Zapalenie dróg (przewodów) żółciowych - przyczyny, objawy, leczenie

Zapalenie dróg (przewodów) żółciowych to groźna choroba, która może doprowadzić do marskości wątroby, jej niewydolności, albo do rozwoju raka dróg żółciowych, w przypadku którego rokowania nie są dobre. Jakie są przyczyny i objawy zapalenie dróg (przewodów) żółciowych? Na czym polega leczenie?

Spis treści

1. Zapalenie dróg (przewodów) żółciowych - przyczyny
2. Zapalenie dróg (przewodów) żółciowych - objawy
3. Zapalenie dróg (przewodów) żółciowych - diagnostyka
4. Zapalenie dróg żółciowych - leczenie

Zapalenie dróg (przewodów) żółciowych to stan zapalny przewodów zlokalizowanych poza wątrobą, zbierających żółć w obrębie wątroby oraz odprowadzających żółć z wątroby do dwunastnicy. W wyniku stanu zapalnego dochodzi do niszczenia i zwężenia dróg żółciowych, a dalej do zastoju w nich żółci. Konsekwencją tego stanu może być uszkodzenie komórek wątroby.

Zapalenie dróg (przewodów) żółciowych - przyczyny

1) Pierwotne stwardniające zapalenie przewodów żółciowych (PSC)

To choroba autoimmunologiczna, tzn. taka, w przebiegu której organizm - z niewiadomych przyczyn - atakuje sam siebie. U blisko 70 proc. chorych stwierdza się nieswoiste zapalenie jelit, najczęściej wrzodziejące zapalenie jelita grubego, rzadziej chorobę Leśniowskiego-Crohna. Choroba może rozwinąć się w każdym wieku, ale najczęściej dotyczy mężczyzn w wieku od 30. do 50. roku życia (mężczyźni chorują dwukrotnie częściej niż kobiety). PSC jest rzadką przyczyną zapalenia dróg wątrobowych wewnętrznych i stanowi około 10 proc. wszystkich przypadków.

2) Wtórne zapalenie dróg żółciowych. Stanowi około 90 proc. wszystkich przypadków zapalenia przewodów żółciowych, którego przyczynami mogą być:

• kamica dróg żółciowych (choć ta może być również następstwem PSC)
• zapalenie trzustki
• zabiegi chirurgiczne na drogach żółciowych
• urazy jamy brzusznej
• przeszczep wątroby (jako powikłanie po tym zabiegu)
• stosowanie niektórych leków, np. wazopresyjnych (leki podwyższające ciśnienie tętnicze), chloropromazyny (lek stosowany w psychiatrii)
• zakażenie dróg żółciowych - bakteriami, wirusami czy pasożytami

W tym ostatnim przypadku wymienia się m.in. nawracające ropne zapalenie dróg żółciowych. Choroba ma związek z zakażeniami pasożytniczymi i występuje głównie w południowo-wschodniej  Azji, szczególnie na terenach wiejskich. Pasożyty odpowiedzialne za chorobę dostają się do przewodu pokarmowego człowieka przez spożycie zainfekowanej wody lub surowego mięsa ryb.

Zapalenie dróg (przewodów) żółciowych - objawy

Objawy zapalenia (przewodów) żółciowych (PSC) to:

Początkowo choroba przebiega bezobjawowo i zwykle jest wykrywana przypadkowo, podczas badań wykonywanych z innego powodu.

• zmęczenie
• świąd skóry, który jest szczególnie uciążliwy w nocy
• ból w górnej, prawej części brzucha
• żółtaczka, czyli żółtawe zabarwienie skóry, twardówki, spojówek, błon śluzowych
• zmniejszenie masy ciała
• powiększenie wątroby
• może pojawić się także wodobrzusze i dojść do krwotoku z żylaków przełyku

Poza tym pojawiają się:

• gorączka
• dreszcze
• ogólne osłabienie

Zapalenie dróg (przewodów) żółciowych - diagnostyka

W przypadku podejrzenia zapalenia dróg żółciowych wykonuje się zbadanie poziomu enzymów wątrobowych i bilirubiny, (w przypadku choroby jest on podwyższony). Ostateczne rozpoznanie stawia się na podstawie obrazu dróg żółciowych uwidocznionego za pomocą cholangiografii rezonansu magnetycznego (to rezonans magnetyczny przewodów żółciowych, w skrócie MRCP) lub endoskopowej cholangiopankreatografii wstecznej (ECPW).

Zapalenie dróg żółciowych - leczenie

W przypadku pierwotnego stwardniającego zapalenia przewodów żółciowych (PSC) całkowite wyleczenie jest niemożliwe. Choroba jest postępująca i prowadzi do marskości wątroby i zgonu z powodu jej powikłań albo, jak wspomniano wcześniej, do rozwoju raka dróg żółciowych.¹ Do jego rozwoju dochodzi u 6-20 proc. chorych. Ze względu na wciąż nieznane przyczyny PSC w miarę postępu badań nad tą chorobą próbowano różnych sposobów leczenia. Można je podzielić na:

• podawanie leków (kwas ursodezoksycholowy, który powoduje zmniejszenie aktywności enzymów, GGTP i AP, a także łagodzi świąd skórze)
• leczenie endoskopowe (podczas którego rozszerza się zwężone przewody)
• leczenie chirurgiczne (jeśli leczenie endoskopowe jest nieskuteczne)

W zaawansowanych stadiach PSC i w przypadkach podejrzenia raka dróg żółciowych wskazane jest przeszczepienie wątroby.

W przypadku wtórnego zapalenia przewodów żółciowych celem leczenia jest usunięcie przyczyny choroby. Na przykład, w przypadku kamicy dróg żółciowych terapia polega na usunięciu zalegających kamieni. Z kolei w przypadku zakażenia bakteryjnego podaje się antybiotyki.

Źródło:

1. Habior A., Pierwotne stwardniające zapalenie dróg żółciowych — rozpoznawanie i leczenie, "Gastroenterologia Kliniczna" 2010

Monika Majewska