych postaw na codzienne decyzje. Poszczególne wzorce zachowań widoczne w kontaktach z innymi skupiają się często na chęci zysku. Wówczas w grę wchodzi między innymi szantaż emocjonalny, jak się przed nim bronić? Poznaj jego mechanizmy.

Żeby czemuś zapobiec, najpierw należy poznać zasadę działania poszczególnych zachowań. Nie inaczej jest w przypadku manipulacji. Niestety często nie zdajemy sobie sprawy z tego, że ktoś za sprawą różnych emocji próbuje wywierać na nas wpływ i ostatecznie ulegamy, nawet ze szkodą dla samych siebie. Dlatego warto poznać kilka sygnałów określanych mianem czerwonych flag, które powinny wzbudzić naszą czujność.

Szantaż emocjonalny. Przykłady manipulacji

Szantaż emocjonalny określany jest przez psychologów jako łagodna forma manipulacji. Niemniej może wyrządzić wiele poważnych konsekwencji. A wszystko za sprawą celowości działania. Tego typu manipulacja oparta jest na podstawowej groźbie, czyli zasadzie, że jeżeli czegoś nie zrobimy, to wydarzy się coś złego.

Po czym poznać, że ktoś próbuje nami manipulować za pomocą emocji? Otóż specjaliści wskazują na kilka sygnałów, które powinny wzbudzić naszą czujność. Jedną z nich jest poczucie winy. 

Kiedy w trakcie rozmowy, czy innej formy komunikacji ktoś celowo próbuje wywołać w nas wstyd, czy poczucie, że to my popełniliśmy błąd, to znak, że za pomocą emocji chce doprowadzić do zmiany naszych postaw czy decyzji.

Kolejną czerwoną flagą jest milczenie. Formy manipulacji przybierają różnorodny kształt, a jedną z nich jest taktyka komunikacyjna określana jako bierno-agresywna. Jeśli ktoś nie odbiera telefonu, nie odpisuje na SMSy lub milczy w twoim towarzystwie, może próbować w ten sposób wpłynąć na twoje zachowanie. 

Wyolbrzymianie, to kolejna forma szantażu emocjonalnego. Kiedy jedna osoba nadaje całości sytuacji zbyt intensywny wydźwięk, to jej celem jest wzmocnienie emocji odbiorcy, zrzucenie na niego odpowiedzialności. Takie zachowanie ma przyczyniać się ostatecznie do zmiany naszej decyzji. 

Jak rozpoznać szantaż emocjonalny? Nie lekceważ wstydu

Emocje mają wiele barw, dlatego manipulacja oparta właśnie na nich przybiera różnorodną formę. Kolejną z czerwonych flag jest wstyd. Szantaż emocjonalny oparty na wstydzie jest prostym i częstym mechanizmem. 

W dużej mierze tego typu zachowanie jest celowe, osoba, która chce coś osiągnąć, próbuje nas zawstydzić, licząc, że w ten sposób doprowadzi do zmiany naszej decyzji, czy zachowań. 

My zaś chcąc zbudować własny konstrukt, czyli koncepcję, która pomoże nam wyjaśnić ludzkie zachowanie, ulegamy czasem tej manipulacji, nawet jeżeli robimy to świadomie.

Ostatnią ważną wskazówką, która świadczy o szantażu emocjonalnym, są groźby i stawianie ultimatum. To najbardziej charakterystyczna i jednoznaczna forma manipulacji. Treści gróźb mogą być mocno zróżnicowane, ale łączy je zawsze ten sam cel, zmiana postaw i zachowań drugiej osoby.

Szantaż emocjonalny bez względu na rodzaj użytego mechanizmu i sterującymi nim emocjami opiera się największych lękach osoby, wobec której zastosowana jest manipulacja. Dlatego jeśli zauważymy, że ktoś próbuje wywrzeć na nas wpływ i w tym celu dotyka wrażliwych dla nas kwestii, czy uderza w nasze słabości, to znak, że próbuje nami manipulować na poziomie emocjonalnym.

Naukowcy zgodnie podkreślają, że szantaż emocjonalny może być bardziej wyniszczający niż przemoc fizyczna. Zranienia pozostające w psychice wymagają często pomocy specjalistów, a jeśli ktoś nieustannie podlega tego typu manipulacjom, to konieczna jest psychoterapia, która pomaga pozbyć się traum i przywrócić wiarę we własne siły, możliwości i poczucie wartości. 

Szantaż emocjonalny jest także traktowany jako forma przemocy psychicznej. Dlatego jeśli doświadczamy tego typu zachowań, słyszymy groźby, ktoś próbuje nas zastraszyć, czy przez czyjeś zachowanie nasza kondycja psychiczna zaczyna podupadać, nie wolno z tym zwlekać. 

W każdej chwili dostępne są różne formy wsparcia psychicznego, wykwalifikowani specjaliści nie tylko wysłuchają, na czym polega problem, ale przede wszystkim dadzą wsparcie i mogą wskazać co dalej. 

Poniżej przypominamy kilka telefonów, z których możesz skorzystać w celu uzyskania pomocy specjalistów:

• Ogólnopolski telefon dla ofiar przemocy w rodzinie "Niebieska Linia": 800 12 00 02 (czynny całą dobę);
• Telefon zaufania dla dzieci i młodzieży: 116 111 (czynny cały tydzień, 12:00-2:00);
• Telefoniczne Centrum Wsparcia: 800 70 2222 (czynny całą dobę);
• Mailowe wsparcie psychologiczne Kampanii Przeciw Homofobii: [email protected].

Magdalena Siraga