4 miesiąc ciąży: płód ma już linie papilarne

16-tygodniowy płód do perfekcji opanował bogaty repertuar ruchów: kręci się i fika koziołki. Słyszy dźwięki, a nawet... może je wydawać. Ma też cechę, która sprawia, że jest niepowtarzalny. Dowiedz się, jak przebiega rozwój płodu w czwartym miesiącu ciąży.

W 14. tygodniu od zapłodnienia płód ma ok. 11 cm długości liczonej od ciemienia do końca tułowia, a jeśli dodamy do tego długość nóżek – jego „wysokość” to prawie 20 cm. Właśnie w tym czasie bowiem nóżki wydłużają się, aż będą dłuższe od ramion. Cały płód zresztą szybko rośnie – nie tylko staje się dłuższy, ale także nabiera ciała. W 15. tygodniu ciąży pod przezroczystą skórą zaczyna odkładać się tłuszcz, który daje ciepło i energię, a poza tym sprawia, że embrion coraz bardziej przypomina wyglądem dziecko. Staje się tak także dzięki temu, że głowa nabiera proporcji odpowiednich do reszty ciała, porastają ją włoski, a kończyny są już całkowicie ukształtowane. Na palcach dłoni i stóp pojawiają się miniaturowe paznokcie.
W tym czasie dziecko ma także rozwinięte cechy płciowe. Podczas badania USG w 14. tygodniu życia płodowego u chłopców można zauważyć członek, dziewczynki zaś mają już pochwę, macicę, jajniki i wargi sromowe.
W jajnikach w owym czasie są 2 miliony komórek jajowych. Ich liczba jednak od początku stale się zmniejsza – w chwili przyjścia na świat będzie ich milion (zjawisko to postępuje także później – w jajnikach 17-letniej dziewczyny jest ok. 200 tysięcy jajeczek).
Chociaż płód coraz bardziej przypomina dziecko, skórę ma wciąż cienką i przezroczystą – jest różowoczerwona i dobrze widać przez nią sieć delikatnych naczyń krwionośnych, które zwłaszcza na głowie wyglądają jak misterna koronka. Oczy maluszka nadal pozostają zamknięte, ale są już znacznie większe, zaczynają przy nich rosnąć rzęsy i brwi.

Przebieg ciąży: zaczynasz odczuwać ruchy płodu

W miarę rozwoju tkanki mięśniowej płód coraz intensywniej się rusza. Okres między 14. a 17. tygodniem życia płodowego to czas największej ruchliwości maluszka. Korzysta on z tego, że w macicy ma jeszcze sporo miejsca i doskonali swój coraz bogatszy repertuar: przeciąga się, wygina grzbiet, porusza ramionami, wyciąga nogi, obraca się z boku na bok, obraca głowę, a nawet wykonuje salta. Gimnastyka ta służy rozwojowi – dzięki niej nie tylko coraz lepiej pracują mięśnie, stawy i kości, ale rozwija się też układ neurologiczny. Różne rodzaje ruchów wpływają bowiem na powstawanie różnych połączeń nerwowych w ośrodkowym układzie nerwowym. Z kolei gdy malec wykonuje te same ruchy, z każdym następnym układ nerwowy coraz lepiej je koordynuje, stają się więc coraz sprawniejsze i pewniejsze.
Począwszy od 15. tygodnia życia płodowego macica dotyka ściany brzucha i matka może zacząć odczuwać ruchy dziecka, zwłaszcza jeśli jest w ciąży po raz kolejny (u pierworódek następuje to 2–3 tygodnie później). Z badań wynika, że ulubioną porą gimnastyki malców jest północ.

Przebieg ciąży: czy płód może płakać?

W 4. miesiącu ciąży serce płodu musi przepompować dziennie ok. 30 litrów krwi. Mięsień sercowy jest już silny i jego skurcze są regularne. Serce malca bije w tempie 120–160 uderzeń na minutę, a więc około dwa razy szybciej niż serce matki.
Dziecko nadal wykonuje ruchy klatką piersiową, ćwicząc oddychanie – na razie bez powietrza. Jego miejsce zajmuje płyn owodniowy, który płuca zaczynają wypychać na zewnątrz, gdy malec ma 15 tygodni. W tym czasie dziecko dobrze słyszy dźwięki dochodzące z zewnątrz – spoza ciała mamy – i na niektóre z nich może reagować bardzo gwałtownie, np. „podskakując do góry”. A czy może je wydawać? Niektórzy badacze twierdzą, że tak. Posługiwanie się strunami głosowymi i nagłośnią jest możliwe już u 16-tygodniowego płodu. Ale do wydawania dźwięków potrzebne jest powietrze (bez niego dźwięk się nie rozchodzi), którego w macicy nie ma. Robiono jednak badania, podczas których po wprowadzeniu do macicy powietrza zarejestrowano „płacz” nienarodzonych dzieci.
Z całą pewnością natomiast 16-tygodniowy płód ma już coś, co będzie go wyróżniać spośród innych ludzi – linie papilarne! Już wtedy na opuszkach palców rąk tworzy się unikalny układ linii, odmienny u każdego człowieka – dowód wyjątkowości i niepowtarzalności każdego z nas.