Ekstrakcja (usunięcie) zęba: wskazania i przebieg, powikłania

Ekstrakcja, usunięcie lub potocznie "wyrwanie" zęba, mimo rozwoju stomatologii, nadal bywa konieczne. Kiedy trzeba usunąć ząb? Jak przebiega ekstrakcja? Na czym polega chirurgiczne usunięcie zęba? Czy suchy zębodół to jedyne powikłanie związane z wyrwaniem zęba?

Spis treści

1. Wskazania do usunięcia zęba
2. Jak przebiega zabieg usunięcia zęba
3. Chirurgiczne usunięcie zęba
4. Powikłania po wyrwaniu zęba
5. Ekstrakcja zęba - zalecenia po zabiegu

Ekstrakcja, usunięcie lub potocznie "wyrwanie" zęba" to zabieg chirurgiczny wykonywany w gabinecie stomatologicznym. Istotą zabiegu jest usunięcie zęba z jamy ustnej. Zabieg usunięcia zęba przeprowadzany jest zazwyczaj w znieczuleniu miejscowym. Dzięki zastosowaniu leków znieczulenia miejscowego cała procedura przebiega bezboleśnie. Warto zaznaczyć, że po podaniu środka znieczulającego czucie dotyku zostaje zachowane, przez co pacjent może odczuwać ucisk i rozpieranie w operowanej okolicy. Bóle zębów są zmorą ludzkości od zamierzchłych czasów. Początkowo jedyną możliwością leczenia było usunięcie zęba przyczynowego. W tamtych czasach zajmowali się tym cyrulicy lub kowale. Postęp nauki i techniki stomatologicznej spowodował, że coraz więcej zębów udaje się uratować, ale mimo to w niektórych sytuacjach zabieg ekstrakcji jest konieczny.

Wskazania do usunięcia zęba

W ostatnich latach doszło do niesamowitego rozwoju specjalizacji stomatologicznych. Nowe technologie oraz obecnie stosowane materiały stomatologiczne pozwalają uratować wiele zębów przed ekstrakcją. Niestety, wciąż istnieją sytuacje, w których ząb należy usunąć. Lekarz stomatolog po zebraniu wywiadu, dokładnym badaniu pacjenta oraz ocenie badań dodatkowych jak np. zdjęcie rtg, ocenia czy dany ząb można jeszcze uratować.

Wskazania do ekstrakcji zęba mogą wynikać z chorób tkanek twardych zębów, które nie nadają się do leczenia zachowawczego ani protetycznego. Część zębów z nieodwracalnym zapaleniem miazgi nie nadaje się do leczenia endodontycznego. Wynikać to może z niedrożności kanałów lub z niedostatecznej ilości tkanek zęba do jego odbudowy po leczeniu endodontycznym. Takie zęby powinny zostać usunięte.

W wyniku zaawansowanych stanów chorobowych tkanek otaczających ząb (czyli tzw. przyzębia) dochodzi do utraty podparcia kostnego zęba. Znaczne rozchwianie zębów, korzenie zębów poza wyrostkiem zębodołowym, nawracające uciążliwe stany zapalne przyzębia to tylko niektóre ze stanów wymagające ekstrakcji zęba.

Osobną grupę wskazań do ekstrakcji zębów stanowią wskazania związane z leczeniem ortodontycznym. Lekarz ortodonta po dokładnej analizie danych otrzymanych w procesie diagnostycznym może zadecydować o konieczności usunięcia jednego lub nawet kilku zębów.

Bójki, wypadki komunikacyjne, sport są częstymi przyczynami urazów części twarzowej czaszki. W ich wyniku może dojść do pęknięcia lub odłamania fragmentu zęba. Nie wszystkie złamane zęby skazane są na ekstrakcję, decydujące o tym stopień zniszczenia sąsiednich tkanek oraz przebieg linii złamania zęba. Za źle rokujące uznaje się zęby przemieszczone z linią złamania przebiegającą wzdłuż korzenia. W wyniku urazów mechanicznych może dojść także do złamania kości szczęki lub żuchwy, jeżeli ząb znajduje się w szparze złamania i utrudnia gojenie, może okazać się koniecznie jego usunięcie.

Kiedy znieczulenie miejscowe podane przez lekarza przestaje działać, może pojawić się ból, który udaje zwalcza się lekami przeciwbólowymi dostępnymi bez recepty.

Jak przebiega zabieg usunięcia zęba

Jeżeli zostaną ustalone wskazania do ekstrakcji, lekarz stomatolog może usunąć ząb. Po wykonaniu odpowiedniego znieczulenia, lekarz rozpoczyna zabieg. Składa się on z kilku, następujących po sobie etapów. W pierwszej fazie, lekarz dentysta używając odpowiednich narzędzi zrywa więzadło okrężne otaczające ząb.

Kolejny etap polega na nałożeniu kleszczy i zwichnięciu zęba. Aby ułatwić ten proces dla każdego zęba zostały przyporządkowane odpowiednie ruchy, dzięki którym przerwane zostają włókna ozębnej a ząb oddziela się od kości.

Ruchy ekstrakcyjne wynikają z anatomii, położenia zębów oraz budowy otaczającej je kości.

Odpowiednio rozchwiany ząb można wyciągnąć z zębodołu.

Ząb znajduje się już poza jamą ustną, nie jest to jednak koniec zabiegu. Lekarz dokładnie oczyszcza zębodół, tak aby nie pozostały w nim resztki zmian zapalnych, fragmenty kości czy rozkruszonego zęba. Etap ten nazywany jest wyłyżeczkowaniem (w wyjątkowych sytuacjach może on zostać pominięty).

Rana po usuniętym zębie zostaje zaopatrzona. Najprostszym i najczęściej zakładanym opatrunkiem jest jałowy gazik, który pacjent musi przez 20 min zgryzać, aby zatamować krwawienie. W niektórych sytuacjach wskazane jest zszycie rany.

W przypadku zębów wielokorzeniowych konieczne może okazać się "poprzecinane" zęba na mniejsze fragmenty. Każda z otrzymanych części zęba zostaje następnie usunięta z kości a rana odpowiednio zaopatrzona.

Chirurgiczne usunięcie zęba

Zabieg chirurgicznego usunięcia zęba najczęściej wykonywany jest w przypadku zatrzymanych zębów mądrości ( tzw. "ósemek"). Wskazaniami do tego wykonania tego zabiegu są też korzenie zębów pozostawione w kości a także wszystkie sytuacje, w których nie można usunąć zęba w mniej inwazyjny sposób.

Chirurgiczne usunięcie zęba wykonywane jest w znieczuleniu miejscowym ( rzadziej w ogólnym). Procedura polega na nacięcie]u błony śluzowej dziąsła na wysokości usuwanego zęba, następnie od kości oddzielany jest płat śluzówki wraz z okostna. W ten sposób lekarz dostaje się do kości otaczającej ząb. Za pomocą specjalnych narzędzi (wierteł) warstwa kości otaczającej ząb zostaje usunięta. Dzięki temu ząb jest łatwo wydobyć z otaczającej go kości. Rana po zabiegu powinna zostać zaszyta i odpowiednio zaopatrzona. Bardzo ważne jest przestrzeganie zaleceń lekarskich w okresie pozabiegowym.

Powikłania po wyrwaniu zęba

Podobnie jak podczas każdego innego zabiegu tak i w przypadku ekstrakcji zęba mogą pojawić się komplikacje. Możemy wyróżnić dwie grupy powikłań:

• powikłania w trakcie zabiegu
• powikłania po zabiegu

Do powikłań miejscowych powstających w trakcie zabiegu można zaliczyć m.in uszkodzenie przebiegających w pobliżu naczyń lub nerwów, złamanie zęba sąsiedniego, złamanie kości, otwarcie zatoki szczękowej, przypadkowa ekstrakcja zęba sąsiedniego. Oprócz powikłań miejscowych w trakcie zabiegu mogą pojawić się powikłania ogólne wynikające najczęściej z współwystępujących chorób pacjenta ( np. problemy z sercem, astma, cukrzyca czy padaczka), dlatego bardzo ważne jest, żeby przed zabiegiem poinformować lekarza o wszystkich schorzeniach, na które cierpimy.

Do drugiej grupy, czyli komplikacji po usunięciu zęba, zaliczyć można:

• suchy zębodół
• przedłużające się krwawienie
• ropne zapalenie zębodołu

W okresie po usunięciu zębów (szczególnie bocznych) może pojawić się ograniczenie rozwierania ust, szczękościsk.

Jeżeli pojawiają się komplikacje związane z obecnością bakterii, w okresie kilku dni po usunięciu zęba może wystąpić gorączka oraz złe samopoczucie. Niepokojące objawy występujące po usunięciu zęba powinny skłonić do wizyty u stomatologa. Lekarz podejmie leczenie, które pomoże wyeliminować zaistniałe powikłania, ograniczy ich zasięg oraz przyniesie ulgę w cierpieniu.

Ekstrakcja zęba - zalecenia po zabiegu

Po zabiegu usunięcia zęba pacjent powinien stosować się do zaleceń, które przekazał mu lekarz w gabinecie stomatologicznym. Jest to bardzo ważne, gdyż ogranicza liczbę występujących powikłań.

Pacjent przez dwie godziny po zabiegu nie powinien nic jeść ani pić. Kolejne posiłki spożywane w kolejnej dobie po ekstrakcji powinny być miękkie, chłodne. Zalecane jest utrzymywanie właściwej higieny jamy ustnej. Nie wskazane jest jest intensywne płukanie jamy ustnej nawet przez 3 dni po zabiegu. Palenie papierosów powinno zostać zaniechane na minimum jedną dobę po zabiegu.