PORÓD PRZEDWCZESNY - przyczyny, objawy, postępowanie i zapobieganie

Poród przedwczesny jest jedną z głównych przyczyn śmierci okołoporodowej. Wcześniak ma tylko kilka procent szans na przeżycie. Nawet jeśli uda mu się przyjść na świat, mogą się u niego pojawić wczesne lub późne powikłania dotyczące rozwoju fizycznego i psychologicznego. Jakie są przyczyny porodu przedwczesnego? Jak rozpoznać jego objawy? Czy porodowi przedwczesnemu można zapobiec?

Poród przedwczesny oznacza zakończenie ciąży między 23. a 37. tygodniem jej trwania (licząc od pierwszego dnia ostatniej miesiączki). Niektórzy za kryteria porodu przedwczesnego uznają także wagę dziecka (powinna wynosić min. 500 g, ale nie więcej niż 2500 g) i długość ciała (mierzona od szczytu czaszki do pięty - co najmniej 25 cm), jednak w niektórych przypadkach wartości te mogą być mylące, dlatego zwykle uznaje się tylko czas zakończenia ciąży.

Poród przedwczesny - przyczyny i czynniki ryzyka

Z badań wynika, że w ostatnich latach liczba porodów przedwczesnych wzrosła. Zdaniem specjalistów wiąże się to bezpośrednio z coraz późniejszym wiekiem przyszłych mam. Z biegiem lat mogą pojawić się choroby, które mogą stwarzać problemy w trakcie trwania ciąży i  prowadzić do jej przedwczesnego rozwiązania. Są to m.in.:

• cukrzyca
• nadciśnienie tętnicze
• mięśniaki macicy

Te i inne choroby mogą przyczynić się także do problemów z samym zajściem w ciążę. To sprawia, że coraz popularniejsze są metody wspomagania zapłodnienia (w tym in vitro), które często skutkują ciążą mnogą. A ta jest jednym z silniejszych czynników ryzyka porodu przedwczesnego. Poza tym mogą się do niego przyczynić także:

• niektóre wady łożyska (łożysko przodujące)
• wady anatomiczne macicy
• niewydolność szyjki macicy
• przebyte wcześniej porody przedwczesne
• martwe urodzenie płodów czy poronienia samoistne
• odstęp między ciążami mniejszy niż 6 miesięcy
• przedwczesne pęknięcie pęcherza płodowego
• różnego rodzaju infekcje, nie tylko dróg moczowo-płciowych, lecz także oddechowych
• choroby przenoszone drogą płciową

Nie bez znaczenia jest także styl życia kobiety w ciąży. Złe odżywianie, używki (palenie papierosów, picie alkoholu), stresujący tryb życia, praca fizyczna również zwiększają ryzyko porodu przedwczesnego.

Należy zaznaczyć, że poród przedwczesny jest zjawiskiem wieloczynnikowym. Z tego powodu nie jest możliwe wyróżnienie tylko jednego mechanizmu odpowiedzialnego za jego wystąpienie.

Poród przedwczesny - jak rozpoznać objawy porodu przedwczesnego?

Pierwsze objawy porodu przedwczesnego, które powinny skłonić ciężarną do jak najszybszej wizyty u lekarza, to wszelkiego rodzaju krwawienia i upławy. Niepokój powinny wzbudzić także skurcze, nawet te lekkie, które mogą być odczuwane jako dolegliwości bólowe w okolicy lędźwiowej. Jeśli podczas oddawania moczu pojawia się pieczenie lub szczypanie, może to być oznaka infekcji, zwykle dróg moczowo-płciowych, które często zdarzają się w czasie ciąży.

W zależności od stopnia zaawansowania akcji porodowej, wyróżnia się trzy postaci porodu przedwczesnego:

1. Zagrażający poród przedwczesny, czyli wczesna faza porodu:

• 4-7 skurczów macicy na minutę;
• rozwarcie szyjki macicy poniżej 3 cm;
• skrócenie szyjki macicy poniżej 60 proc.

Jest to faza porodu odwracalna, tzn. lekarz może zatrzymać przedwczesną czynność skurczową macicy, aby dziecko pozostało w łonie matki jak najdłużej.

2. Poród przedwczesny w toku:

• częstotliwość skurczów wynosi min. 8 na minutę;
• rozwarcie szyjki macicy przynajmniej na 3 cm;
• skrócenie szyjki macicy wynosi o co najmniej 80 proc.;

3. Poród przedwczesny dokonany oznacza zakończenie ciąży.

Poród przedwczesny - postępowanie

Jeśli istnieje ryzyko, że może nastąpić poród przedwczesny, ciężarna powinna odpoczywać, często leżeć w łóżku i unikać nadmiernego wysiłku fizycznego, a także stresu. Jeśli lekarz stwierdził niewydolność szyjki macicy, może zalecić założenie pessara położniczego. Jest to krążek w kształcie pierścienia, który zakłada się do pochwy. Innym rozwiązaniem jest założenie szwu na szyjkę macicy. Zakłada się go od 18.-20. tygodnia ciąży. Przy tego typu zabiegach konieczne jest wykluczenie zagrażającego porodu przedwczesnego. Skurcze macicy i infekcje dróg rodnych również są przeciwwskazaniami do założenia szwu okrężnego.

Jeśli rozpoznaje się zagrażający poród przedwczesny, ciężarna powinna trafić na oddział patologii ciąży w szpitalu specjalistycznym, który dysponuje doświadczonym personelem medycznym, odpowiednią aparaturą (inkubatory, respiratory, monitory czynności życiowych, pompy infuzyjne). Celem lekarzy jest niedopuszczenie do porodu przedwczesnego, dlatego podają oni pacjentce leki hamujące czynność skurczową macicy. Zwykle są to leki tokolityczne, które są stosowane u kobiet ze zmianami w szyjce macicy. Jednak nie można ich podać, gdy matka ma wady serca, choruje na cukrzycę, nadciśnienie tętnicze lub gdy pojawiły się infekcje. Ciężarnej podaje się także kortykosteroidy - leki przyspieszające rozwój płuc płodu.

Jeśli leczenie nie przynosi rezultatów, poród przedwczesny najczęściej (choć nie zawsze) odbywa się przez cesarskie cięcie, ponieważ jest on najmniej obciążający dla dziecka. Poza tym wcześniaki częściej ułożone są miednicowo (pośladkowo), a to również wskazanie do cesarskiego cięcia.

2,00 zł

Kup teraz

ABS, dieta na płaski brzuch - e-poradnik

Z poradnika dowiesz się:

• co jeść, by osiągnąć wymarzony rezultat
• które produkty są zakazane
• dlaczego wystarczy ćwiczyć co drugi dzień

Poród przedwczesny - zapobieganie

• chodź regularnie na wszystkie badania kontrolne. Powinny one odbywać się co 3–4 tygodnie, a pod koniec ciąży – częściej. Szczególnie ważna jest kontrola bakteriologiczna pochwy;
• nie bagatelizuj żadnych dolegliwości - o wszystkich mów lekarzowi;
• ogranicz pracę i wysiłek, zrezygnuj z używek, prowadź spokojny, bezstresowy tryb życia;

Monika Majewska